25162BLVM9A1 Lezen/luisteren 3F (08-04-2021)

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

25162BLVM9A1

08-04-2021

Vandaag

• terugblik vorige week (Argumenteren)
• theorie evalueren
• Zelfstandig werken

Evalueren

Bij het evalueren van een tekst kijk je allereerst naar de betrouwbaarheid.

Gebruik de volgende checklist:

De deskundigheid en onafhankelijkheid van de schrijver of spreker.

Een commentator uit Amsterdam die een voetbalwedstrijd van Ajax verslaat, ziet misschien andere overtredingen dan een verslaggever uit Rotterdam.

De publicatieplaats of het podium.

Een tekst ergens op een slordige weblog is waarschijnlijk minder betrouwbaar dan een fragment uit een serieus nieuwsprogramma.

Evalueren

Betrouwbaarheid

Zanger Dotan gebruikte niet zo lang geleden nepaccounts om veel likes te krijgen en populairder te worden. Er werd zelfs een nepverhaal bedacht over een bezoek van hem aan een jongen met leukemie ... Een filmpje van brandende gebouwen na een raketinslag in mei 2013 in Damascus, Syrië, dat wordt gepresenteerd als pas gebeurd ...

Het is niet altijd makkelijk te beoordelen of iets waar is of niet.

Evalueren

De actualiteit en de gebruikte bronnen.

Als een tekst tien jaar geleden is gepubliceerd, moet je eerst nagaan of de informatie nog steeds klopt. Misschien is de informatie inmiddels wel achterhaald.

Welke bronnen heeft de schrijver of spreker zelf gebruikt? Zijn die wel deskundig genoeg? Vertelt de schrijver of spreker waar hij zijn informatie vandaan haalt zodat controle mogelijk is?

Evalueren

Samenhang

Ook evalueer en beoordeel je de samenhang tussen verschillende teksten en samenhang binnen een tekst zelf.

Samenhang tussen teksten

Om de ene tekst te begrijpen, is het soms nodig om ook een andere tekst te lezen of te beluisteren. Bijvoorbeeld wanneer er naar die tekst wordt verwezen, gereageerd wordt op een andere tekst en/of kennis van informatie uit de andere tekst verwacht wordt.

Samenhang binnen teksten

Bij samenhang binnen een tekst wordt de samenhang tussen delen van een tekst bedoeld. Je kunt de samenhang binnen een tekst beoordelen.

Evalueren

Middelen om doelen te bereiken

In bouwsteen 1 'Tekstsoorten en doelen' heb je geleerd dat een schrijver of spreker verschillende doelen kan hebben met zijn tekst: informeren, overtuigen, activeren of amuseren.

Dit probeert een schrijver of spreker te bereiken door rekening te houden met wat de lezer of luisteraar al weet en wat die vindt van het onderwerp, begrijpelijke woorden te gebruiken, gebruikte vaktermen uit te leggen en te verduidelijken met beelden, rechtstreeks aan te spreken.

Evalueren

Middelen bij informeren:

- feiten geven

- bronnen noemen

- cijfers uit onderzoek geven

- vragen stellen

Evalueren

Middelen bij overtuigen en activeren:

- lezer of luisteraar direct aanspreken

- argumenten geven

- vragen stellen

- uitroeptekens gebruiken

- beloftes doen

- testimonials: positieve ervaringen van anderen als bewijs

- beeldspraak gebruiken

Evalueren

Middelen bij amuseren:

- beeldspraak gebruiken

Bij een betogende tekst speelt ook nog de correctheid van de argumenten een rol. Kloppen de argumenten wel die de schrijver gebruikt om zijn mening te onderbouwen? Argumenten en drogredenen zijn in bouwsteen 6 'Argumenteren' uitgebreid aan bod gekomen.

Volgende les

Samenvatten