Blok 1: Verhuizen naar de stad

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Steden en dorpen

Les 1: Steden ontstaan!

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je:

•  vertellen hoe en waar veel Europese steden zijn ontstaan.
• uitleggen wat het verschil is tussen het stadscentrum en de binnenstad.
• de verschillen tussen een Middeleeuwse en moderne munt noemen.
• uitleggen wat vraag en aanbod is.
• redenen noemen waarom mensen naar de stad verhuizen.
• vertellen in welke sectoren mensen werken.
• vertellen wat er in het gebied rond de stad gebeurt.

Planning

Planning

Leerdoel 

Voorkennis activeren

Uitleg

Zelfstandig werken

Waar gaat dit nieuwe hoofdstuk over?

Welke verschillen tussen stad
of dorp ken jij al?

Van de Romeinse tijd... 

naar de middeleeuwen!

Steden ontstaan

Meeste steden in Europa na 1000 ontstaan.

Meer mensen --> drieslagstelsel

Voedsel over-->verkoop 

Niet iedereen meer boer: specialisatie in bijvoorbeeld ambachten of handelaars

Handelaars en ambachtslieden gaan bij elkaar wonen --> steden

Oudste deel is binnenstad.

Stadscentrum drukbezocht

In de volgende dia een filmpje met uitleg over het drieslagstelsel. Belangrijk om uit te leggen is dat de boeren teveel produceerden, waardoor niet iedereen meer boer hoefde te zijn. Mensen konden ambachten uit gaan oefenen (iets maken met hun handen en gereedschap). Ze hoefden niet meer bij een boerderij te wonen en bouwden huizen bij elkaar. Hier gingen ze hun producten ruilen: zo ontstond de markt en de stad. 

Door het drieslagstelsel ontstond er
handel en nieuwe beroepen.

Waar of niet waar?

1. Juist
2. Onjuist

Welk beroep is geen ambacht?

1. Schoenmaker
2. Boer
3. Timmerman
4. Smid

Wat is het verschil tussen de binnenstad en het stadcentrum?

Behoefte aan geld

Markten ontstaan --> meer handel, behoefte aan geld stijgt

Ook handelaren uit andere steden of landen kwamen naar deze markten, maar zij hadden niet dezelfde munt! 

Geldwisselaar aanwezig. 

Tegen betaling wisselde hij het vreemde geld in, voor de munten in de stad. Ook leenden zij geld uit voor rente. Zij waren de eerste bankiers.

Geldwisselaars waren de eerste bankiers. Waarom?

1. Zij wisselden vreemde munten en leenden geld.
2. Zij dreven handel met andere landen.
3. Zij regelen hoeveel er door een klant betaald moet worden.
4. Zij leenden geld uit tegen rente.

Van de middeleeuwen...

naar de moderne tijd!

Stad

Inwoners: 895.810

(Amsterdam)

Dorp

Inwoners: 19.197 

(Oirschot)

Waarom zouden mensen verhuizen
van een dorp naar een stad?

Stad

Dorp

Studenten

Winkels

Basis/middelbaar

Winkels

"In een stad valt veel meer te beleven!"

1. Eens
2. Oneens

"Ik ga later in de stad wonen!"

1. Eens
2. Oneens

Aan het werk!

Je maakt de Start van Steden en Dorpen, en begint erna aan de opdrachten van blok 1. 

MENS EN MAATSCHAPPIJ

Les 2: verschillende sectoren

Planning

Planning

Leerdoel 

Terugblik vorige les

Uitleg

Zelfstandig werken

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je:

•  vertellen hoe en waar veel Europese steden zijn ontstaan.
• uitleggen wat het verschil is tussen het stadscentrum en de binnenstad.
• de verschillen tussen een Middeleeuwse en moderne munt noemen.
• uitleggen wat vraag en aanbod is.
• redenen noemen waarom mensen naar de stad verhuizen.
• vertellen in welke sectoren mensen werken.
• vertellen wat er in het gebied rond de stad gebeurt.

Verhuizen naar de stad

Over dertig jaar zal ongeveer 70% van de wereldbevolking in steden leven. De bevolkingsdichtheid (gemiddeld aantal inwoners per vierkante meter) in een stad is hoog.

Steden worden steeds groter, hierdoor groeien steden en dorpen dichter naar elkaar! Dit noemen we agglomeratie.

Wat betekent bevolkingsdichtheid?

1. Het totaal aantal inwoners in dat op een plek woont
2. Het gemiddeld aantal inwoners dat op een plek woont
3. Het gemiddeld aantal inwoners per vierkante kilometer
4. Het gemiddeld aantal inwoners per vierkante meter

Wat is een agglomeratie?

1. Stad waar meestal de regering van een land gevestigd is
2. Stad waaraan de omliggende dorpen vastgegroeid zijn
3. Een stad die veel groter en belangrijker is dan de tweede stad van het land
4. Een gebied waarin de omringende plaatsen met de stad verbonden zijn

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Waar hoor ik thuis?
In de stad of in een dorp?

1. Stad
2. Dorp

Tertiaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die diensten verlenen. 

(Dokter, docent, winkelmedewerkers).

Secundaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die van de grondstoffen producten maken. 

(fabrieken, bouw bedrijven, meubelmakers)

Primaire sector

Mensen die werken bij bedrijven die voedsel en grondstoffen uit de natuur halen.

(Landbouw, visserij, delfstofwinning).

Zeynep werkt in een koekjesfabriek,
bij welke sector hoort dit?

1. Primair
2. Secundair
3. Tertiair

Harm is een boer,
bij welke sector hoort hij?

1. Primair
2. Secundair
3. Tertiair

Commerciële diensten

Sommige diensten zijn commercieel: 

dat betekent dat een bedrijf winst wil maken, 

bijvoorbeeld (kledingwinkels, restaurants, telecombedrijven).

Ook zijn er niet-commerciële diensten, 

kosten en opbrengsten zijn dan even groot. 

Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen, 

scholen, goede doelen of de overheid.

Rond de stad

Aan de rand van de stad vestigen zich bedrijven die 

veel ruimte nodig hebben of overlast veroorzaken 

(energiecentralen, waterzuivering).

Ook ligt er vaak een landelijk gebied of platteland, 

waar we kunnen recreëren 

(dag strand, boswandeling, kamperen).

Aan het werk!

huiswerk: opdracht 16 t/m 21 (22-25)