Koolwaterstoffen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Koolwaterstoffen

Doel: Je geeft namen van deze organische verbindingen met 6 C-atomen en hoogstens één functionele groep en omgekeerd: alkanen; halogeenalkanen.

Planning

1. Herhaling vorige les

2. Wat zijn koolwaterstoffen?

3. Structuur en molecuulformules

4. Halogeenalkanen

5. Naamgeving koolwaterstoffen alkanen

Herhaling vorige week

Endo- en exotherm

Behoud van energie

Energiediagrammen

Schrijf in je eigen woorden op wat endo- en exotherm betekend.

Welk proces vind hier plaats?

1. Endotherm
2. Exotherm

Leg in je eigen woorden uit wat de wet van behoud van energie betekend.

Koolwaterstoffen

De naam bestaat uit twee elementen:

1. Koolstof = C

2. Waterstof = H

Vb. aardolie, kleding, voedsel, planten, kunststoffen

Koolwaterstoffen

Koolwaterstoffen zijn moleculen die bestaan uit koolstofatomen met daaraan waterstofatomen.

Of O, P, S en halogenen

Structuurformule

Is een weergave van het molecuul en belangrijke kenmerken. Elke C heeft 4 bindingen

Molecuulformule

Geeft aan welke elementen er aanwezig zijn in het molecuul.

Vb. aardgas

CH₄

Molecuulformule Alkanen

Methaan CH₄

Ethaan C₂H₆

Propaan C₃H₈

Butaan C₄H₁₀

Pentaan C₅H₁₂

Hexaan C₆H₁₄

Algemene formule:

C_nH_2n+2

Opdracht:

Teken de structuurformules van pentaan C₅H₁₂ en hexaan C₆H₁₄

Naamgeving

Stap 1. Zoek de langste keten van C-atomen. Dat is de hoofdketen.

Stap 2. De stamnaam van de alkaan wordt de naam van de onvertakte alkaan. Bij 4 C-atomen wordt het butaan.

Stap 3. Nummer de C-atomen van de hoofdketen.

Stap 4. Elke zijgroep wordt benoemt voorafgegaan door het nummer van de C-atoom waaraan die vastzit.

Stap 5. Komt de zijgroep vaker voor dan krijg het een voorvoegsel (2=di, 3=tri, 4=tetra

Stap 6. In de naam worden getallen gescheiden door een komma en tussen een getal en een letter komt een streepje.

Halogeenalkanen

Alkanen met daaraan 1 of meer halogenen (F, Cl, Br, I)

Een waterstofatoom maakt plaats voor een halogeen.

Vb. geneesmiddelen, brandvertragendmiddel

Halogeenalkaan

Vb.1: 1 Broomatoom aan propaan

Vb 2: 1 broomatoom en 1 chlooratoom aan pentaan

Naamgeving

Vb1: 1 broomatoom aan propaan

Naam:

2-broompropaan

Naamgeving

Vb. 2: 1 broomatoom en 1 chlooratoom aan pentaan

Naam:

1-chloor-2-broompentaan

Naamgeving

Vb. 3: Er zitten 4 chlooratomen aan hexaan

Naam: 1,1,1,4-tetrachloorhexaam

Geef de namen van de (halogeen)alkanen

Volgende week:

Herhaling alkanen + halogeenalkanen

Alkenen