H4 en H5 - telwoord en voegwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welke telwoorden ken je?

Welke voegwoorden ken je?

Wat is het verschil tussen woordsoorten en zinsdelen?

Jouw =

1. Pers.vnw
2. Bez.vnw

Jou =

1. Pers.vnw
2. Bez.vnw

Er staat altijd maar één kww of zww in een zin.

1. Waar
2. Niet waar

Als er één werkwoord in de zin staat, is het altijd kww of zww.

1. Waar
2. Niet waar

Als er meerdere werkwoorden in een zin staan, is de persoonsvorm altijd een hww.

1. Waar
2. Niet waar

Als je 'zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen' in een zin ziet staan, is het altijd een kww.

1. Waar
2. Niet waar

Dit weet je tot nu toe:

• H1: pers.vnw + bez.vnw 
• H2: kww + hww
• H3: kww + zww + hww 

Dit ga je deze les leren: 

• H4: telwoorden
• H5: voegwoorden

H4: telwoorden

Er zijn vier soorten telwoorden. 

Telwoorden geven een hoeveelheid of een volgorde aan.

1. Hoofdtelwoord bepaald
2. Hoofdtelwoord onbepaald
3. Rangtelwoord bepaald
4. Rangtelwoord onbepaald  

Hoofdtelwoorden

Een hoofdtelwoord noemt een aantal of een hoeveelheid. 

Aantal: één, vier 

Hoeveelheid: weinig, veel

Rangtelwoorden

Een rangtelwoord noemt een volgorde, een plaats in een rij. 

Eerste, laatste 

Bepaald

Beide soorten telwoorden kun je onderverdelen in bepaald of onbepaald. 

Een bepaald telwoord geeft een precies aantal aan of een precieze plaats in een rij. 

Precies aantal: vijf  (bepaald hoofdtelwoord)

Precieze plaats in rij: vijfde (bepaald rangetelwoord) 

Onbepaald

Een onbepaald telwoord geeft een onduidelijk aantal aan of een onduidelijke plaats in de rij. 

Onbepaald aantal: sommige (onbepaald hoofdtelwoord)

Onbepaalde plaats: zoveelste (onbepaald rangtelwoord) 

Vijf

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw.

Vijfde

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw.

Middelste

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw

Enkele

1. bep. hoofdtelw.
2. onbep. hoofdtelw.
3. bep. rangtelw.
4. onbep. rangtelw.

Voegwoorden

Voegwoorden verbinden twee woorden, woordgroepen of zinnen met elkaar. 

Twee woorden: pizza of hamburger

Twee woordgroepen: de zware training en de spannende wedstrijd

Twee zinnen: zij sparen voor een tent, want zij gaan kamperen. 

Soorten voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden (ns.vgw) 

Onderschikkende voegwoorden (os.vgw) 

Voordat we de voegwoorden gaan behandelen, moet je eerst weten wat een hoofdzin en wat een bijzin is. 

Hoofdzin

• Het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar;
  
• De persoonsvorm staat op de eerste of tweede plek in de zin.
  

De poes miauwt, want ze heeft honger. 

De poes miauwt = hoofdzin 

Ze heeft honger = hoofdzin 

Bijzin

• Het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar óf je kunt ze uit     elkaar halen;
  
• De persoonsvorm staat op de laatste of een na laatste plaats in de zin.
  

De poes heeft honger, omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten.

De poes heeft honger = hoofdzin 

De kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten = bijzin 

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden verbinden meestal twee woorden, twee woordgroepen of twee hoofdzinnen. 

Lars kan goed koken, maar zijn zus bakt er niets van. 

Er zijn vijf nevenschikkende voegwoorden: 

dus, en, maar, of, want 

Onderschikkende voegwoorden

Een onderschikkend voegwoord verbindt meestal een hoofdzin met een bijzin. 

Pak je je paraplu, voordat je naar buiten gaat? 

Er zijn meer onderschikkende voegwoorden: als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.

Of

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Want

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Maar

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

En

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Mits

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Tenzij

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Dus

1. Nevenschikkend voegwoord
2. Onderschikkend voegwoord

Een nevenschikkend voegwoord verbindt een bijzin met een hoofdzin.

1. Waar
2. Niet waar

Een nevenschikkend voegwoord verbindt een hoofdzin met een hoofdzin.

1. Waar
2. Niet waar

Bij een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar.

1. Waar
2. Niet waar

Bij een hoofdzin kun je onderwerp en persoonsvorm uit elkaar halen.

1. Waar
2. Niet waar

Een onderschikkend voegwoord verbindt een bijzin met een hoofdzin.

1. Waar
2. Niet waar

Zelf werken

Blz 120

Opdracht 1 t/m 3 

Blz 150 

Opdracht 1, 2 en 4 

Dit heb ik vandaag geleerd: