10.2 De Koude oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Havo 5

10.2 De Koude Oorlog

Lesdoelen:

Aan het einde van deze les weet je

- hoe en waardoor de Koude Oorlog begon.

- hoe de Koude Oorlog een wereldwijd conflict werd.

KA: de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

Het begin van de Koude Oorlog

Definitie Koude Oorlog = periode van vijandigheid tussen 1945 en 1989, waarin het kapitalistische Westen o.l.v. de Verenigde Staten en het communistische machtsblok o.l.v. de Sovjet-Unie tegenover elkaar staan.​

=> geen directe confrontatie tussen VS en SU!​

‘Koude’ Oorlog, d.w.z. dreigen met (kern)wapens zonder ze daadwerkelijk in te (kunnen) zetten = wederzijdse afschrikking

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

Het begin van de Koude Oorlog

Bij de conferentie van Jalta (feb 1945) hoop op samenwerking na WOII.

De Grote drie; Churchill (GB), Stalin (SU) en Roosevelt (VS) maken afspraken over de toekomst na WOII.

Twistpunten:	Afspraken:
-Herstelbetalingen Duitsland​ - Landsgrenzen en toekomstige regering Polen​ (controle bij SU). - Politieke toekomst Duitsland, onvoorwaardelijke overgave​. (voorlopig: bezettingszones)​ --> na overgave verder bespreken. - Invloedssfeer Oost- en West-Europa​	- Rusland verklaart oorlog Japan​ - Oprichting Verenigde Naties (VN) - Vrije verkiezingen in bevrijde landen​

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

9 weken na de Duitse capitulatie kwamen de Grote drie weer samen. Deze keer bij de conferentie van Potsdam (17 juli - 2 aug 1945).

De verhoudingen zijn nu anders:

Truman: anti-communist, Stalin gewantrouwd​

- Atoombom getest​

Stalin: Oost-Europa in invloedssfeer (satellietstaten)​

-Polen​

-Hongarije​

-Tsjecho-Slowakije​

-Roemenië​

-Bulgarije​

- Oostelijk Duitsland    

--> geen vrije verkiezingen in Oost-Europa.

Berlijn ligt in het communistische gedeelte, maar is ook opgedeeld onder de Sovjet-Unie, Frankrijk, Groot Brrittannië en de Verenigde Staten.

'Het is een eiland in de communistische rode zee'

Bij welke conferentie was er nog enigszins sprake van vertrouwen?

1. Conferentie van Jalta
2. Conferentie van Potsdam
3. Conferentie van München
4. Conferentie van Berlijn

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

Spanningen in Duitsland:

- Rusland & Frankrijk plunderen hun zone.​

- VS & Groot-Brittannië werken aan wederopbouw.​

​1946: VS & GB voegen zones samen = Bizone​ 

​

Tussen 1945 en 1949 liet Stalin overal in 

zijn invloedsfeer communistische staten 

vestigen. West en Oost Europa werd 

hermetisch afgesloten met het Ijzeren gordijn.

Churchill: Speech iron curtain

                                                                    

Westen (Westblok)	Oosten (Oostblok)
Verenigde Staten Invloedsfeer: West en Zuid Europa	Sovjet-Unie Invloedsfeer: Oost Europa (satellietstaten)
Ideologie: democratie en kapitalisme. Angst: bang voor communistische wereldrevolutie.	Ideologie: communisme. Angst: Westerse agressie.

Wat was de grens tussen het Oostblok en het Westblok in Europa?

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

Wanneer Griekenland en Turkije in 1947 door communisme worden bedreigd, beloofde president Truman ​landen economisch en militaire steun. Dit doen zij d.m.v. de Marshallhulp.

--> Trumandoctrine = Amerikaans beleid om landen die werden bedreigd door communisme te helpen. USSR isoleren.​

--> is onderdeel van Containment = indamming van het communisme waar uitbreiding USSR dreigt.

1948, uitvoering Marshallplan ​

-European Recovery Program​

-Economisch hulpplan voor Europa (13 miljard dollar)​

-Oprichting van de OEES (organisatie voor Europese Economische Samenwerking) ​ --> De USSR verwerpt dit plan.

Maak de juiste combinaties.

Jozef Stalin

Harry Truman

Winston Churchill

Franklin Roosevelt

Clement Attlee

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

De spanningen lopen in 1948 nog hoger op wanneer de Bizone de D-mark invoerd.
--> reactie Stalin: in Russische zone invoering Ost-Mark.

                             - Blokkade van Berlijn --> reactie Westen: luchtbrug.

In 1949 werden de westerse zones samengevoegd tot een nieuwe staat: Bondsrepubliek Duitsland (BRD). De Sovjetzone richtte de communistische Duitse Democratische Republiek op (DDR).

Datzelfde jaar sloten de VS en de westerse landen in Europa een militair bondgenootschap op, de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie).

In 1955 sloten de communistische landen ook een militair verbond, het Warschaupact.

Bij welke gebeurtenis hoort de prent.

Op de muizen staat Berlijners en westerse machten.

Tip het muizengat is dichtgemaakt.

Toelichting:

Op de linkerfiguur op de voorgrond staat:

"Oost", op de rechterfiguur "West".

Op de achtergrond staan Josef Stalin en

Harry Truman.

Op hun gewaden staat: "Pax" (vrede).

Marshallplan

Blokkade van Berlijn

Ijzeren gordijn

Oprichting BRD en DDR.

Havo 5 

10.2 De Koude Oorlog

Wereldwijd conflict

Vanaf 1950 ook Koude Oorlog in Azië.

Mao Zedong heeft vanaf 1949 de macht in het communistische China --> bondgenoot Stalin.

Twee grote conflicten waar de VS en de SU direct of indirect invloed hebben uitgeoefend.

- Korea oorlog: Communistische Noord-Korea viel het kapitalistische Zuid-Korea aan. Staling en Mao steunden het noorden. De Amerikanen vochten mee in het zuiden. --> 1953 wapenstilstand.

- Vietnam oorlog: 1965-1973 na dekolonisatie viel het land in tweeën. Communisten in het noorden probeerden het zuiden over te nemen.

--> Dominotheorie --> Amerikanen stuurden soldaten (er sneuvelen 58.000 Amerikanen).
--> SU en China leverden wapens en economische hulp. --> overwinning communist.

Juist

Onjuist

De Marshallhulp was onderdeel van de Amerikaanse politiek van containment

In de Koude Oorlog speelde wantrouwen geen grote rol.

Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de VS en SU als supermachten tegenover elkaar te staan.

In het zelfde jaar als de NAVO werd opgericht, sloten de communistische landen in Oost-Europa het Warschaupact.

In 1947 begon Truman met de containmentpolitiek.
Geef aan:
- wat hiervan het doel was.
- welke economische steun onderdeel hiervan was.
- welke militaire steun hier onderdeel van was.
- hoe communistische landen hierop reageerden.

Leg uit dat het Amerikaanse optreden in Korea paste in de containmentpolitiek.

Leg uit dat de dominotheorie aansloot bij de containmentpolitiek.