10.3 Sociaal-culturele veranderingen en welvaartsstijging in de jaren 1960

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Welkom vwo 5!

Sociaal-culturele veranderingen en toenemende welvaart in de jaren 1960

Vandaag

Sociaal-culturele veranderingen en toenemende welvaart in de jaren 1960

Je kunt uitleggen welke sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960 plaatsvinden

…en welk verband die hielden met de welvaartsstijging

1. Introductie - twee songs + songteksten en vragen over generatieverschillen

2. Uitleg over het belang van de jaren 1960

3. Verwerking - keuze uit vier mogelijkheden 

4. Afronding en check

5. Vooruitblik volgende les (woensdag 26 mei)

My generation - The Who (1966)

'people try to put us down (talkin' bout' my generation)

just because we all get around (talkin' bout' my generation)

things they do look awful c c cold (talkin' bout' my generation)

I hope I die before I get old (talkin bout my generation)

My Generation, It's My Generation baby

Why don't you all fade away (talkin bout my generation)

and don't try an'thing what we all s s say (talkin bout my generation)

I'm not trying to cause a big sensation (talkin bout my generation)

just talkin 'bout my generation (talkin bout my generation)

Muzieksmaak van mijn ouder(s)/verzorger(s)...

Ik heb dezelfde muzieksmaak als mijn ouders

1. Helemaal
2. Redelijk
3. Een beetje
4. Totaal niet

Over (de generatie van) mijn ouders weet ik...

Ik ben mij bewust van het feit dat ik andere culturele opvattingen heb dan de generatie voor mij

1. Helemaal mee eens
2. Enigszins mee eens
3. Niet helemaal mee eens
4. Mee oneens

Well I came upon a child of God

He was walking along the road

And I asked him 'Tell me where are you going?'

This he told me

Said 'I'm going down to Yasgur's farm

Gonna join in a rock and roll band

Got to get back to the land to set my soul free

We are stardust, we are golden

We are billion year old carbon

And we got to get ourselves back to the garden

Well then can I walk beside you

I have come to lose the smog

And I feel as I'm a cog in something turning

And maybe it's the time of year

Yes and maybe it's the time of man

And I don't know who I am

But life is for learning

By the time we got to Woodstock

We were half a million strong

And everywhere was a song and celebration

And I dreamed I saw the bombers death planes

Riding shotgun in the sky

Turning into butterflies

Above our nation.

We are stardust, we are golden

We are caught in the devil's bargain

And we got to get ourselves back to the garden

De jaren 1960

Veel van onze huidige maatschappij en wat wij belangrijke normen en waarden vinden zijn gegrondvest in de jaren 1960

1. Kapitalisme en de bijbehorende economische groei enerzijds, maar ook de kloof tussen (super)rijk en de rest, uitputting van de aarde (Grenzen aan de Groei, Club van Rome)
2. Verzorgingsstaat: de overheid is er voor alle burgers (of zou er voor alle burgers moeten zijn) in de vorm van sociale wetgeving en een sociaal vangnet
3. Individualisering - identiteit van groepen - zijn wie je bent (en dat laten zien en horen)
4. Pluriforme en multiculturele samenleving - diversiteit, omgaan met verschillen
5. Jongerencultuur (elke generatie heeft een aantal (sub)culturen
6. Vrouwenemancipatie - de Tweede Feministische Golf

Verwerking

Kies een van onderstaande verwerkingsvormen (verwerkingstijd ong. 15 min.)

1. WB 10.3 vraag 14, 15, 19 en 27
   
2. Bekijken van schooltv 'De jaren zestig in de klas'
   - Jeugdcultuur
   - Vrouwenemancipatie
   Samenvatting van 50-100 woorden per filmpje
   
3. Een mindmap met woorden en afbeeldingen over de sociaal-culturele veranderingen in de  jaren 1960
4. Een interview opstellen met vragen over de jaren 1960 die je aan een bekende (familielid, docent, ...) die jong was in de jaren 1960 gaat stellen

Ik kies

1. Werkboekopdrachten
2. Filmpjes SchoolTv
3. Mindmap/collage
4. Interview

Volgende les

Sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960 en toenemende welvaart

De verzorgingsstaat (politiek, sociaaleconomisch) 

- Waarom

- Hoe

- Wat

- De verzorgingsstaat anno 2021

Mijn verwerkingsopdracht (WB, filmpjes, mindmap, interview)

Vandaag

Sociaal-culturele veranderingen in de jaren 1960 en toenemende welvaart - de verzorgingsstaat

Doel: je vormt een mening over de verzorgingsstaat in Nederland en deelt deze aan het einde van de les

Programma

1. Terugblik vorige les (jongerencultuur)
2. Een voorbeeldvraag over het kenmerkend aspect
   
   
3. Uitleg over de verzorgingsstaat in Nederland
4. Schrijf een kort betoog over de verzorgingsstaat in Nederland

Voorbeeldvraag

Twee ontwikkelingen in de jaren 1960 rond de Britse popgroep The Beatles, die werd opgericht in 1962:

1 The Beatles droegen er met hun uiterlijk toe bij dat lang haar onder jongeren populair werd, wat door veel ouderen in de jaren 1960 werd afgekeurd.

2 Een van hun nummers was de eerste grammofoonplaat in Groot-Brittannië, waarvan in de voorverkoop in 1964 al één miljoen exemplaren werden verkocht.

2p Verklaar elk van beide ontwikkelingen vanuit hetzelfde kenmerkend aspect van de tweede helft van de twintigste eeuw.

2p Verklaar elk van beide ontwikkelingen vanuit hetzelfde kenmerkend aspect van de tweede helft van de twintigste eeuw.

Ik had bij de vorige vraag

1. 0 punten
2. 1 punt
3. 2 punten

Verzorgingsstaat

Welvaartsgroei na de oorlog is ongekend (1948-1973), m.n. in Nederland en West-Duitsland (Wirtschaftswunder)

Erfenis van de oorlog: dit nooit meer --> een overheid die de eigen bevolking tiranniseert en als middel inzet voor eigen doeleinden (fascisme, nationaalsocialisme)

Overheid heeft een verantwoordelijkheid voor alle burgers en dient toe te zien op 

• een eerlijke verdeling van de welvaart(sgroei): discriminerend belastingsysteem
• stimuleren van werkgelegenheid - vrije markt enerzijds en de (semi)overheid anderzijds
• het opvangen van burgers die niet mee kunnen komen (sociaal vangnet = uitkeringen)

Politieke stabiliteit na de oorlog: confessionelen (CDA en haar voorlopers), socialisten (PvdA) en liberalen (VVD) vormen in afwisselende samenstelling de regering

Verzorgingsstaat - schrijf een column

Schrijf een betoog - een column dus eigenlijk - van 250-300 woorden over de kracht dan wel de zwakte van de Nederlandse verzorgingsstaat

Maak evt. gebruik van het SchoolTv-filmpje 'Nederland verzorgingsstaat - een column van Rob Wijnberg (o.a NRC Next, de Correspondent) en onderstaande steunvragen

1. Wat is de kern van een verzorgingsstaat?
2. Welke kritiek is er (vooral uit kapitalistische hoek) op de verzorgingsstaat?
3. Waarom doet Nederland het zo goed als verzorgingsstaat?

Voorbeeldvraag I

In de jaren 1970 ontstond in Nederland veel publiciteit rond acties van 'Dolle Mina'. Deze actiegroep van jonge vrouwen maakte zich sterk voor gelijke rechten van mannen en vrouwen op alle terreinen. Zo floten zij mannen na op straat om seksistisch gedrag aan de orde te stellen en demonstreerden zij bij het Amsterdamse stadhuis om pasgehuwde bruiden op het verlies van hun zelfstandigheid te wijzen. Met de naam 'Dolle Mina' eerden zij Wilhelmina Drucker (1847-1925), een voorvechtster van gelijke rechten voor vrouwen.

2p Leg uit welk kenmerkend aspect uit de negentiende eeuw en welk kenmerkend aspect uit de twintigste eeuw past bij actiegroep 'Dolle Mina'.

2p Leg uit welk kenmerkend aspect uit de negentiende eeuw en welk kenmerkend aspect uit de twintigste eeuw past bij actiegroep 'Dolle Mina'.

Ik had bij de vorige vraag

1. 0 punten
2. 1 punt
3. 2 punten

Tot halverwege de jaren 1950 werden werkende vrouwen die trouwden door de wet handelingsonbekwaam verklaard en ontslagen

1. Waar
2. Niet waar