P3-1 Baksteen en metselwerk

• Bouwkunde- constructieleer
• MBO
• Studiejaar 1

De theorie over baksteen en metselwerk is te vinden via de onderstaande link: 

https://nutechniek.online.noordhoff.nl/leereenheid?chapterid=b651808e-d3ff-e511-96ca-00215a49ba12

Baksteen en metselwerk

Inleiding

• Baksteenfabricage 
• Baksteenvormen 
• Baksteenformaten 
• Kunststeen 
• Steen bematingen / Gehakte stenen 
• Soorten muren 

Baksteen en metselwerk

Leerdoelen:

Aan het einde van de les over baksteen en metselwerk kan de student:

-  kan de materialen waar de bakstenen van gemaakt worden benoemen;

-  weet hoe de baksteenfabricage in stappen gedaan wordt;

- kan de verschillende baksteenvormen benoemen en herkennen;

- kan de verschillende baksteenformaten benoemen en toepassen.  

- kan verschillende kunststenen benoemen en toepassen; 

- kan verschillende steen bematingen / gehakte stenen benoemen ;

- kan verschillende muurtype benoemen en tekenen.

Baksteenfabricage

Er zijn in hoofdzaak 3 soorten klei : 

1. RIVIERKLEI   2. ZEEKLEI  3. LÖSS OF BERGKLEI.

In Nederland komt veel klei voor, vooral bij rivieren (uiterwaarden) en polders.

Klei bestaat uit : zeer fijn zand - kleimineralen - metaaloxiden - plantenresten en kalk.

- Veel ijzeroxide in de klei, baksteen wordt rood.

- Veel kalk in de klei, baksteen wordt geel.

Het fabricageproces 

Het fabricageproces bestaat uit:

A. Afgraven van de klei

B. Opslag van de klei

C. Voorbewerken van de klei

D. De steen vormen

E. Drogen

F. Bakken

A. Afgraven van de klei : 

In verschillende gebieden wordt klei afgegraven voor de baksteenindustrie. 

B. Opslag van de klei 

De klei wordt in lagen opgeslagen, vaak gebruikt men verschillende soorten klei

Men doet dit gewoon buiten of in kleiloodsen.

De plantenresten en dergelijke die in de klei zitten kunnen nu "vergaan".

Door de klei verticaal af te graven worden verschillende soorten gemengd.

C. Voorbewerken van de klei 

Met speciale machines wordt de klei gereinigd, vermengd - gedoseerd - geraspt en gewalst.

Kollergang

Vervolg

Door deze bewerkingen wordt de klei homogeen (een geheel) en plastisch zo dat ze goed is te vervormen.

Walsmachine

D. De stenen vormen 

De steen kan op 3 manieren gevormd worden :

A. Handvormmethode.

B. Vormbakmethode.

C. Strengpersmethode.

E. Drogen 

Vormelingen of Groenlingen.

2 dagen drogen tegen scheuren in droogkamers

70 graden
.

Waarom worden de groenlingen voor gedroogd in droogkamers?

1. Dat scheelt tijd in het bakproces.
2. Zo behoudt de steen beter zijn kleur.
3. Zo kost het minder gas/ goedkoper.
4. Anders gaat deze scheuren.

Handvormmethode

Handwerk

Gebruik vormbak

Typische vorm 

Tegenwoordig machinaal

Herkenning

Welke baksteentype is het meest vormvast?

1. Handvorm baksteen
2. Vormbak baksteen
3. Strengpers baksteen
4. Vormbak en strengpers baksteen

Vormbakmethode

De vormbakmethode lijkt veel op handvormmethode.

De klei wordt niet in de vormbak gegooid maar geperst met een machine.

De persdruk is groter als bij de handvormmethoede, de klei komt daarom meer in de hoeken

De vormbakstenen zijn daardoor rechter en strakker.

De vormbaksteen heeft 5 bezande vlakken en een gladde kant.

Strengpersmethode

Uit een machine  wordt een klei geperst met de hoogte en breedte van de steen (streng).

Een beugel met ijzerdraad snijdt de steen ieder keer op lengte.  

Men kan de steen met zand bestrooien waardoor deze een ruw oppervlak krijgt. 

De strengperssteen herken je aan de strakke kanten en het gladde oppervlak en de perforaties of doorlopende gaten in de steen. Perforaties besparen grondstof en zorgen voor een snelle en gelijkmatige droging.

Om welke reden worden de bakstenen bezand?

1. Dat is voor de kleur.
2. Dat is voor het bakproces
3. Zodat de gevormde klei makkelijk uit de mal komt.
4. Dat is voor de kleur en zodat de gevormde klei makkelijk uit de mal komt.

Baksteenformaten

De metselsteen of baksteen is er in verschillende formaten.                

Het meest gebruikt wordt het WAALFORMAAT:  210 - 100 - 50mm. 

Andere steen formaten zijn :  Vechtformaat  210 -100 - 40mm.

                                                        Rijnformaat     180 - 85 - 50mm.

                                                        Dikformaat      210 -100 -70mm.

                                                        Boerkens          180 - 85 - 65mm.

                                                        IJsselformaat  160 - 78 - 41 mm.

Vroeger had elke streek zijn eigen steenfabriek en dus ook zijn eigen afmeting.

Nu is dag anders het fabricage proces is nu machinaal, zo kan er makkelijk een  ander formaat gemaakt worden.

Klezoor

Lagenmaat

Drieklezoor

Strek

Koppenmaat

Kop

Gehakte stenen

Soorten muren

Klampmuur                 Halfsteensmuur         Steensmuur

Kunststeen (niet gebakken steen)

Dragende binnenmuren

Kalkzandsteen (draagkrachtig)

Betonsteen (draagkrachtig) 

Kunststeen (niet gebakken steen)

Niet draagkrachtig scheidingswanden.

Cellenbeton

Gipsblokken

Opdracht

De vragen staan op Teams

De uitwerking moet worden ingeleverd in jullie map constructieleer op Teams.