BSR 27/5 2ha Grammatica WS 14

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Bestudeer de theorie op blz. 232.

Beantwoord de startvraag.

Klaar? Begin alvast aan paragraaf 
5.14 in je (online) boek. 

5.14 Betrekkelijk voornaamwoord

Startopdracht:

GRAMMATICA

Woordsoorten

Bedenk een zin waarin je twee zinnen aan elkaar verbindt met een woord als “die” of “dat”? 

Welk woord gebruik je en waarom?

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 5 - Grammatica

1. Lesdoelen.

2. Herhaling van de woordsoorten tot nu toe.

3. Uitleg 5.14: betrekkelijk voornaamwoord.

4. Huiswerkcheck tot nu toe.

5. Klassikale oefening.

6. Tijd voor huiswerk 5.14 (zelfstandig of in tweetallen).

7. Afsluiten

• Je kunt uitleggen wat een betrekkelijk voornaamwoord is.
• Je kunt betrekkelijk voornaamwoorden in zinnen herkennen en gebruiken.

Lesdoelen

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

Bespreken:

Opdracht 3

blz. 229.

nos.nl

'De bibliotheek is een symbool van eenheid, hoe beide landen verenigen.'

Splits de zinnen en benoem de werkwoordsoorten.

§14: Betrekkelijk voornaamwoord

blz. 232-233

Betrekkelijk voornaamwoord

1. Met de jongen (bijv.bijzin die daar op dat bankje zit), heeft mijn zus verkering gehad.

2. Het alarm (bijv.bijzin dat je op vrijwel elke wekker vindt), is een pieper of zoemer.

3. Hij is de politicus (bijv.bijzin op wie ik ga stemmen).

4. Er is niets (bijv.bijzin wat ik niet durf).

Betrekkelijk voornaamwoord

De zinnen 1 tot en met 4 bevatten elk een bijvoeglijke bijzin. Een bijvoeglijke bijzin begint vaak met een betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw). Zo’n betrekkelijk voornaamwoord wijst terug naar een kern, een woord dat eerder genoemd is: het antecedent (in de voorbeeldzinnen onderstreept).
De meest gebruikte betrekkelijke voornaamwoorden zijn die, dat, wie en wat.

Let op: woorden als waar, waarmee, waarover, waarvan, waar… zijn geen betrekkelijke voornaamwoorden, maar bijwoorden.

Met het betrekkelijk voornaamwoord die verwijs je naar de-woorden (zie zin 1), met dat naar het-woorden 

(zie zin 2).

1. Met de jongen die daar op dat bankje zit, heeft mijn zus verkering gehad. (Want je zegt DE jongen).

2. Het alarm dat je op vrijwel elke wekker vindt, is een pieper of zoemer. (Want je zegt HET alarm.)

Let op: Als je die/dat kunt vervangen door deze of dit, is die/dat geen betrekkelijk voornaamwoord, maar een aanwijzend voornaamwoord.

Betrekkelijk voornaamwoord

die en dat

Met een voorzetsel + wie verwijs je naar een persoon:
door wie, voor wie enzovoort (dus niet met waar+voorzetsel: waarover, waarvoor enzovoort).

Dus: Syenne, van wie ik dit huisje huur, maakt een rondreis door Chili.

Niet: *Syenne, waarvan ik dit huisje huur, maakt een rondreis door Chili.

(* betekent: ongrammaticaal)

Betrekkelijk voornaamwoord

voorzetsel + wie

Met het betrekkelijk voornaamwoord wat verwijs je naar:

• Een overtreffende trap na ‘het’, die niet gevolgd wordt door een zelfstandig naamwoord:
  

– Het noorderlicht is het mooiste wat ik ooit heb gezien).

• Woorden als alles, datgene, diegene, het enige, iets, niets, veel, weinig:
  

– Alles wat op de site staat, is uit voorraad leverbaar.

• Een hele zin of een deel van een zin:
  

– Ridouan is een ijverige leerling, wat niet gezegd kan worden van Wesley.

Betrekkelijk voornaamwoord

wat

Persoonlijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord

Dat is alles, wat ik wilde zeggen.

Zij gaan naar hen.

Niemand praat met Piet.

Betrekkelijk voornaamwoord

Sleep de kenmerken en de zinnen waarin het betrekkelijk voornaamwoord ontbreekt, naar het juiste woord.

die

dat

wat

Dit betrekkelijk voornaamwoord gebruik je bij de-woorden (mannelijke en vrouwelijke woorden)

Dit betrekkelijk voornaamwoord gebruik je bij het-woorden (onzijdige woorden)

Het boek van mijn docent, [...] ik mocht lenen, heb ik uit.

De burgemeester van dat dorp, [...] al lang ziek is, wil ermee stoppen.

Dit betrekk.vnw gebruik je: a) als het betrekking heeft op onbepaald vnw, bij overtreffende trap, bij een hele zin.

Aanwijzend voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

De voetballer die bij Ajax speelt.

Deze jas is van mij.

Dat hondje is lief.

Een meisje dat ik ken.

Sleep de woorden naar het juiste vakje.

aanwijzend voornaamwoord

persoonlijk 

voornaamwoord

Bezittelijk 

voornaamwoord

betrekkelijk voornaamwoord

Heeft

zij

die

posters

gezien

die

in

mijn

kamer

hangen?

wijzeroverdebasisschool.nl

Uitlegfilmpje!

Oefenen

Wat?	5.14 Betrekkelijk voornaamwoord. Havo: Maak opdracht 1 t/m 5 op blz. 232-233. Vwo: Maak opdracht 1 t/m 3 op blz. 232-233.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, vraagteken en de theorie in LessonUp.
Tijd	Timer.
Klaar?	Maak alvast een begin aan 5.16 (Mixopdrachten) of herhaal paragraaf 5.2, 5,4, 5,6, 5,8, 5.10, 5.12 of 5.14.

Hulp

Welke gimkit?

springen

imposteren

beide 5 minuten

• Je kunt uitleggen wat een betrekkelijk voornaamwoord is.
• Je kunt betrekkelijk voornaamwoorden herkennen en gebruiken.

Lesdoelen

'Ik kan aan iemand anders uitleggen wat een betrekkelijk
voornaamwoord is.''
0 = echt (nog) niet / 10 = zeker wel

010

Als je kauwgom op je trui vastplakt,
is het beste *wat* je kunt doen de kauwgom insmeren met pindakaas.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord

Op deze site vind je alles *wat* je wilt weten over lenzen.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord

*Met wie* ga jij naar het schoolfeest?

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord

Maak een zin waar een betrekkelijk
voornaamwoord in voorkomt.
Benoem ook waarnaar jouw betr. vnw wijst
(het antecedent).