2.1 Spanningen in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

beelden van de herbegrafenis van Wilhelm II.

0

testament Wilhelm II

'Mijn stoffelijk overschot zal pas terugkeren naar Duitsland op het moment dat de monarchie hersteld is'

Aan het eind van deze lessenserie weet je:

1. wat de indirecte oorzaken zijn van WO I

2. wat de aanleiding is voor het uitbreken van WO I

• Wat gaan we vandaag doen:
• 1. de oorzaken worden verder uitgediept
  
• 2. we gaan bespreken hoe we een beeldbron moeten interpreteren
• 3. aan de hand van een (deel van) een video gaan we de situatie in Europa voor WO I bespreken
• 4. We gaan met opdrachten aan de slag

Waaraan denk je bij WO I?

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog:

1.  Nationalisme
2. De Frans Duitse Oorlog
3. Modern Imperialisme
4. militarisme
5. bondgenootschappen

oorzaak 1: nationalisme

• = liefde voor eigen land en eigen volk
• kàn ook leiden tot superioriteitsgevoelens:
• 'wij zijn beter'

'Untermenschen' in Duitsland

rassenscheiding in Amerika

nationalisme kan voortkomen uit wraak:

• Frans - Duitse Oorlog (1870/71)
• de grootmacht Frankrijk verloor van Duitsland
• Frankrijk moest Elzas-Lotharingen afstaan aan Duitsland


•  Kroning Wilhelm I tot keizer in de Spiegelzaal te Versailles,  
• waar het Keizerrijk Duitsland werd uitgeroepen

Elzas en Lotharingen

Kroning Wilhelm I tot keizer van Duitsland in de Spiegelzaal

Wilhelm I: Koning van Pruisen (1861-71) en keizer van Duitsland ('71-88)

rijkskanselier Bismarck (1862-1890)

Gevolg:

•  Révanchisme = 
  
• Velen in Frankrijk wilden wraak nemen op de Duitsers voor de vernederingen die ze moesten ondergaan in en kort na de oorlog van 1870-'71 
  

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme:
•     - revanchisme (Frankrijk wilde wraak nemen op Duitsland)
•     - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 

Europa in 1900

Nationalisme > onafhankelijkheidsstreven:

• Situatie op de Balkan (=zuid-oost Europa):
• Vele volken werden overheerst door: Turkije 
• Men wil zich vrij vechten, o.a. de Serven (1878)
• Servië wilde ook Bosnië hebben (hier woonden veel Serviërs), maar:
• Bosnië was in handen van Oostenrijk-Hongarije >
• als protest: moordaanslag op Frans-Ferdinand door:
• Princip (lid van 'de Zwarte Hand') 
• 'Eerste schot in WO I'

0

Oorzaken van de Eerste wereldoorlog

• 1. nationalisme: 
•                                   - revanchisme (Fr)
•                                   - onafhankelijkheidsstreven (Balkan) 
• 2. militarisme

Oorzaak 2: Militarisme en wapenwedloop

Militairen stonden in hoog aanzien, militaire waarden belangrijk:

• vaderlandsliefde, steun aan de keizer, eergevoel
  
• grote invloed van militairen op de regering
• veel geld ging naar het leger > wapenwedloop o.a. met Engeland:
  
• Rijksdag neemt Vlootwet aan (1898) > 
• Bouw 'Dreadnoughts' in Engeland
  

Oorzaak 3: Het modern Imperialisme

• West-Europese landen wilden meer koloniën om:
• 1.  de grondstoffen (door industrialisatie in Europa)
• 2. er producten te kunnen verhandelen (afzetgebied)
• 3. status (nationalisme) 
  
• 'Modern': deze ontwikkeling deed zich voor vanaf de 2e helft van de 19e eeuw
  

Wilhelm II wilde net als de andere machtige Europese landen een stuk van de koloniale taart in Afrika en Azië. Hierdoor ontstonden er spanningen met Frankrijk en Engeland.

keizer Wilhelm II (1888 - 1941)

boodschap spotprent >

boodschap?

Oorzaak 4: Bondgenootschappen:

• 1. Centralen:
• Dld / Oost-Hongarije / Turkije
• 2. Geallieerden:
• Engeland /Frankrijk / Rusland
• Italië (1915)
• VS (1917)

0

Sinds wanneer bestaat Duitsland als 1 land?

1. 1871
2. 1939
3. 1919
4. 1800

Welke moord vormde de directe aanleiding voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de Duitse keizer, Wilhelm II
2. De moord op de Russische tsaar, Nicolaas II
3. De moord de keizer van Oostenrijk_Hongarije, Franz Jozef
4. De moord op de troonopvolger van het Oostenrijks-Hongaarse rijk Franz Ferdinand