examen Havo 2024 tijdvak 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

examen Havo 2024 tijdvak 2

vraag 1: Welke bacteriën breken organische stoffen in de mest af?

1. denitrificerende
2. knolletjes bact
3. nitrificerende
4. rottingsbact

uitleg vraag 1

binas tabel 93G

zoek de dieren op in de tabel (want mest komt van dieren)

dieren zijn blauw in de tabel. 

vraag 2

uitleg vraag 2

Stoffen gaan van gras naar S.

S moet dus runderen zijn.

Van S gaan stoffen naar T. 

T zijn dus de mestkevers, want 

runderen maken mest.
U zijn dus de bacteriën. Zij maken de

anorganische stoffen voor het gras.  

uitleg vraag 2

U zijn dus de bacteriën. Zij maken de

anorganische stoffen voor het gras.  

De pijl die alleen anorganisch is:

pijl 4. Want gras is autotroof en neemt

 geen organische stoffen op!

vraag 3

uitleg vraag 3

Stel je de gangen van de mestkever voor. 

Ze zorgen voor meer lucht in de bodem. Dus meer zuurstof bij de wortels.

Water zakt sneller de bodem in.

De mest wordt meer verspreidt. Voedingsstoffen in de mest helpen met de groei van de planten.

vraag 4

binas 82C

vraag 4

Denk na over de functie van darmvlokken. Darmvlokken zorgen voor meer oppervlakte in de darm waardoor er meer voedingsstoffen worden opgenomen. 

Minder darmvlokken betekend minderopname van voedingsstoffen dus krijgt het dier een groeiachterstand.

vraag 5

1. A
2. B
3. C
4. D

uitleg vraag 5

leer de begrippen over samenlevingsvormen

vraag 6

uitleg vraag 6

Egels eten insecten, als insecten sterven door het middel is er minder te eten voor de egels.

vraag 7

uitleg vraag 7

Let op deze vraag zit bijna altijd in het examen!!!

Het is handig om even de onderzoeksvraag helder te hebben voor jezelf. 

helpt boerenwormskruid tegen nematoden bij runderen.

Maak 2 groepen: 1 controle groep en 1 onderzoeksgroep.

Je hebt 20 runderen dus verdeel ze in twee groepen van 10

Wat moet het verschil zijn??

je wil weten wat het effect is van boerenwormskruid. Dus je wil dat dit verschilt tussen de twee groepen. Dan kan je het effect onderzoeken.

Je zet de controlegroep in een wei die je met hekken en afzetdaad maakt. En je haalt het boerenwormskruid hier weg) .

De onderzoeksgroep zet je in een even grote wei met boerenwormskruid. 

Alle andere omstandigheden houd je gelijk.

-Je meet na een tijdje hoeveel nematoden aanwezig zijn in de darmen van beide groepen door de mest te onderzoeken.

vraag 8

binas 84D2

uitleg vraag 8

1 onjuist dan trekken de kamers samen

2 juist de kamer is in rust er is geen drukverschil klep is open.

3 onjuist hartslagfrequentie is het aantal slagen per minuut. In de afbeelding kan je zien dat er evenveel hartslagen zijn

vraag 9

uitleg vraag 9

Kijk wat er is gegeven:

het slagvolume is 70ml dus per hartslag wordt er 70 ml weggepompt.

Om te berekenen hoeveel bloed er per minuut wordt weggepompt moet je weten hoeveel slagen er per minuut zijn.

Kijk naar de grafiek.

antwoord vraag 9

Een volledige hartslag duurt 0,7 sec. 

 Er zitten dan 60 / 0,7 = 85,7 hartslagen in een minuut. 

Dus er wordt per minuut 85,7 × 0,07 = 6,0 L bloed rondgepompt.  2 x 60 x 70 / 1,4 = 6000 ml = 6,0 liter 

3 x 60 x 70 / 2,1 = 6000 ml = 6,0 liter

let op! hmv afgerond op 1 decimaal!

let op! antwoord in liters!

vraag 10

uitleg vraag 10

kijk wat is gegeven

betablokkers zorgen dat bepaalde hormonen geen stimulerende werking op hartspier kunnen uitoefenen.

binas tabel ?? hormonen

hormonen in meervoud betekent niet dat er verschillende hormonen die invloed hebben

antwoord vraag 10

adrenaline/noradrenaline