8.2 Emancipatie B

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Tijd van Burgers en Stoommachines

8.2 Emancipatie 

Terugblik

Democratische revoluties en emancipatiebewegingen

18e eeuw: Democratische revoluties (VS, Frankrijk) → idealen van vrijheid en gelijkheid.

Maar: niet iedereen profiteerde (vrouwen, slaven, arbeiders, religieuze minderheden).

19e eeuw: ontstaan emancipatiebewegingen → mensen eisen gelijke rechten.

Maatschappelijke ongelijkheid was er altijd al, maar werd nu als onrecht gezien.

Terugblik

Abolitionisme en feminisme: doelen en successen

Abolitionisten:

Slavernij en slavenhandel moeten worden afgeschaft.

Successen:

🇬🇧 Slavenhandel verboden (na 1800), slavernij afgeschaft in 1833.

🇫🇷 1848

🇺🇸 1865 (na burgeroorlog)

🇳🇱 1863 (Suriname & Antillen), later in Indië

Terugblik

Abolitionisme en feminisme: doelen en successen

Feministen:

Doel: Kiesrecht, gelijke toegang tot onderwijs en gelijke behandeling bij arbeid en bezit

(Eerste Feministische golf)

Eerste bijeenkomst: 1848 (Seneca Falls, VS).

Successen

VS 1920 kiesrecht

NL 1919 kiesrecht vrouwen

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je: 

• uitleggen dat de oprichting van vakbonden een reactie was op de sociale kwestie;
  
• uitleggen dat sociaaldemocraten en communisten verschillende ideeën hadden over de manier waarop ze voor gelijkheid wilden zorgen;
  
• een verklaring geven voor democratisering en de invoering van sociale wetgeving in westerse landen aan het einde van de 19e eeuw.

Vakbonden als reactie op de sociale kwestie

• Sociale kwestie: Slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders
• Eerste reacties:
  - liefdadigheid door rijke vrouwen
  - vernielen van stoommachines door arbeiders 
• Vakbonden ontstaan → eerst steun bij ziekte/dood, daarna ook onderhandelingen over lonen en werktijden.
• Stakingen als pressiemiddel.

Opkomst van het socialisme

Stakingen werkten niet voldoende. De maatschappij moest veranderen. Hierdoor ontstonden twee ideeën:

1. Sociaaldemocraten:

Geloofden in vreedzame hervormingen via parlement.

Doel: kiesrecht voor arbeiders → wetgeving veranderen.

Opkomst van het socialisme

Stakingen werkten niet voldoende. De maatschappij moest veranderen. Hierdoor ontstonden twee ideeën:

2.  Communisten:

Geloofden in klassenstrijd en revolutie.

Doel: omverwerping van het kapitalisme → klasseloze samenleving.

Publicatie: Communistisch Manifest (1848).

Verklaring democratisering + sociale wetgeving eind 19e eeuw

Angst voor revolutie → liberale politici gaan hervormen.

• Sociale wetten (tegen kinderarbeid, voor volksgezondheid, onderwijs)
• Uitbreiding van het kiesrecht (= democratisering)

Resultaat:

Algemeen kiesrecht mannen 1917

Socialisten in parlement.

Huiswerk

Je maakt paragraaf 8.2 helemaal.