1.3 Vulkanisme havo/vwo 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

1.3 Vulkanisme

Vorige week: aardbevingen

• Het ontstaan van aardbevingen (waar? hoe?)
  
• Het meten van aardbevingen
  
• Gevolgen van aardbevingen

Deze les: vulkanen

• Wat is een vulkaan?
• Waar ontstaat een vulkaan?
  
• Hoe ontstaat een vulkaan?
• Gevolgen van een vulkaanuitbarsting

Leerdoelen

• Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn;
• Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
• Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme

Wat is een vulkaan?

Vulkaan= plaats waar vloeibaar gesteente uit de aardmantel naar buiten komt (=Lava)

Waar ontstaan vulkanen?

• Op de plaatsen waar ook aardbevingen voorkomen
• Dus in de buurt van plaatranden 
• Waar een oceanische plaat en continentale plaat botsen

Hoe ontstaat een vulkaan?

-Oceanische plaat en continentale plaat botsen

-Gesteente oceanische plaat mantel ingeduwd, ontstaat trog

-Gesteente smelt door hitte

-Magma ontstaat

Hoe ontstaat een vulkaan?

-Verhit materiaal is lichter dan omgeving

-Verhit materiaal wil omhoog

-In de diepte veel magma verzameld

-Te hoge druk= plotselinge uitbarsting vulkaan

-Magma komt naar buiten via de krater (=lava)

Verschil magma en lava

Magma= vloeibaar gesteente in de aardmantel

Lava= vloeibaar gesteente uit de aardmantel dat bij een vulkaanuitbarsting naar buiten komt

Trog

= langwerpige kuil in de zeebodem, op plekken waar een oceanische korst onder een continentale korst wordt geduwd

Vulkanen in de oceaan

-2 delen oceaanbodem uit elkaar

-Kier in aardkorst

-Opgevuld met heet gesteente (lava)

-Lava in contact met oceaanwater

-Lava stolt

-Ontstaat nieuw stukje oceaanbodem

-Midoceanische rug

Midoceanische rug

=langgerekte berg in een oceaan die zich door vulkanisme heeft gevormd

https://schooltv.nl/video/het-ontstaan-van-vulkanen-en-eilanden-op-de-grens-van-twee-aardplaten/

Vulkaanuitbarsting

Vrijkomen van:

-Lava

-Giftig gas

-As

-Stukken steen

Gevolgen van een vulkaanuitbarsting

-Gebieden rond vulkaan bedekt met lagen as

-Ophoping van lagen as en lava

-Ontstaan van pyroclastische stromen (alleen bij kegelvulkanen, convergentie, explosief)

Pyroclastische stromen

=gloedwolk van hete gassen, as en stof (800°C) die bij een vulkaanuitbarsting met hoge snelheid (meer dan 100 km per uur) de helling af komt en onderweg alles verschroeit

Gloedwolk doordat na uitbarsting, de grote wolk van as en stof die boven vulkaan uitrijst in elkaar stort

Pyroclastische stromen

-Ook als zijkant van vulkaan ontploft 

of 

-Als lava uit krater spuit

Vulkaanuitbarsting

Enorm natuurgeweld

Maar...

Aantal slachtoffers tegenwoordig beperkt

Signalen van een vulkaanuitbarsting

-Kleine aardbevingen op en rond de vulkaan

-Rook

-Dieren worden onrustig

-Vulkaan zwelt op

              Hierdoor kan men de bevolking tijdig waarschuwen en                    evacueren, met name in rijke landen

             

Leerdoelen

• Je weet wat een vulkaan is en wat de gevolgen van vulkaanuitbarstingen kunnen zijn;
  
• Je begrijpt hoe vulkanen ontstaan en waarom de gevolgen voor mensen in arme landen verschillen van die voor bewoners van rijke landen;
  
• Je kunt op een kaart met de aardkorstplaten de gebieden aanwijzen met vulkanisme

Beantwoord de volgende vragen in je schrift:

-Wat is een vulkaan?

-Wat zijn de gevolgen van een vulkaanuitbarsting?

-Hoe ontstaan vulkanen?

-Waarom verschillen de gevolgen van vulkaanuitbarstingen in arme en rijke landen?

-In wat voor gebieden komt vulkanisme voor?

Wat is een vulkaan?

Vulkaan= plaats waar vloeibaar gesteente uit de aardmantel naar buiten komt (=Lava)

Gevolgen van een vulkaanuitbarsting

-Gebieden rond vulkaan bedekt met lagen as

-Ophoping van lagen as en lava

-Ontstaan van pyroclastische stromen

Beantwoordt de volgende vragen in je schrift:

-Wat is een vulkaan?

-Wat zijn de gevolgen van een vulkaanuitbarsting?

-Hoe ontstaan vulkanen?

-Waarom verschillen de gevolgen van vulkaanuitbarstingen in arme en rijke landen?

-In wat voor gebieden komt vulkanisme voor?