3.1 de verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 3

Politieke revoluties

Herhalen

Welk begrip past het best bij de manier van regeren van Lodewijk XIV?

1. Absolutisme
2. Democratie
3. Centralisatie
4. Vrijheid

Waarom liet Lodewijk XIV alle adel bij hem in Versailles wonen?

1. Hij wilde veel mensen om zich heen hebben omdat hij zich anders eenzaam voelde.
2. Hij wilde dat alle adel samen was zodat ze zich konden verdedigen tegen de revolutie.
3. Hij vertrouwde de adel niet en wilde ze goed in de gaten kunnen houden.
4. Om zware koffiedrinkers goed in de gaten te houden. Koffie was duur en mocht dus niet te veel gedronken worden.

Stelling: In de tijd van Lodewijk XIV was er godsdienstvrijheid.

1. Juist
2. Onjuist

Lesdoelen 3.1:

Leerlingen kennen en kunnen aan het einde van de les uitleggen:

1. Je kunt een beschrijving geven van de standensamenleving in het ancien régime.

Standensamenleving
Frankrijk 

Ancien Regime

Koning heeft absolute macht en hoogste stand heeft voorrechten

98% !!

Standensamenleving

Eerste stand	Geestelijkheid	- Geen belasting betalen - Wel voorrechten
Tweede stand	Adel	- Geen belasting betalen - Wel voorrechten
Derde stand	Boeren en burgers	- Wel belasting betalen - Geen voorrechten

Brief schrijven

Wat? Jullie gaan een brief schrijven aan koning Lodewijk XVI

Hoe? In tweetallen

Hulp? Opdrachtblad/boek/docent

Tijd? 25 minuten

Resultaat? Je hebt je ingeleefd in de derde stand

Klaar? Wij gaan verder met de les

3.1 De Verlichting

Welkom 2HV

22-02-2023

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhalen
•  Huiswerk nakijken
• Lesdoelen
• Toets bespreken
• Huiswerk maken

Herhaling

Huiswerk nakijken

Opdracht 3 t/m 6 blz. 114

Lesdoelen 3.1:

Aan het einde van de les kun je... 

1. uitleggen dat de Verlichting een nieuwe manier van denken was

2. met enkele voorbeelden uitleggen dat verlichte denkers nieuwe ideeën hadden over goed bestuur

Het begin van de Verlichting

• In de 17e eeuw vond de Wetenschappelijke Revolutie plaats.
  
  
• Wetenschappers gingen anders kijken naar de wereld: observatie en experiment werden belangrijk.
  
  
• Hieruit kwam het rationalisme: het steeds meer vertrouwen op eigen verstand (ratio) en niet meer op het geloof.
• Verlichting: manier van denken waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logisch en verstandelijk redeneren

Wat werd er anders?

Aan de slag!

Je maakt van 3.1 de opdrachten 3 t/m 7.

Let extra op je formuleringen bij opdracht 4 en 6.

Dit is huiswerk voor morgen.

Kritiek op de standenmaatschappij

• Volgens verlichte denkers waren alle mensen van nature gelijk
• Daarom moesten er mensenrechten komen
• En een rechtstaat

Rechten die voor alle mensen golden, zoals vrijheid van godsdienst en meningsuiting

Staat waarin iedereen zich aan de wet moet houden

Montesquieu

• Bedenker van de scheiding van de machten (trias politica)

•  Wetgevende macht (parlement)
•  Uitvoerende macht (koning, ministers)
• Rechtsprekende macht (onafhankelijke rechters)

• De macht moet verdeeld worden. 
• De drie machten moeten elkaar controleren!

De Trias Politica van Montesquieu

Het bedenken en maken van wetten (parlement)

Voert wetten en regels uit (regering)

Controleert of mensen zich aan de regels houden (onafhankelijke rechters)

De wetgevende macht

De uitvoerende macht

Rechtsprekende macht

John Locke

• Een koning krijgt zijn macht niet van god, maar van het volk.
• Als de koning zijn macht misbruikt mag het volk hem afzetten.

Rousseau

• Koning is overbodig.
• Het volk moet de absolute macht hebben.

Voltaire

• God heeft de wereld als een klok geschapen.
• Nu loopt de klok zelf, invloed god is weg.

Jean-Jacques Rousseau

John Locke

Charles de Montesquieu

De koning krijgt macht uit handen van het volk

De macht moet altijd bij het volk liggen

Trias politica/ scheiding der machten

Nieuwe ideeën over goed bestuur

• Absolute vorsten waren niet blij met de nieuwe verlichte ideeën. Ze verboden boeken met kritiek op het bestuur (censuur).
• Maar de ideeën waren niet te stoppen.  Mensen kwamen overal bij elkaar om te discussiëren, zo ontstond een publiek debat.

Aan het werk

Wat? maken opdracht 7 t/m 13. Opdracht 9 overslaan

Hoe? Individueel

Hulp? Boek, docent, buurman/vrouw

Tijd? De rest van de les

Resultaat? Je hebt je huiswerk af of bent al begonnen

Klaar? Maak alvast een samenvatting van de paragraaf

Afronding

• Huiswerk: opdracht t/m 13. Opdracht 9 overslaan
• 7 maart: uitval
• 14 maart: beginnen aan 3.2 de Franse Revolutie