CE training kua modernen en massa

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

kunst algemeen 

CE training 2023

CE onderwerpen 2023

Burgerlijke cultuur van Nederland (17e eeuw)

Cultuur van de modernen (1900 - 1950)

Massacultuur (vanaf 1950)

cultuur van de modernen

Vanaf het begin van de 20e eeuw heeft iedere volwassene stemrecht. Vanaf de 19e eeuw zijn er steeds meer politieke overtuigingen gevormd, zoals het liberalisme en het communisme. Aanhangers geloven dat deze overtuigingen uiteindelijk tot een mooiere wereld zullen leiden. Kunstenaars gaan werk maken dat in dienst staat van hun politieke overtuiging. 

kleding ontwerp van Stepanova voor de arbeiders in een fabriek

Stepanova was overtuigd communistisch en geloofde dat haar ontwerpen de idealen van gelijkheid zouden overbrengen op de burgers

Cultuur van de modernen

De technologie ontwikkelt zich razend snel, treinen gaan steeds sneller. De eerste auto's verschijnen in het straatbeeld. Eind 19de eeuw ontstond de fotografie en begin 20e eeuw ontstaat ook de (stomme/stille) film. Radio's zijn wijdverspreid, maar tv ontstaat pas vanaf de jaren 40. 

Cultuur van de modernen

Met de komst van de fotografie is de kunst niet langer nodig voor een realistische weergave van de werkelijkheid. 

Kunst gaat zich richten op de uiting van gevoel, verzet tegen de samenleving, de weergave van de snelheid van de moderne samenleving etc. 

cultuur van de modernen

italiaanse futuristen willen met hun kunst aansluiten bij de tijd: snelheid weergeven

cultuur van de modernen

expressionisme draait om het uiten van de emoties, daarvoor gaan kunstenaars afwijken van de 'geldende regels' binnen de kunstdisciplines. Dus gebruiken kunstenaars dissonanten en vervreemding

Cultuur van de modernen

Door snelle ontwikkeling van treinen, boten etc. wordt de wereld figuurlijk steeds kleiner. Er is meer contact met andere werelddelen waar de meeste Europese landen kolonieën hebben. Invloeden uit deze kolonieën zijn ook terug te vinden in de kunst. 

Picasso was een vervent verzamelaar van Afrikaanse maskers. Deze maskers beïnvloedde ook zijn werk

cultuur van de modernen

De exotische invloeden zijn ook terug te vinden in de voorstelling van het Ballets Russes

De man achter het ballet brengt bij telkens weer een groep kunstenaars bijeen die gezamenlijk de voorstelling maken. Hiervoor kiest hij bekende kunstenaars als Picasso en Stravinsky. Deze manier van werken was in deze tijd nieuw

cultuur van de modernen

een ander deel van de kunstenaars sluit niet aan bij wat er gebeurt in de moderne wereld, maar creëert een oase van rust in alle drukte

cultuur van de modernen

architecten houden zich bezig met functionele bouw, waarbij alle decoratie en overbodige toevoegingen worden weggelaten. 

form follows function

De opleiding aan het Bauhaus levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van deze architectuur. 

technische vernieuwingen maken prefab en systeembouw mogelijk (kostenbesparing!)

Cultuur van de modernen

In de eerste helft van de 20e eeuw staat de wereld behoorlijk in brand. Over de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) was men vooraf heel enthousiast, maar de werkelijkheid bleek anders: heel veel doden en gewonden en eigenlijk een eindeloze strijd. Na deze oorlog bleef voorals Duitsland straatarm achter met heel veel schulden. Toen Hitler in de jaren 30 aan de macht kwam maakte hij meteen een einde aan persvrijheid en alle 'entartete kunst' (lees eigenlijk alle moderne kunst

cultuur van de modernen

Moderne kunst (abstract, expressionisme, maar ook jazz) die niet voldeed aan Hitlers smaak was entartet. Kunstenaars die niet voldeden mochten niet exposeren/ tentoonstellen  

Ook de populaire functionele architectuur wordt verboden door Hitler. Het gevolg van d entartete kunst wetgeving is dat veel kunstenaars al snel vluchten naar Amerika

cultuur van de modernen

jazz komt voort uit  een combinatie van blues, gospel en slavenliederen. 

komt tot ontwikkeling in de gekleurde gemeenschap, wat zorgt voor een slecht imago

kenmerken:

• orkesten
  
• improvisatie
  
• call and response
  
• 4 kwarts maat met syncopen (nadruk niet op logische plek)
  

cultuur van de modernen

Amerika bemoeit zich na afloop van de Eerste Wereldoorlog nauwelijks meer met Europa. In 1929 breekt de wereldwijde economische crisis uit, die in Duitsland wordt benut door Hitler. Hitler gaat langzaam landen veroveren, maar verliest in 1945 alsnog.

massacultuur

Na WOII ligt Europa in puin. Amerika schiet te hulp met het Marshallplan, een som geld die beschikbaar is voor de wederopbouw van Europa (daarmee hopen ze te voorkomen dat West-Europa ook communistisch wordt). De strijd tussen de SU (communisme) en de VS (kapitalisme) wordt belangrijk na WOII

Amerika wordt ons grote voorbeeld , met als gevolg dat de Amerikaanse cultuur overwaait naar Europa.

massacultuur

Na WOII ontwikkeld zich een cultuur die niet gericht is op een beperkt deel van de samenleving, maar die gemaakt wordt voor het grote publiek.  

Technologische ontwikkelingen maken geluidsfilm mogelijk,  alle huishoudens hebben een platenspreler en later ook een televisie.

Het gevolg is dat er in Hollywood grote kaskrakers worden gefilmd  en dat er steeds meer tv-programma's worden gemaakt

De relatief nieuwe musical wordt mateloos populair

Ook wel Low Art, kunst waar je geen voorkennis voor nodig hebt om het te kunnen begrijpen, maar die dient ter vermaak

Denk ook aan het ontstaan van soaps met hun cliffhangers en oppervlakkige verhaallijn

zowel op het podium als in filmversie

Musical is een toneelstuk waarin ook wordt gezongen en gedanst. Meestal is het thema redelijk lichtvoetig en wil het publiek vooral vermaak

massacultuur

Vanaf de jaren 50 neemt de welvaart toe en in plaats van de 6daagse werkweek ontstaat er ook vrije tijd. 

De jeugd wil niet langer meelopen in de route die hun ouders hebben uitgestippeld. Nu hebben ze ook de tijd en het geld om zich af te zetten. Er ontstaan subculturen die zich onderscheiden van de gangbare cultuur

Denk: nozems, hippies, disco, punk, gothic etc

massacultuur 

Een aantal kunstenaars vonden dat ze met hun kunst meer moesten aansluiten bij de maatschappij waarin massamedia een grote rol speelt. 

Pop Art

Deze Pop Artkunstenaars gebruiken onderdelen uit de massamedia in hun kunstwerken

Denk bijvoorbeeld aan foto's en strips uit de krant

massacultuur

Naast  kunstenaars die vonden dat kunst moest aansluiten bij de samenleving, zijn er ook veel kunstenaars die wél werk maken dat losstaat van de samenleving. Zij streven naar unieke, originele kunst en zijn dus continu bezig met het vernieuwen van hun kunst 

dit streven naar originaliteit is begonnen rond de eeuwwisseling, men blijft streven naar vooruitgang. Figuratieve kunst is daarom uit den boze en expressionisme wordt ook al lastig, kunst hoeft namelijk geen echt verhaal meer te vertellen

massacultuur

maar het vernieuwingsproces is eindig

met als gevolg dat het postmodernisme ontstaat 

Het grote verschil tussen kunst voor de massa en kunst voor de elite bestaat niet meer

alles is toegestaan, want men geloof niet meer in vernieuwing/vooruitgang

eind jaren 60 wordt de conceptuele kunst groot, kunst waarbij niet zozeer het eindproduct van belang is, maar juist het achterliggende idee dat moet worden overgebracht.

zie ook de speciale lesson up Modernisme - Postmodernisme

massacultuur 

vermaak speelt in de 2e helft een steeds grotere rol, denk aan grote Hollywood blockbusters en televisie series,  maar ook aan musicals die jaren achtereen worden opgevoerd

Acteurs worden verheven tot de sterren van de 20e eeuw

massacultuur

Kunstenaars worden gevormd op de academie, maar ook zonder academie is een carrière als kunstenaar mogelijk. Een deel van de kunstenaars bereikt zelfs een sterrenstatus, dit geldt zeker voor muzikanten die handig gebruik maken van alle social media. 

massacultuur

Ook in de kunstwereld is er sprake van marktwerking; het grote publiek bepaalt wat er gemaakt wordt 

De voormalige hoge cultuur is minder geschikt voor het grote publiek en daarmee minder populair. Overheden kiezen ervoor om deze te subsidiëren. Daarnaast gaan ook steeds meer grote bedrijven optreden als sponsor van musea, het concertgebouw etc. 

Dit leidt tot felle discussie, want hoe ver reikt de invloed van een dergelijk bedrijf. Het wordt als belangrijk ervaren dat kunst onafhankelijk blijft.