H3: Chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H3: Chemische reacties 

H3P1: Reactiekenmerken 

Leerdoelen: 

3.1.1: Je leert chemische reacties herkennen

3.1.2: Je leert de kenmerken van een chemische reactie 

3.1.3: Je leert vijf factoren die de reactiesnelheid beïnvloeden. 

3.1.4: je leert wat een explosie is en wanneer die optreedt.

Chemische reactie herkennen

Het veranderen van een stof en stofeigenschappen door reageren (reactie). (figuur 3.1)

Chemische reactie(reactieschema):  

Beginstof + beginstof => Reactieproduct

*een faseverandering is GEEN reactie (vb. water)* 

Reactie kenmerken: 

Reactie temperatuur: Minimale temperatuur waarbij reactie plaatsvindt. 

Energie-effect: Energie die nodig is of vrijkomt bij een reactie. 

Wet van behoud van massa: De totale massa van de begin stoffen = totale massa van de reactieproducten. Wet van Lavoisier

Energie effect 

Endotherm: Energie die nodig is bij een reactie. Continu toevoer van energie.  

Exotherm: Energie die vrijkomt bij een reactie. De hoeveelheid energie die vrijkomt is hoger dan de energie die nodig is om de reactie te starten. 

vb: warmte, elektrisch energie en licht 

Chemische reactie op microniveau 

De atoombinding wordt verbroken en worden er nieuwe bindingen gevormd en dus ook nieuwe moleculen. 

De aantal atomen en atoomsoorten blijven gelijk. 

Aan de slag!! 

Leerroute 1: 

- Maak opdrachten 1 t/m 3, 6 en 7   

Leerroute 2: 

- Maak opdrachten 2, 4, 5, 8 en 9 

Werk in rust

Bespreek met je groep, buurvrouw/man

Bij vragen steek je vinger op

Reactiesnelheid

Hoeveel stof per seconde weg reageert of ontstaat. 

Reactiesnelheid beïnvloeden:

1. soort beginstof(-fen)

2. verdelingsgraad

3. concentratie 

4. temperatuur 

5. katalysator (enzymen) 

Weektaak week 50

Leerroute 1: 

- Maak opdrachten met label A en B

Leerroute 2: 

- Maak opdrachten met label B en C 

Zelfstudie: Explosie 

Geef duidelijk aan welke leerroute je volgt

H3P2: Reactievergelijkingen

3.2.1: Je leert wat een reactieschema is en hoe je die opstelt 

3.2.2: Je leert wat een reactievergelijking is en hoe je die kloppend maakt

3.2.3: Je leert een kloppende reactievergelijking opstellen

Reactieschema 

Beginstof (ta*) + beginstof (ta*)=> Reactieproduct(ta*)

vb: 

koolstof (s) + zuurstof (g) = koolstofdioxide (g)

*ta: Toestandsaanduiding ( s, l, g, aq)

Steekwoorden

1. Ontleding 
2. Vorming 
3. Omzetting 
4. Verbranding** 
5.  Ontstaan

**altijd zuurstof nodig

Van schema naar vergelijking 

In een reactievergelijking wordt met molecuulformules weergegeven welke stoffen aan de reactie deelnemen.

Beginstof(fen)     ------->    Reactieproduct(en). 

Van reactie naar vergelijking 

Stappenplan tot een kloppende reactievergelijking. 

Stap 1. Schrijf de reactie schema (woord vergelijking met toestandsaanduiding) op. 

Stap 2. Vervang de woorden voor de molecuulformules (met toestandsaanduiding)

Stap 3. Maak de reactievergelijking kloppend: 

Stap 4. Vereenvoudig de reactievergelijking als mogelijk.

Stap 5. Controleer of alle coëfficiënten gevuld zijn en als de reactie kloppend is gemaakt. Verwijder alle coëfficiënten die gelijk zijn aan 1. 

Voorbeeld: 

Verbranding van methaan en ethaan . 

Vorming van Ammoniak 

Ontleden van water 

Van reactie naar vergelijking 

We gaan oefenen: 

Weektaak week 3

Leerroute 1: 

- Maak opdrachten met label A en B

Leerroute 2: 

- Maak opdrachten met label B en C 

Zelfstudie: Explosie 

Geef duidelijk aan welke leerroute je volgt

H3P3: Massaverhoudingen  

Rekenen met massaverhouding 

Massaverhouding:

1.  de hoeveelheden van elke beginstof die nodig zijn om volledig met elkaar te reageren in een chemische reactie, zonder dat er iets overblijft. 

2. geeft aan in welke verhouding de stoffen gecombineerd moeten worden om de reactie volledig te laten verlopen. 

Hiermee kun je precies bepalen hoeveel van elke stof je nodig hebt of hoeveel reactieproduct wordt gevormd (wet van behoud van massa)

Zie voorbeelden

Aan de slag!! 

Leerroute 1: 

- Maak opdrachten 28 t/m 30, 35 

Leerroute 2: 

- Maak opdrachten 30 t/m 32, 35, 36 

Werk in rust

Bespreek met je groep, buurvrouw/man

Bij vragen steek je vinger op

Weektaak week 5

Leerroute 1: 

- Maak opdrachten met label A en B

Leerroute 2: 

- Maak opdrachten met label B en C 

Zelfstudie: Explosie 

Geef duidelijk aan welke leerroute je volgt