4.4 kerk & staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4 Steden en Staten

1. welkom

2. Uitleg

3 opdrachten.

4. afronding

kenmerken aspect

het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke

macht het primaat behoorde te hebben 

Slimme keizers?

• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal
• Meer trouwer aan de keizer dan de paus en geen gevaar van erfzonen (vanwege het celibaat)

De paus is not amused.....

• Bisschoppen benoemd door de keizer: ontstaat strijd tussen Gregorius VII en Duitse keizer Hendrik IV over benoeming geestelijken
  
• Tweezwaardenleer  
• Keizer macht over het aardse 
• Paus macht over het geestelijke 

Probleem? Waar ligt het primaat? (hoogste gezag)

Er volgt een investituurstrijd

• Investituur betekent benoeming van een bisschop
• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen.
• Duitse keizers en koningen: wij willen dat ook zelf doen

Excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

Voorlopig einde investituurstrijd:

Concordaat van Worms (1122):
bisschoppen ontvangen van

1.  de paus: geestelijke macht
2. de keizer: wereldlijke macht

Uiteindelijk wint de paus in 1122.

 De bisschoppen mogen vazallen worden van de Duitse keizer, maar alleen de paus mag de bisschoppen benoemen.

Gevolg voor de Duitse keizers:

verbrokkeling Duitse Rijk omdat de stukken land in handen komen van niet-geestelijken

Lees eerst het bijschrift onder bron 4 t/m 6

Op de volgende sheet staan drie afbeeldinge, 3 letters en drie jaartallen . 

1. Zet de beschrijvingen bij de juiste afbeelding:

2. De afbeeldingen zijn niet even oud. Zet de juiste datum (waarop de afbeelding is gemaakt) bij de juiste afbeelding:

Quizvragen

hierna volgen enkele quizvragen over de stof

wat bedoelen we met de tweezwaardenleer?

1. de strijd tussen de geestelijke en wereldlijke macht over de leiding van de kerk
2. het schisma
3. de strijd tussen de paus en de bisschop over de leiding van de kerk
4. de leiding van de kerk in handen van christus en niet van de keizer

Een investituur is ....

1. Een promotie van een geestelijke
2. Benoeming van een nieuwe paus
3. Een plechtige benoeming van een bisschop
4. Een ruzie tussen de paus en de kerk

Waarom willen Duitse keizers zo graag bisschoppen benoemen als vazallen?

1. Bisschoppen zijn meer trouw aan de keizer en kunnen bovendien geen kinderen als opvolgers hebben
2. Bisschoppen zijn vroom: dat wil zeggen dat ze zich goed en netjes gedragen.
3. Bisschoppen kunnen het volk goed onder controle houden, omdat bisschoppen christelijke leiders zijn.
4. Bisschoppen zijn heel goed in het besturen van een stuk land.

De tweezwaardenleer hield in dat de wereldlijke macht de hoogste macht had

1. waar
2. niet waar

kenmerken aspect toepassen

Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke

macht het primaat behoorde te hebben

 

Ben je nu in staat om het kenmerkend aspect uit te leggen en te plaatsen?

Huiswerk maandag

Ken de kenmerkende aspecten van tijdvak 1 t/m 4 (14 stuks). Je hoeft ze niet uit je hoofd te leren, maar je moet ze kunnen herkennen.

Maandag krijg je hier een dossieropdracht (cijfer) over. Zie tijdvakkendossier op classroom

Let op: van tijdvak 4 hoef je maar twee kenmerkende aspecten te kennen ( conflict christelijke wereld en kruistochten).

hierna volgt extra materiaal. ondermeer een filmpje

facultatief