Formatieve toetsing mengsels en scheidingsmethoden

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling 

Mengsels en Scheidingsmethoden

Deze Les

Deze les werk je zelfstandig door.

In deze les ga je alle mengsels herhalen en leer je welke scheidingsmethoden er zijn, om de mengsels weer te kunnen scheiden.

Succes!

Herhaling - Zuivere stoffen en mengsels

Weet je nog het verschil tussen zuivere stoffen en mengsels?

Ken je nog alle soorten mengsels?

Bekijk, indien nodig, het filmpje op de volgende slide. 

Zuivere stof of mengsel?

(Sleep de blauwe vakjes naar het rode 'sleepdoel')

mengsel

zuivere stof

zuivere boslucht

zeewater

gedestilleerd water

coca-cola

zuurstof

kristalsuiker

gemalen koffie

Suspensie

Emulsie

Oplossing

Omschrijving

Voorbeeld

Rook

Nevel

Vaste stof die niet oplost in vloeistof

Vloeistof die niet oplost in vloeistof

Vaste stof of vloeistof die wel oplost in vloeistof

Krijt in water

Zout in water

Mayonaise

Vloeistofdruppels fijn verdeeld in een gas

Vaste deeltjes fijn verdeeld in een gas

Deodorant spray

Roetwolk uit een uitlaat van een auto

Hiernaast zie je een smeltdiagram van een vaste stof.
Is de stof een mengsel of een zuivere stof?

1. mengsel
2. zuivere stof
3. niet te zeggen

Hiernaast zie je een smeltdiagram van een vaste stof.
Bij welke temperatuur smelt de stof?

1. 15°C
2. 20°C
3. 52°C
4. 80°C

Hiernaast zie je een smeltdiagram van een vaste stof.
Na hoeveel minuten is de stof volledig gesmolten?

1. Na 5 minuten
2. Na 20 minuten
3. Na 35 minuten
4. Na 50 minuten

Mengsels scheiden

Mengsels kun je ook weer scheiden in de afzonderlijke stoffen. 

Hierbij maak je gebruik van het verschil in bepaalde stofeigenschappen van de stoffen in het mengsel.

Mengsels Scheiden

• Voor het scheiden van mengsels zijn er verschillende scheidingsmethoden 

• Het kan ook worden gebruikt om onzuiverheden en verontreiniging uit stoffen te halen. 
• Voor iedere soorten scheiding is er een andere scheidingsmethode geschikt.

Filtreren

• Scheiding op basis van verschil in deeltjesgrootte
• Geschikt voor suspensies 

• Grote deeltjes blijven achter in het filter -> Residu
• Vloeistof (+ opgeloste deeltjes) gaan door het filter -> filtraat

Suspensie

Residu

Filtraat

Op welk verschil berust filtreren?

1. Deeltjesgrootte
2. Aanhechtingsvermogen
3. Oplosbaarheid
4. Kookpunt

Bezinken en afschenken

• Scheiding op basis van verschil in dichtheid 
• Geschikt voor suspensies en emulsies

• Stof met hoogste dichtheid zinkt / zakt naar bodem
• Stof met laagste dichtheid afschenken

Centrifugeren

• Versnelt bezinken
• Scheiding op basis van verschil in dichtheid
  
• Geschikt voor suspensies en emulsies
  
• Stof met hoogste dichtheid zinkt / zakt naar bodem
  
• Stof met laagste dichtheid afschenken

Een tweede manier om een suspensie te scheiden

1. residu
2. destillaat
3. bezinken en afschenken
4. scheiden

Indampen

• Scheiding op basis van verschil in kookpunt
• Geschikt voor oplossingen  (met vaste stoffen)
• Stof met laagste kookpunt verdampt 
• Stof(fen) met hogere kookpunt blijven achter = residu 

Destilleren

• Scheiding op basis van verschil in kookpunt
• Geschikt voor oplossingen (met name vloeistof oplossingen)
• Stof met laagste kookpunt verdampt -> wordt afgekoeld in koeler en condenseert weer = destillaat
• Stof(fen) met hogere kookpunt blijven achter = residu 

Op welk verschil berust indampen en destilleren?

1. Deeltjesgrootte
2. Aanhechtingsvermogen
3. Oplosbaarheid
4. Kookpunt

Op welk verschil tussen water en alcohol in wijn berust de scheiding dmv destillatie?

1. kleur
2. geur
3. kookpunt
4. dichtheid

Op welk verschil in eigenschappen berust de scheiding mbv indampen?

1. dichtheid
2. deeltjesgrootte
3. kookpunt
4. aanhechtingsvermogen

Op welk verschil in eigenschappen berust de scheiding mbv centrifugeren?

1. dichtheid
2. deeltjesgrootte
3. kookpunt
4. aanhechtingsvermogen

Extraheren

• Scheiding op basis van verschil in oplosbaarheid
• Geschikt voor mengsels van vaste stoffen -> waarbij de ene stof wel oplost in het oplosmiddel en de andere stof(fen) niet
• extraheren wordt altijd gevolgd door filtreren
  

Op welk verschil in eigenschappen berust de scheiding mbv extraheren?

1. aanhechtingsvermogen
2. dichtheid
3. oplosbaarheid
4. deeltjesgrootte

Van welke scheidingsmethode(n) maken we gebruik bij het zetten van koffie?

1. Indampen
2. Indampen & destilleren
3. Extraheren
4. Extraheren & filtreren

Welke stappen moet je zetten om een mengsel van zand en zout

van elkaar te scheiden?

stap 1

stap 2

stap 3

verwarmen

door filter gieten

water toevoegen

Drie scheidingsmethoden om zand en zout te scheiden:

stap 1: extraheren

stap 2: filtreren

stap 3: indampen

Wat gebeurt er in stap 1?

1. het zout lost op in het water
2. het zand blijft achter in het filter
3. het water verdampt
4. zand en zout zitten niet meer in dezelfde buis

Wat gebeurt er in stap 2?

1. het zout lost op in het water
2. het water verdampt
3. het zand blijft achter in het filter
4. water en zout zitten niet meer in dezelfde buis

Wat gebeurt er in stap 3?

1. het zout lost op in het water
2. het water verdampt
3. het zand blijft achter in het filter
4. het water wordt opgenomen door het zand

Adsorberen

• Scheiding op basis van verschil in aanhechtingsvermogen
• Geschikt om ongewenste stoffen te verwijderen
• Voorbeeld: geurvreters, gasmaskers, kleurstoffen verwijderen
• Adsorberen wordt altijd gevolgd door filtreren

Op welk verschil in eigenschappen berust de scheiding mbv adsorberen?

1. dichtheid
2. deeltjesgrootte
3. kookpunt
4. aanhechtingsvermogen

Met welke scheidingsmethode wordt de kleurstof uit het water gehaald?

1. filtreren
2. bezinken en afschenken
3. adsorberen
4. indampen

kleurstoffen in een viltstift

zand in water

kleurstof in vloeistof

zout in water

kleur-, geur- en smaakstoffen in theeblaadjes

alcohol in wijn

bezinken en afschenken

chromatografie

destilleren

indampen

adsorberen

extraheren