Par 8.3 Te heet en te droog

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Paragraaf 8.3

Te heet en te droog

Leerdoelen

• Ik weet wat immigratie en emigratie zijn )par 8.1)
• Ik weet welke beroepssectoren er zijn en welke beroepen in welke sector horen (Par 8.1)
• Ik weet wat de reisverkeersbalans is en wat een actieve en passieve balans zijn (par 8.2)
• Ik weet wat indexcijfers zijn (par 8.2)

Van par 8.3

• Ik weet waar in Spanje welke soorten landbouw voorkomen en waarom dat zo is
• Ik weet het verband tussen irrigatie en verzilting
• Ik weet welke soorten bodemerosie voorkomen in Spanje
• Ik weet het verband tussen overbeweiding, ontbossing en bodemerosie 
• Ik weet wat de gevolgen waren voor de landbouw van de toetreding tot de EU (alleen vwo)

Deze les:

• Herhaling par 8.1 en 8.2
• UItleg indexcijfers herhaling
• uitleg par 8.3

Wat weten we nog?

Jullie beantwoorden nu een aantal vragen die ook in vorige lessen zaten (par 8.1 en 8.2). Hiermee kijken we wat jullie nog weten.

Je hebt 10 seconden voor de korte vragen en 20 seconden voor de langere vragen.

UIt hoeveel sectoren bestaat de beroepsbevolking?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Sleep de beroepen naar de juiste sector

primaire sector

Secundaire sector

Tertiaire sector

Quartaire sector

Bouwvakker

Bakker

Fabrieksarbeider

Verpleger

Politie agent

Buschauffeur

Docent

cassiere

Houthakker

Boer

4 sectoren Beroepsbevolking

Beroepsbevolking: Mensen die werken of kunnen werken. Meestal mensen tussen 19 en 66 jaar.

4 sectoren:

• Primaire sector: Haalt producten uit de natuur, zorgt voor grondstoffen en eten
• secundaire sector: industrie, verwerkt producten uit de primaire sector tot dingen die we kunnen gebruiken
• Tertiaire sector: Dienstensector. Deze mensen maken niets, maar verlenen een dienst
• Quartaire sector: Ook diensten, maar dan mensen die daar geen winst mee maken.

Meestal geldt: hoe rijker het land, hoe groter de tertiaire en quartaire sector.

Tertiaire sector-Vluchtsector

In sommige arme landen is de tertiaire sector ook heel groot.

Er zijn dan veel mensen werkloos, en zij gaan dan baantjes zoeken waar ze iets mee kunnen verdienen.

Dit zijn baantjes als schoenpeotser, koffers dragen van toeristen, afval inzamelen, enz.

Dit noem je de ¨vluchtsector". Deze mensen "vluchten" naar dit soort baantjes. Ze verdienen daar weinig geld mee.

In een land is het BNP € 880.000.000.000
Er wonen 17.000.000 mensen
Wat is het BNP per hoofd?

1. €0,0000193
2. €51.764,-
3. €5176,40
4. €19.300

Iemand die Nederland verlaat om in Spanje te gaan wonen is een

1. migrant
2. immigrant
3. emigrant
4. een emigrant en een immigrant

Als je van Portugal naar Spanje migreert wat ben je dan voor Spanje

1. emigrant
2. immigrant

Hoogteligging is in Spanje een belangrijke factor voor de verdeling van klimaten

1. waar
2. niet waar

Wat is geen gevolg van de 3 droogteproblemen van Spanje?

1. Verzilting
2. Verdroging
3. irrigatie
4. Verwoestijning

Welke klimaatfactor zorgt ervoor dat het gemiddeld warmer is in Spanje dan in Nederland

1. Breedteligging
2. Hoogteligging
3. Afstand tot de zee
4. Gesteldheid van het aardoppervlak

Hoe gaan ze in Spanje om met watertekorten?

1. Ze verzamelen water in stuwmeren
2. Ze halen water uit de zee
3. Ze zetten het waterverbruik op rantsoen
4. Ze hebben geen last van water tekorten

Weet je het nog? Er zijn meerdere antwoorden goed
Relatieve afstand:

1. verandert nooit
2. verandert wel
3. is gemeten in tijd, geld en moeite
4. is gemeten in km in een rechte lijn (hemelsbreed)

Respect
Hoe kunnen sommige toeristen zich misdragen?
Er zijn meerdere antwoorden goed

1. natuur vernielen
2. geen rekening houden met tradities en gebruiken
3. schade toebrengen aan hotels
4. zich misdragen

Handelsbalans

De handelsbalans (of goederenbalans) geeft een overzicht van de exportwaarde en de importwaarde van goederen. Het verschil tussen de export- en importwaarde noem je het saldo van de handelsbalans.

Betalingsbalans

Een overzicht van alle betalingen aan het buitenland ( import)

en alle ontvangsten van het buitenland ( export).

Overschot op de betalingsbalans : de ontvangsten zijn groter dan de uitgaven.

Tekort: de betalingen zijn groter dan de ontvangsten

Reisverkeersbalansbalans

De verhouding tussen inkomsten van buitenlanse toeristen in een land en de uitgaven van toeristen uit eigen land in het buitenland

Actieve reisverkeersbalans : de ontvangsten zijn groter dan de uitgaven.

Passieve reisverkeersbalans: de betalingen zijn groter dan de ontvangsten

Indexcijfers

Indexcijfers worden gebruikt om groei of krimp in aantallen ( in dit geval toeristen) weer te geven ten opzichte van een basisjaar.

Stel dat je wil weten of er meer of minder toeristen komen in vergelijking met andere jaren, dan kan je daarvoor indexcijfers gebruiken.

Het eerste jaar is altijd het basisjaar. Dat is 100.

Om de index te berekenen is er een formule. Deze formule gebruik je als je wil vergelijken met het basisjaar.

indexcijfer = aantal toeristen in een periode 

                             aantal toeristen in basisjaar 

Volg de link voor meer uitleg.  https://www.youtube.com/watch?v=1f9ndFA2d6o

In deze video wordt met geld gerekend, maar da tkan natuurlijk ook met andere getallen.

x 100

Indexcijfers (2)

Als je het indexcijfer van een ander jaar wil vergelijken kan dat ook, dan moet je een iets andere berekening doen. Die berekening zie je hiernaast.

Wij doen dat nog even niet.

Tot zover par 8.1 en 8.2

Verder met par 8.3

De tekst in de gele slides behoort tot de aantekeningen. De aantekeningen neem je over in je schrift. 

Dit doe je na de les, de les wordt via de app of met een link met je gedeeld.

Sleep de landbouwvorm naar de juiste plek

Veeteelt

Bosbouw

Tuinbouw

Akkerbouw

Soorten landbouw

• Akkerbouw: verbouwen van planten als voedsel of ander gebruik (bijv katoen voor kleding)
• Bosbouw: kweken van bomen
• Tuinbouw: Zeer intensieve vorm van akkerbouw, in kassen en met speciale soorten planten/fruit/groenten/bloemen
• Veeteelt: Het houden van vee voor producten voor de mens

Wat valt op?

Neerslag in Spanje

Effectieve neerslag

Effectieve neerslag is de neerslag die overblijft na de verdamping.

Hoe groter de effectieve neerslag, hoe kleiner de kans op verdroging.

In Spanje is de effectieve neerslag in het zuiden negatief. Er is dus meer verdamping dan neerslag. Dit heeft invloed op de mogelijkheden.

De hoeveelheid effectieve neerslag heeft invloed op de soort landbouw die je kan uitvoeren

Hoe meer effectieve neerslag, hoe intensiever je aan de slag kan met de grond.

• Intensieve landbouw: veel gebruik van kapitaal en kennis, hoge opbrengst
• extensieve veeteelt: weinig kapitaal en kennis, vaak een lage(re) opbrengst. 

Extensief

Extensieve landbouw is een gevolg van de lokale omstandigheden. 

De grond is dan te droog, onvruchtbaar, te steil of te koud. 

Of er is geen geld en kennis aanwezig.

Ontwikkeling landbouw in Spanje

Vroeger: 

veel gemengde bedrijven (van alles wat). Door steeds meer vraag door groeiende bevolking en toetreding tot de EU in 1986 kwam daar verandering in. Er was een grotere afzetmarkt, maar ook meer concurrentie. Er moesten dingen veranderen.

Nu:

-> Schaalvergroting = meer productie 

-> Specialisatie = Maar 1 product maken

-> Intensivering = meer investeren (kapitaal en kennis), meer opbrengst

-> Mechanisatie = Machines gebruiken in plaats van mensen -> Werkloosheid op het platteland

De landbouw wordt steeds meer kapitaalintensief en arbeidsextensief

Landbouw in Spanje

Alleen in het noorden is de effectieve neerslag groot genoeg voor intensieve landbouw. 

In het midden/zuiden is dit niet zo.

Oplossingen: 

• Seizoenen optimaal benutten -> Zaaien eind van de zomer, oogsten in lente
• Irrigatie -> kunstmatig nathouden.
• Nadeel irrigatie: verzilting!

Irrigatie en verzilting

Door irrigatie stijgt de grondwaterspiegel tijdelijk. Hierzdoor lossen zouten die in de bodem zitten op en komen dichter bij de oppervlakte. Als het water weer verdampt blijft het zout achter. Dit is slecht voor de plantengroei

Bodemerosie

Bomen en planten vormen een soort paraplu waardoor het regenwater langzaam bij de bodem komt en niet meteen wegspoelt.

Als er weinig tot geen planten staan spoelt het regenwater snel weg en spoelt de bodem mee. Dan verwijnt de vruchtbare laag.

Ook door wind kan een droge, kale bodem snel weg waaien. Oplossing: Herbebossing

Huiswerk/weektaak

Maken par 8.3 opdr 1 t/m 6

Maak het digitaal of stuur foto's van je werkboek. Geen foto = HV

Inleveren uiterlijk vrijdag 22 mei om 16.00 via de mail of magister berichten