§6.1 Een rijk land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

§6.1 Een rijk land

Nederland na 1945

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de economie van Nederland zich na 1945 ontwikkelde.

• Je kunt uitleggen hoe Nederland in de jaren 1950 een verzorgingsstaat werd.

• Je kunt uitleggen wat verzuiling is en waarom de verzuiling vanaf 1960 minder werd.

Wat weet jij over 

Nederland na 1945?

§6.1

Een rijk land

A

De economie groeit hard

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe de economie van Nederland zich na 1945 ontwikkelde

NL in 1945:

• Bruggen kapot geschoten
• Spoorlijnen kapot gemaakt
• Fabrieken kapot geschoten
• Land onder water gezet
  
  → NL  wederopbouw  =herstel van de schade die de WOII had veroorzaakt.

Begrippen:

wederopbouw

Marshallhulp

consumptiemaatschappij

§6.1

Een rijk land

A

De economie groeit hard

1950 wederopbouw voltooid: economie op niveau van voor oorlog.

Twee oorzaken:

• Regering, werkgevers, werknemers spraken af de lonen laag te houden
• VS gaf Marshallhulp (economische hulp in de vorm van geld/ grondstoffen).

Tijdens een bloemencorso in de Bollenstreek bedanken Nederlanders met een praalwagen voor de Marshallhulp. Op het hart staat: ‘Thank you Marshall’. 

Na de oorlog was ‘samenwerking voor de wederopbouw van Nederland’ de boodschap. Hiervoor werden campagnes gevoerd, zoals op dit affiche van de Amsterdamse haven in 1945.

§6.1

Een rijk land

A

De economie groeit hard

Door  economische groei steeg welvaart.

1960: de lonen stijgen.

• Mensen kunnen luxeproducten kopen

Nederland wordt  consumptiemaatschappij. 

Gevolgen:

• Een aangenamer leven (centrale verwarming, badkamer)
• Twee vrije dagen (zaterdag en zondag)

§6.1

Een rijk land

A

De economie groeit hard

Jaren 1970 en 1980 verandert  economie sterk:

• Er ontstaat een economische crisis.
  Oorzaak: de hoge lonen.
• → bedrijven gingen robots gebruiken of fabrieken naar lagelonenlanden verplaatsen
  → De werkloosheid stijgt hard in de jaren 80
  → In de jaren 90 stijgt de economie weer

§6.1

Een rijk land

A

De economie groeit hard

In de jaren 1970 en 1980 verandert de economie sterk:

• Er ontstaat een economische crisis. Oorzaak: de hoge lonen.
  → bedrijven gingen robots gebruiken of fabrieken naar lagelonenlanden verplaatsen
  → De werkloosheid stijgt hard in de jaren 80
  → In de jaren 90 stijgt de economie weer
• Minder verdient in  industrie en landbouw.
  Ontstaan nieuwe tak economie: de dienstensector
  → banken
  → overheid
  → winkeliers
  → horeca
  
  

§6.1

Een rijk land

B

De verzorgingsstaat

Jaren 50 Nederland een verzorgingsstaat:

met wetten helpt de overheid mensen met lage inkomens.

• AOW (algemene ouderdomswet)
• WAO (wet arbeidsongeschiktheid)
• Kinderbijslagwet
• Algemene bijstandswet
• Zorgverzekering voor iedereen

§6.1

Een rijk land

B

De verzorgingsstaat

Hoe werd dit allemaal betaald:

* Door de groei van de economie stegen de belastinginkomsten

• NL verkocht Gronings gas, wat veel geld opleverde

§6.1

Een rijk land

B

De verzorgingsstaat

Crisis in de jaren 80:

De verzorgingsstaat is te duur:

• uitkeringen werden verlaagd
• strengere regels om uitkering te krijgen
• bij ziekte minder lang uitkering

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat verzuiling is en waarom de verzuiling vanaf 1960 minder werd

Tot 1960 hoorde je in Nederland bij een groep:

• socialisten
• liberalen
• katholieken
• protestanten

Dit noem je verzuiling.

Begrippen:

verzuiling

ontkerkelijking

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Leerdoel:

Je kan uitleggen wat verzuiling is en waarom de verzuiling vanaf 1960 minder werd

Tot 1960 hoorde je in Nederland bij een groep:

• socialisten
• liberalen
• katholieken
• protestanten

Dit noem je verzuiling.

Een zuil had eigen:

• scholen
• jeugdverenigingen
• omroepen
• politieke partijen
• etc...

Begrippen:

verzuiling

ontkerkelijking

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

De zuilen waren verschillend, maar ook grotendeels hetzelfde:

• iedereen lette goed op elkaar
• bijna alle volwassenen waren getrouwd
• vrouwen zorgden voor de kinderen
• mensen werkten hard en leefden zuinig
• weinig tijd en geld voor ontspanning
• je volgde de regels van je ouders, de kerk of de leiders van de zuil

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Vanaf de jaren 1960 werden zuilen minder belangrijk:

• Er was meer welvaart (rijkdom) in Nederland
• We hadden de verzorgingsstaat

→ Gevolg: mensen waren minder afhankelijk van steun van de kerk of de zuil.

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Vanaf de jaren 1960 werden zuilen minder belangrijk:

• Er was meer welvaart (rijkdom) in Nederland
• We hadden de verzorgingsstaat

→  Gevolg: mensen waren minder afhankelijk van steun van de kerk of de zuil.

Jongeren maakten zich als eerste los van de zuil:

• Er was meer geld dus jongeren gingen langer naar school dan hun ouders.
• Ze hadden daardoor meer kennis en zelfvertrouwen.  
• Ze durfden kritisch te zijn richting kerk en politici

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Vanaf de jaren 1960 werden zuilen minder belangrijk:

• Er was meer welvaart (rijkdom) in Nederland
• We hadden de verzorgingsstaat

→  Gevolg: mensen waren minder afhankelijk van steun van de kerk of de zuil.

Jongeren maakten zich als eerste los van de zuil:

• Er was meer geld dus jongeren gingen langer naar school dan hun ouders.
  Ze hadden daardoor meer kennis en zelfvertrouwen. 
  Ze durfden kritisch te zijn richting kerk en politici
• Veel jongeren gingen niet meer naar de kerk: de kerk vonden ze ouderwets!
  Deze ontkerkelijking nam steeds meer toe:
  - 1960: 80% van de jongeren gaat naar de kerk
  - 2020: 20% van de jongeren gaat naar de kerk

§6.1

Een rijk land

C

De verzuiling verdwijnt

Vanaf de jaren 1960 werden zuilen minder belangrijk:

• Er was meer welvaart (rijkdom) in Nederland
• We hadden de verzorgingsstaat

→  Gevolg: mensen waren minder afhankelijk van steun van de kerk of de zuil.

Jongeren maakten zich als eerste los van de zuil:

• Er was meer geld dus jongeren gingen langer naar school dan hun ouders.
  Ze hadden daardoor meer kennis en zelfvertrouwen. 
  Ze durfden kritisch te zijn richting kerk en politici
• veel jongeren gingen niet meer naar de kerk: de kerk vonden ze ouderwets!
  Deze ontkerkelijking nam steeds meer toe:
  - 1960: 80% van de jongeren gaat naar de kerk
  - 2020: 20% van de jongeren gaat naar de kerk

Huiswerk donderdag 12 juni

Maken vragen 6.1