H3 Moleculen en atomen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

voorkennis 

Wat weet jij al over het periodiek systeem? 

Zie filmpje. 

Kijkvraag: Wat zie je? 

Kijk filmpje tot ongeveer 40 secondes en zet de afspeelsnelheid op 0,75. 

Het periodiek systeem

Het periodiek systeem

Elementen staan op volgorde van atoomnummer in het PS.

Het massagetal is geen geheel getal, want is een gemiddelde.

Hoe zijn de stoffen in het periodiek systeem van links naar rechts geordend?

1. Oplopend atoomnummer
2. Oplopend atoommassa
3. Vergelijkbare eigenschappen
4. Van links naar rechts zit geen ordening, alleen van boven naar onder

Kenmerken periodiek systeem 

Horizontaal (7) staan de periodes

Verticaal (18) staan de groepen

De 17e groep zijn de halogenen

De 18e groep zijn de edelgassen

Metalen staan aan de linkerkant (behalve waterstof)

Niet-metalen staan aan de rechterkant

Semi-metalen staan er tussenin. 

Voor een duidelijke afbeelding zie laatste dia. 

Wat gaan we doen?

Leerdoel: 
Leren hoe je formuletaal gebruikt bij reacties

Uitleg H3.3
Aan de slag opdracht 30 t/m 35

Klaar? Nakijken

Wat gaan we doen

Leerdoel: Reacties kloppend kunnen maken

• Huiswerk bespreken:Voor deze les maak je de opdracht c die in de bijlage staat en opdracht 30 + 31 uit je boek.
• Een voorbeeld kloppend maken
• Oefenen met uit een stencil

Toetsen

SO: Tabellen H3.1 (Zie Magister)

maandag 28 sept

Atoombalans

• Aantal en soort atomen voor en na de reactie zijn gelijk.
• 'Kloppend maken' betekent de atoombalans kloppend maken.
• Coëfficiënten in reactievergelijking veranderen, nooit de index! 

Atoombalans

• Aantal en soort atomen voor en na de reactie zijn gelijk.
• 'Kloppend maken' betekent de atoombalans kloppend maken.
• Coëfficiënten in reactievergelijking veranderen, nooit de index! 

reactie schema = met namen

zuurstof (g)   + waterstof (g)  --> water (l)

reactie vergelijking  = met formules
O₂   +  2 H₂ -> 2 H₂O

kloppend maken

Regels kloppend maken

• voor en na de pijl moeten van elke 
    atoomsoort evenveel atomen zijn
•  aan de moleculen zelf
     mag je niets veranderen
     (de index verandert niet)
•  als je op een half getal uitkomt
     voor de moleculen, doe je alle
     getallen (coefficienten) keer 2 

1:  reactie schema
methaan + zuurstof --> koolstofdioxide  + water

    2: met formules:                                   CH₄  + O₂  --> CO₂  + H₂O

      3: kloppend maken:                                                                                   

4: fase aanduiding                                                                            

stap 1:   reactie schema:       koper + zuurstof --> koperoxide

  stap 2:   met formules:                           Cu   +  O₂  --> CuO                 stap 3:  kloppend maken                 2 Cu  +   O2  -->  2 CuO      

   stap 4:                     fase aanduiding                                                                                                                                              

Wat gaan we doen

Leerdoel: Reacties kloppend kunnen maken

• Bespreken stencil
• Aan de slag met de stencil de laatste opdracht
• Maken opdrachten 30 t/m 38

DEMO (Video)

De docent laat zien dat natrium met water reageert. atrium wordt onder olie bewaard.

1. De docent vult een grote glazen bak met water.

2. Hij dept de olie van een stukje natrium.

3. Hij brengt met een tang een stukje natrium in de bak met water.

4. Noteer je waarnemingen.

A Leg uit waarom natrium onder olie wordt bewaard.

B Bij deze reactie ontstaat waterstof en een oplossing van natriumhydroxide, NaOH, in water. Noteer het reactieschema.

DEMO VIDEO 

https://chemie.digitaal.noordhoff.nl/#/book/e8306d4f-83b1-43da-b7ed-2da2abd40e4d/chapter/785107e4-4e06-47f4-b142-f24d01b39125/paragraph/7c7b5391-a511-4c77-bf8f-efcd70383bf7/lesson/3cfff562-a0bf-4305-a656-335599a9dc90

Uitleg kloppend maken

https://chemie.digitaal.noordhoff.nl/#/book/e8306d4f-83b1-43da-b7ed-2da2abd40e4d/chapter/785107e4-4e06-47f4-b142-f24d01b39125/paragraph/7c7b5391-a511-4c77-bf8f-efcd70383bf7/lesson/4274986f-d42d-4316-b334-f20fa74401a6

Welke getallen mag je aanpassen om een reactievergelijking kloppend te maken?

1. De coefficienten
2. De index
3. De coefficienten en de index
4. De coefficienten en de index van de producten

Welke coefficienten moet je invullen om de reactie kloppend te maken?

....P(s)+....Cl​2​​→....PCl​5​​

1. 1/2/5
2. 2/5/2
3. 2/2/5
4. 1/5/2

Welke coëfficiënten moet je invullen om de vergelijking kloppend te maken?

....H​2​​O+....F​2​​→....HF+....O​2​​

1. 1 - 1 - 2 - 1
2. 2 - 2 - 2 - 1
3. 2 - 2 - 4 - 2
4. 2 - 2 - 4 - 1

Wat moet er voor CO2 staan om de reactie kloppend te maken?

C​6​​H​12​​O​6​​(s)+6O​2​​(g)→6H​2​​O(g)+....CO​2​​(g)

1. 12
2. 6
3. 3
4. 4

Aan de slag

Leerdoel: Reacties kloppend kunnen maken

• Aan de slag met de stencil. Maak de laatste opdracht
• Maken opdrachten 30 t/m 38

Wat gaan we doen

Leerdoel: Wat is een ontleding en reacties met zuurstof

Aan de slag: 

• Vorige les: Aan de slag met de stencil de laatste opdracht
• Maken opdrachten 30 t/m 38

Ontleding

Bij een ontleding verdwijnt er 1 stof en ontstaan er 2 of meer nieuwe stoffen

Voorbeeld:

water (l)--> waterstof(g) + zuurstof(g)

de ontleding van water

• molecuulformule water: H₂O_(l)
• _{de 2 is hier de index van H}
• _{die geeft: in 1 molecuul water zitten  2 atomen waterstof} 
• de stof waterstof=H_2(g)
• de stof zuurstof= O_2(g)
• de stof O bestaat niet
• dus moet je minstens 2 moleculen water ontleden

Verbranding

Je kunt een verbranding weergeven in een reactieschema.

brandstof + zuurstof --> koolstofdioxide + water 

koolstofdioxide: CO2

water: H2O

volledige verbranding

 - koolstofdioxide

onvolledige verbranding

- koolstofmonooxide

• giftig 
• geurloos
• kleurloos

Aan de slag

Maken: 42 t/m 44

• Aan de slag met de stencil. Maak de laatste opdracht
• Maken opdrachten 30 t/m 38