Dierziekten Schaap en Geit

• Gezondheidsleer
• MBO
• Studiejaar 2,3

GO-05 

Gezondheid

Ziekten geit en schaap

Op stal staat een paard. Het paard hoest, heeft een dikke bult onder zijn keel en heeft snot. Wat heeft dit paard?

1. Rhinopneumonie (EHV)
2. Droes
3. West-Nijl virus
4. Influenza (griep)

Op stal staat een Shetlandpony. Het dier wil niet meer lopen, en staat met zijn kont naar achter geleund. Welke aandoening heeft dit dier waarschijnlijk?

1. Koliek
2. Hyperlipemie ('bloedvervetting')
3. Hoefbevangenheid
4. Nageltred

Op stage ligt een koe die net een kalf heeft gehad. Het dier voelt koud aan, heeft een trage hartslag en pols, is gestopt met eten en kan niet meer opstaan. Welke ziekte heeft dit dier waarschijnlijk?

1. Melkziekte
2. Slepende melkziekte
3. Mastitis
4. IBR

Op stage ligt een koe die net een kalf heeft gehad. Het dier is sloom, is gestopt met eten en de adem van het dier ruikt naar aceton (nagellakremover). Welke ziekte heeft dit dier waarschijnlijk?

1. Melkziekte
2. Slepende melkziekte
3. Mastitis
4. IBR

Je werkt op een melkveebedrijf. Er is een koe welke niet goed wil eten, de melkgift loopt terug, de koe heeft een warme en rode uier. Welke ziekte heeft dit dier waarschijnlijk?

1. Slepende melkziekte
2. Stinkpoot
3. Mastitis
4. Melkziekte

Leerdoelen

Je kunt de symptomen (ziekteverschijnselen), oorzaak en behandeling noemen en uitleggen hoe je deze ziekten kunt voorkomen (preventie):

• Blauwtong
• Zwoegerziekte (CAE)
  
• Het Bloed
  
• Zere bekjes
  
• Q-koorts
  
• Paratuberculose
  
• Rotkreupel
  
• Myasis (madenziekte)
  
• Listeriose

Blauwtong is een virusziekte die voorkomt bij herkauwers.

Het wordt veroorzaakt door de knut (insect).

Symptomen: Het begint vaak met kwijlen en schuimbekken. 

Ook komt het voor dat schapen in eerste instantie alleen een stijve gang hebben.

Verder zeer hoge koorts en algeheel ziek zijn. Mond en tong raken ontstoken. 

De tong wordt blauw. Ook kunnen schapen kreupel worden door ontsteking 

aan de klauwen. De ziekte kan al binnen 24 uur tot sterfte leiden. 

Verdenkingen van blauwtong moeten gemeld worden bij de NVWA. 

Behandeling: Koortsverlaging en pijnstilling. Evt. antibiotica bij ontstekingen. 

Preventie: ophokken en gebruiken van inspecterende middelen. Knutten houden niet van tocht, dus ventilators gebruiken. 

Evt. vaccineren als er nieuw vaccin is tegen huidige variant. 

Blauwtong

Op het geitenbedrijf waar je werkt is CAE uitgebroken. Hoe ga je zo snel mogelijk het bedrijf CAE-vrij maken?

Leg uit hoe je CAE (zwoegerziekte) kan voorkomen.

Welke dieren hebben de grootste kans op het krijgen van het bloed: jonge of oude dieren? Verklaar.

Welke bewering(en) over Q-koorts zijn waar?
1. Q-koorts is niet van mens op mens overdraagbaar.
2. Als op een bedrijf jaren geleden Q-koorts is uitgebroken, kunnen dieren nu nog steeds op deze locatie besmet raken met Q-koorts.

1. Alleen bewering 1
2. Alleen bewering 2
3. Beide beweringen zijn waar
4. Beide beweringen zijn niet waar

Leg uit hoe je paratbc kan voorkomen.

Op stage is in het koppel rotkreupel uitgebroken. Beschrijf hoe je het koppel gaat behandelen.

Leg uit hoe je madenziekte kan voorkomen.

Op stage is een schaap aanwezig dat de madenziekte heeft. Beschrijf hoe je dit dier gaat behandelen.

Listeriose (draaiziekte)

Listeriose wordt veroorzaakt door de bacterie → Listeria (zoönose!; gevaarlijk voor zwangere vrouwen. let op met rauwmelkse producten)

Symptomen:Hersenvliesontsteking en abortus (miskraam) en sepsis (bloedvergiftiging), 

dier loopt in rondjes rond. Ze stoppen met eten, laten ooglid, mondhoek en oor hangen (eenzijdige aangezichtsverlamming), 

houden de kop scheef en geven het uiteindelijk op. 

Besmetting: De belangrijkste bronnen van besmetting zijn de bodem, dieren en voeding van schapen. 

Vaak besmet kuilvoer (natte kuil met een hoge pH (>5) en in beschimmelde producten.) 

Ook kort afgegraasde weides dier krijgt dan meer grond binnen.

Behandeling: snelle start met antibiotica! Pijnstilling en ontstekingsremmers. 

Preventie: goede conservering van de kuilen, met een pH lager dan 4,5 (snijmaïskuil) of 5,0 (graskuil). 

Ook zijn ter preventie verschillende vaccins beschikbaar. De effectiviteit van deze vaccins is echter geen 100%.

CL is een chronische ziekte veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium pseudotuberculosis. 

Deze bacterie kan lang overleven in de bodem. Met name kleine herkauwers (geiten en schapen), 

maar ook andere diersoorten, zoals runderen, paarden en alpaca's kunnen de ziekte krijgen. 

Het is niet dodelijk maar dieren lijden er wel onder. 

Symptomen: De CL-bacterie komt via beschadigingen 

van de huid of de slijmvliezen het dier binnen en nestelt zich in de regionale lymfklieren. 

Daar ontstaan abcessen die spontaan kunnen openbreken (witte kaasachtige substantie). 

Zeer besmettelijk. Bij schapen vaak inwendige abcessen (niet zichtbaar). 

Incubatietijd 2 - 6 maanden. 

Behandeling: Behandeling niet mogelijk. Besmette dieren direct afvoeren of apart houden. 

Andere mogelijkheid is koppel afvoeren en vervangen door gecertificeerd vrije koppel. 

Preventie: Strikte hygiene, vervoer alleen in gedesinfecteerd transportmiddel. 

De meeste geitenfokbedrijven zijn inmiddels gecertificeerd. 

Ook vrijwel alle melkgeitenbedrijven zijn in het bezit van het CL-vrij certificaat.

CL (caseous lymphadenitis)

Je werkt op een schapenbedrijf. In het koppel zijn plotseling schapen aanwezig die kreupel lopen, rondjes draaien, een uierontsteking hebben en/of minder melk geven. Welke ziekte is waarschijnlijk aanwezig in het koppel?

1. Zwoegerziekte (CAE)
2. Q-koorts
3. Paratuberculose
4. Rotkreupel

Je werkt op een geitenbedrijf. In het koppel zijn veel geiten aanwezig met diarree. Daarnaast zijn veel geiten minder gaan eten, zijn gewicht verloren en enkele dieren zijn plotseling gestorven. Welke ziekte is waarschijnlijk in het koppel aanwezig?

1. Het bloed
2. Q-koorts
3. Paratuberculose
4. Rotkreupel

Je werkt op een schapenbedrijf. In het koppel krijgen een aantal dieren plotseling last van blaren en zweren in en rond de bek en op de uier, waardoor zij minder eten en de melkgift terugloopt. Welke ziekte is waarschijnlijk in het koppel aanwezig?

1. Het bloed
2. Zere bekjes
3. Q-koorts
4. Rotkreupel