8.3 Wat zijn jouw rechten en plichten?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

8.3 Wat zijn jouw rechten en plichten?

In deze paragraaf leer je dat regels belangrijk zijn voor een vrij en veilig leven. Iedereen moet zich aan regels houden, anders wordt het een rommeltje. Zo'n samenleving heeft dus regels nodig. (rechten en plichten) 

Rechtspraak is niet alleen om boeven te straffen. Het beschermt ook de rechten van iedereen. En het zorgt ervoor dat mensen hun taken doen.

Soms kan de vrijheid van de ene persoon de vrijheid van een ander beperken. Dat zagen we al eerder in hoofdstuk 8.1 en 8.2: de adel had veel rechten en maakte daar misbruik van. Ze onderdrukten anderen en behandelden boeren en burgers oneerlijk. Zo ging de vrijheid van de adel ten koste van de vrijheid van anderen.

Leerdoel 1

Je weet wat het verschil is tussen rechten en plichten.

Iedereen in Nederland heeft rechten en plichten. Wat is het verschil tussen een recht en een plicht?

Rechten en Plichten

• Zonder regels? Chaos 
• Oplossing: rechten en plichten
  
• Rechten: 
  - Je mag het doen, maar is niet verplicht
• Plichten:
  - Je moet het doen, anders is er een gevolg
• Dingen die niet mogen zijn ook een plicht

Leerdoel 2

Je weet welke verschillende overtredingen er zijn.

Wat is het verschil tussen een overtreding en een misdrijf?

Strafbaar feit of misdrijf?

• Houd je je niet aan de wet? --> strafbaar feit
• 2 soorten strafbaar feit:
  - Overtreding
  - Misdaad/Misdrijf
• Bega je een strafbaar feit? --> Ben je een dader
• Niet alles wordt ook gestraft, soms wordt iets gedoogd
  - strafbaar feit dat wordt toegelaten

Wat zijn gedoogde dingen in Nederland?

1. Softdrugs
2. Tatoeage onder de 18
3. Telefoneren op de fiets
4. Openbaar dronkenschap

Huiswerk

Maken:

Paragraaf 8.3

Opdracht 1 t/m 7

8.3 Wat zijn jouw rechten en plichten?

Leerdoel 3

Je kunt uitleggen hoe de rechtspraak in een rechtbank werkt.

Welke mensen zitten ook alweer allemaal in een rechtszaal bij een rechtszaak?

In de rechtbank

• In rechtbank worden mensen beoordeeld die een misdrijf/strafbaar feit zijn begaan. 
  
• Verdachte: Beschuldigde
• Advocaat: Probeert de verdachte te verdedigen
• Officier van Justitie: Probeert de verdachte te veroordelen
• Rechter: Controleert de feiten/de wet voor een oordeel

Wat voor soorten straffen kan de rechter allemaal geven?

Vervolging

• Taakstraf, geldstraf,  gevangenisstraf
  
• 2 soorten veroordeling: voorwaardelijk en onvoorwaardelijk
• Voorwaardelijk: Hele straf moet direct gebeuren
• Onvoorwaardelijk: Deel van de straf niet direct
• Bij goed/niet terugkerend gedrag wordt de rest kwijtgescholden
• Mensen met een stoornis krijgen tbs

Leerdoel 4

Je begrijpt het verschil tussen drie verschillende soorten recht.

Soorten rechtspraak

• Strafrecht, Burgerlijk recht en Bestuursrecht
• Strafrecht: tussen staat en verdachte
• Burgerlijk recht: tussen burgers en/of organisaties
  - Scheidingen, garantieregels
• Bestuursrecht: tussen burger en overheid
  - Aanleg van snelweg, belasting
• Ombudsman: onafhankelijk persoon die oordeelt

Een rechtszaak over de plaatsing van een schutting bij buren hoort bij:

1. Strafrecht
2. Burgerlijk recht
3. Bestuursrecht

Een rechtszaak over het stelen bij de supermarkt hoort bij:

1. Strafrecht
2. Burgerlijk recht
3. Bestuursrecht

Een rechtszaak over een verkeersongeluk hoort bij:

1. Strafrecht
2. Burgerlijk recht
3. Bestuursrecht

Een rechtszaak over de aanleg van windmolens voor groene energie hoort bij:

1. Strafrecht
2. Burgerlijk recht
3. Bestuursrecht

Huiswerk

Maken:

Paragraaf 8.3

Helemaal afmaken