De waarneming

• Wereldoriëntatie
• Hoger onderwijs

Welkom

lesson up student

https://student.lessonup.io

lessonup.app

code invoeren

                                                                                         

De waarneming

De waarneming

We gaan naar buiten

• 3 minuten 
• tik ALLES in wat je opmerkt.

Wat observeer ik?

Groep van 4: Kies dan 1 voorwerp en omschrijf het. 

o Vorm

o Materie

o Doel

o Denk vanuit de verschillende zintuigen 

Neem er dan een foto van. 

Welk voorwerp hebben jullie bestudeerd?

Waarnemen met kleuters? Wat is hierbij van belang?

Tijdens een aanbod in de kleuterschool zitten acht kinderen op stoelen in een halve cirkel. De kleuterleidster had een verse ananas meegebracht, papieren borden en een heel scherp mes. De leidster installeerde zich knus op de grond en begon met de ananas omhoog te houden, om hem aan de kinderen te laten zien en ze vroeg: “Wie weet wat dit is?” 

Toen hield ze de ananas het eerste kind voor om hem te laten voelen en ruiken. Terwijl de andere kinderen op hun beurt wachtten om de ananas te betasten, wees de kleuterleidster erop dat de ananas een erg prikkende schil heeft en dat ze dus goed stil op hun stoel moesten blijven zitten, omdat ze zich anders wel eens konden pijn doen. Na die waarschuwing gaf ze de ananas door. Intussen zaten de kinderen aan de andere kant van de halve cirkel op hun stoel te wiebelen. Ze konden de ananas nu niet zien omdat de kleuterleidster op haar knieën en ervoor zat, terwijl ze de vrucht aan een ander kind gaf. 

Nadat alle kinderen de kans hadden gekregen om de ananas te voelen en te ruiken, nam de kleuterleidster het mes, waarschuwde de kinderen voor het gevaar van scherpe messen en sneed hem door. Terwijl ze het bovenste eraf sneed, snoof ze het aroma op van de verse vrucht. Intussen bleven de kinderen nog altijd zitten kijken. Toen sneed ze een schijfje af, hield het omhoog en stelde vragen aan de kinderen. “Wie weet hoe het harde gedeelte in het midden heet?” “Kunnen we de ananas nu zo opeten of moeten we eerst nog iets anders doen?” “Is dit stuk vierkant van vorm?”

Slechts enkele kinderen antwoordden nu. De meeste keken wat rond en zaten te wiebelen op hun stoel. De kleuterleidster sneed toen de ananas in schijven, schilde ze en gaf ze door aan de kinderen om op te eten. (Kleuters in actie)

Wat denk je bij het lezen van dit artikel ?

          Wat is een waarneming:

• kinderen actief laten exploreren
• met alle zintuigen! 

Kennis komt niet voort uit de dingen, noch uit het kind zelf, maar uit de interactie tussen het kind en de dingen....

Jean Piaget

Wij begeleiden die interactie! We geven kansen om te exploreren.

actief exploreren

Situaties opzetten om het ontdekken te stimuleren.

De kinderen hebben uit hun natuur een drang om te exploreren. Hou hen daar niet in tegen

...nog meer kansen bieden om:
  *te voelen
  *te proeven
  *te horen

   *te ruiken

   *te bewegen, te klauteren, te trekken....   

Zelf ontdekken stimuleren

• WEL begeleiden, NIET onderwijzen
• Dus: veel ervaren, handelen. NIET alleen luisteren!

Creëren van een actieve leersituatie

Voor de kleuters:

1. is er uiteenlopend, interessant materiaal ter beschikking
2. zet het materiaal aan tot gebruiken, onderzoeken, experimenteren
3. kunnen zelf bepalen waarmee ze willen spelen en  kunnen zo eigen doelen stellen
4. wordt hun taal gerespecteerd
5. helpt de begeleider het spel uitbouwen, doen mee in het spelen, ondersteunen hen door INTERACTIE

WAARNEMEN

- Je gebruikt echt materiaal 3D (of gaat naar de werkelijkheid) bv. brillen, schoenen,... die je kan manipuleren, goede selectie.

Of je gebruikt onecht materiaal (dino's, voertuigen,...)

NOOIT alleen filmpjes of tekeningen, dit is enkel ondersteunend materiaal.

- Je bent geen onderwijzer die aan kennisoverdracht doet MAAR begeleider bij het ontdekken door aan interactie te doen. Die interactie wordt aan de hand van de drie H's opgebouwd.

--> Veel materiaal en in kleine groepen zodat iedereen goed kan ZINTUIGELIJK WAARNEMEN

Met andere woorden, kom altijd tot de 3 H's tijdens een waarneming!!

• overbrengen van kennis is NIET het doel op zich
• wisselwerking tussen DENKEN - BELEVEN - DOEN
     * Hoofd: denken
      *Hart: voelen, beleven, verwonderen
      *Handen: doen

Waarnemen

- ...leidt tot IMPRESSIE. Je hoeft dit niet steeds de eerste dag aan te bieden, meestal gebeurt dit wel om zo het materiaal te laten verkennen. En zo komen ze na EXPRESSIE

Bv. soorten brillen --> eigen bril maken.

Hoe je daarop voorbereiden?

We moeten terug leren vanuit een brede kijk (met alle zintuigen) naar de dingen te kijken. TRAINEN!

We zien niet (meer) alles, we weten niet alles en ook al weet je meer dan de kls, toch moet jij je volledig verdiepen in het onderwerp om alle kansen tot exploratie te kunnen bieden.

Stappen in de waarneming

Het onderwerp bepaal je in functie van het thema.

1 Inleiding: a. sfeerschepping

• met de volledige klas
• aanbrengen van het onderwerp
• lok interesse en concentratie uit
• variatie en originaliteit (onmiddellijk zichtbaar, uitpakken, raden via ruiken/tasten, inleiding met lied, vers, raadsel, poppenspel,...
• passende omgeving
• rekening houden met de gevoelens en angsten van kleuters
• kan reeds enkele dagen voor de activiteit

1. Inleiding: b. eerste verkenning

• onderwerp is nu zichtbaar
• toon bewondering en verwondering (overdrijf niet)
• herstel rust na spanning
• laat kleuters eerste reactie geven én heb er aandacht voor
• ga als kleuters stilvallen naar de volgende fase

1. Inleiding: c. hoekenverdeling

• sommige kleuters zijn voldaan en kiezen voor andere act.
• Zoek enkel aansluitingspunten met waarnemingsonderwerp
• kl werken zelfstandig dus er moet voldoende betrokkenheid zijn
• denk aan de organisatie: zorg dat je alle groepen in zicht heb, kies een strategische plaats
• duur van de nevenactiviteiten afstemmen op de waarneming
• eventueel waarneming 2x organiseren

2. Speelleerfase

• met beperkte groep
• kleuters begeleiden in hun ontdekkingstocht
• voorwaarde: zelf iets weten rond het onderwerp. Zoek dus op! Informeer je!
• inpikken op kleuterreacties om nieuwe stimulansen te krijgen
    *deel niet mee want kan ontdekt worden
     *Geef stimulansen, wissel af tss spontaan waarnemen en gesuggereerd
      *geef LEIDING, geen les
      *voorwaarde: FLEXIBELE VOORBEREIDING

3. Slot/terugblik

• Klassikale terugblik op de waarnemingsactiviteit
• overloop niet de volledige waarneming maar beperk je tot één ontdekking of enkele ontdekkingen
• laat een kleuter aan het woord die de speelleerfase meemaakte

Hoe differentiëren?

Jongste kleuters

reken +/- 25 min

         begeleide waarneming (speelleerfase) 

ongeveer 15 min

Oudste kleuters

speelleerfase kan langer duren 

ongeveer 25 minuten

Zorg telkens voor voldoende doe-activiteiten!

Taal

Bij een waarneming krijgt de taalverrijking een belangrijke plaats (bij de keuze van woorden, fluoriseren)

• uitbreiding woordenschat/aanbrengen nieuwe woorden
• juistheid
• op niveau
• interactie
• vraagstelling

We kijken naar een voorbeeld. 

Herkennen jullie de verschillende stappen van een waarneming?

WAT ZAL JUF ASTRID OP VOORHAND BESTUDEERD HEBBEN?

We gaan aan de slag

Papier

In groepjes van 4

1. de brainstorm
2. opgezochte informatie
3. webschema maken
4. Inhoudelijke keuzes en materialen
5. mogelijke doe-activiteiten
6. doelen selecteren

OPDRACHTEN (maandag na de krokus!)

- EXPLORATIEBAK (vanuit IvGv 1) Maak een fiche van de exploratiebak waarbij je heel veel zaken aanbiedt zodat de kinderen tot vrije exploratie komen. Denk ook na hoe je precies zal meespelen (observeren, nabootsen/verwoorden, iets toevoegen). (Ook brainstormen, wat nodig?)

- De WAARNEMING van diezelfde brillen? Ook vanuit IvGv 1 en ook MuGe2 (vormen, kleuren,...); ALLE STAPPEN!! Speelleerfiche!

Stappen in de waarneming

Het onderwerp bepaal je in functie van het thema.

Welkom

Nele Pype

Groep van 4

Beschrijf jullie voorwerp aan elkaar. Kan de groep het raden?

Kies nu 1 voorwerp en beschrijf het.

o Vorm

o Materie

o Doel

o Denk aan de verschillende zintuigen

Neem er een foto van. Straks gaan we de foto posten.

Wat is een waarneming:

kennis komt niet voort uit de dingen, noch uit het kind zelf, maar uit de interactie tussen het kind en de dingen
Jean Piaget

Wij begeleiden die interactie!! Wij geven kansen om te exploreren

Waarnemen is ...

• kinderen actief laten exploreren
• met alle zintuigen!

Actief exploreren= 

situaties opzetten om het ontdekken te stimuleren

De kinderen hebben uit hun natuur een drang om te exploreren. Hou hen niet tegen maar biedt nog meer kansen om:

  *te voelen

  *te proeven
  *te horen
   *te zien
   *te ruiken
   *te bewegen, te klauteren, te trekken....
   

Actief exploreren = zelf ontdekken stimuleren

• Wel begeleiden, NIET onderwijzen
• Dus: veel laten ervaren, laten handelen. NIET alleen luisteren!

Actief exploreren/ waarnemen:  hoe creëren?

• Je gebruikt concreet, herkenbaar materiaal dat aanzet tot gebruiken, onderzoeken, experimenteren. Kortom de kleuters kunnen het manipuleren.  (Of je gaat naar de werkelijkheid)
  NOOIT alleen filmpjes of tekeningen. Is enkel ondersteunend materiaal omdat dit materiaal niet te hanteren is.
• Je biedt voldoende materiaal aan.
• Je werkt in kleine groepen.
• Je zorgt voor interactie. Denk aan de drie H's!