1mh taalverzorging spelling en formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom!

Taalverzorging - spelling
H2: laatste letter -t of -d en de ik-vorm

Lesdoel: Ik kan woorden juist spellen en de ik-vorm van een werkwoord vinden.

aanrecht...

Achterkant...

atlee...

avon...

uitsteken...

Kraslo...

inciden...

Krentenbroo...

Woord eindigt op een -t

Woord eindigt op een -d

Wat is de ik-vorm van het werkwoord schudden?

Theorie: laatste letter -t of -d en ik-vorm

*Laatste letter -t of -d? Gebruik de verlengproef:

~> Maak het woord langer door er -e, -en of -ig- achter te zetten

- Hoor je een t, schrijf -t aan het einde

- Hoor je een d, schrijf -d aan het einde

Bijvoorbeeld: zwarte - zwart, gevraagde - gevraagd

*Ik-vorm van een werkwoord: slapen - slaap

Let op: ik-vorm eindigt nooit op een v of ene z en nooit op twee dezelfde medeklinkers

Bijvoorbeeld: proeven - proef, schudden - schud

Aan de slag

1. Klassikaal nakijken opdr. 1 t/m 6 blz. 60 - 61

2. Woordenschat: opdracht 1 + 2 blz. 52 - 53

= HW

Welkom!

Woordenschat
H2: een omschrijving zoeken

Lesdoel: Ik kan de omschrijving van onbekende woorden vinden.

Theorie: een omschrijving zoeken

*Onbekend woord ~> Omschrijving zoeken

Hoe? - Zoek de omschrijving tussen haakjes of tussenkomma's

De filmeditie, een uitgave van een boek met foto's, verschijnt binnenkort.

- Zoek de omschrijving in de volgende zin

Honderden ramtoeristen bezochten het gebied. De hulpverleners hadden veel last van al die mensen die uit nieuwsgierigheid kwamen kijken.

- Zoek de omschrijving in de vorige zin

Sommige muzikanten krijgen post van bewonderaars. Meestal beatwoorden ze hun fanmail niet zelf.

Aan de slag

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 + 4 + 5 op blz. 52 - 55 = HW

2. Ga naar Nieuw Nederlands online: H2 - woordenschat

~> Maak opdracht 6 + 7 + 8 op je laptop

3. Klaar? Opdracht 6 blz. 55

Welkom!

Taalverzorging: spelling
H3: Meervouden op -en en -s

Lesdoel: Ik kan meervouden die eindigen op -en en -s goed spellen.

Welke proef gebruik je om erachter te komen of een woord eindigt met een -t of -d?

Hoe schrijf je het werkwoord: Mijn moeder heeft vandaag een heerlijke ovenschotel....

1. bereit
2. bereid
3. bereidt

Wat is het meervoud van vaas?

Wat is het meervoud van oma?

wat is het meervoud van hagedis?

Wat is het meervoud van tv?

Theorie: meervouden op -en en -s

*Meervoud met -en

- Soms hoef je alleen maar -en achter het woord te zetten:

Deur - deuren, kaars - kaarsen

- Soms moet je de laatste letter verdubbelen

Trap - trappen, brugklas - brugklassen

- Soms moet je een klinker (a, e, o of u) weghalen

Aap - apen, potlood - potloden

Soms moet je een f in een v veranderen of een s in een z

schaaf - schaven, huis - huizen

Theorie: meervouden op -en en -s

*Meervoud met -s

- Vaak hoef je alleen maar -s achter het woord te zetten

wagen - wagens, reclame - reclames

- Soms moet je een apostrof voor de -s schrijven. Bijvoorbeeld bij woorden die eindigen op -a, -o, -i of -y

oma - oma's, radio - radio's, pony - pony's

- Bij afkortingen maak je het meervoud ook met 's

tv - tv's, dvd - dvd's

Aan de slag

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 + 4 + 5 op blz. 87 

2. Klaar? Oefen op Nieuw Nederlands online: H3 - taalverzorging - meervouden op -en en -s

HW: opdr. 1 t/m 5 blz. 87 + neem je leesboek mee!

Welkom!

Taalverzorging - spelling
H3: persoonsvorm tegenwoordige tijd

Lesdoel: Ik kan de tegenwoordige tijd van een persoonsvorm juist spellen.

Kijk naar de startopdracht op blz. 88. Welke 2 woorden zijn fout gespeld?

Theorie: persoonsvorm t.t.

*Spellingsregel:

- Ik erbij of jij/je achter het ww: stam (=ik-vorm)

- Anders in het enkelvoud: stam + t

- Meervoud: het hele werkwoord

*Hulpmiddel: vervang het werkwoord door lopen of fietsen!

Ik loop.                                                            Ik vind.

Loop jij?                                                          vind jij?

Hij loopt.                                                         Hij vindt.

Wij lopen                                                         Wij vinden

De klas (kiezen) morgen een nieuwe klassenvertegenwoordiger.

Ik (vinden) pure chocolade het lekkerst.

In onze achtertuin (worden) een perenboom geplant.

Verf (drogen) sneller door een speciale lamp.

De brilbeer (leven) in Zuid-Amerika.

Aan de slag

1. Maak opdracht 1 + 2 + 3 + 4 + 5 op blz. 89 in je boek

2. Klaar? Oefen op Nieuw Nederlands online: H3 - taalverzorging - persoonsvorm tegenwoordige tijd: opdr. 6 - 7 - 8

3. Helemaal klaar? Opdracht 1 + 2 blz. 80 - 81 in je boek

(eerst theorie lezen!)

HW: opdr. 6 - 7 - 8 NN online (H3 taalverzorging - t.t.)

Aan de slag

1. Maak opdracht 1 t/m 6 blz. 80 - 83 (woordenschat)

-> Moet af in de les!

2. Nakijken met nakijkblad

3. Zet alle woordjes in Quizlet

Let op: volgende week toets spelling en woordenschat hoofdstuk 2 + 3 

Welkom!

Taalverzorging - formuleren
H4: woordgeslacht


Lesdoel: Ik kan mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden herkennen. 

Theorie: mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Zelfstandig naamwoorden: de-woorden en het-woorden.

- de-woorden: mannelijk (m) of vrouwelijk (v)

- het woorden: onzijdig (o)

Hoe? Woordenboek (zeker!) of ezelsbruggetje (soms)

Vrouwelijke woorden:

- vrouwelijke personen en dieren

- woord eindigt op: : -heid, -nis, -ing, -schap, -de, -te, -ij, -st.

- je kunt het begrip niet vasthouden 

Theorie: mannelijk, vrouwelijk of onzijdig

Waarom moet je dit weten? Verwijswoorden!

- De-woorden: deze en die 

Bv: de printer, deze printer, die printer

- Het-woorden: dit en dat

Bv: het onderzoek, dit onderzoek, dat onderzoek

Theorie: verwijswoorden

Verwijswoorden: verwijzen naar woorden die je eerder hebt gebruikt.

- Mannelijk enkelvoud (de-woord): deze, die + hij, hem

- Vrouwelijk enkelvoud (de-woord): deze, die + zij (ze), haar

- Onzijdig enkelvoud (het-woord): dit, dat, het

- Meervoud (de-woorden en het-woorden): deze, die + zij, ze, hen, hun

Mannelijk of vrouwelijk? --> Woordenboek!

Aan de slag

1. Nakijken opdracht 1 t/m 6 blz. 114 - 115

2. Maken opdr. 1 t/m 3 blz. 143

~> 10 minuten, daarna nakijken!

3. Klaar? Hoofdstuk 5 woordenschat: een bekend woorddeel zoeken.

- Je maakt de opdrachten op Nieuw Nederlands online: H5 - woordenschat - een bekend woorddeel zoeken

Welkom!

Taalverzorging - spelling
H4: voltooid deelwoord

Lesdoel: Ik kan het voltooid deelwoord goed spellen. 

Theorie: het voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord is een van de vormen van het werkwoord:

- Het voltooid deelwoord is nooit de PV.

- Het voltooid deelwoord heeft een vorm van hebben, zijn of worden bij zich.

Bv: Ik heb in de vakantie gewerkt.

De brug wordt hersteld.

Mijn zus is vertrokken.

Theorie: het voltooid deelwoord

Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?

1. Sommige werkwoorden hebben een voltooid deelwoord dat op -en eindigt (van buiten leren!)

Bv: Zij heeft gegeten, Ik ben gevallen, wij werden gekozen

2. Andere werkwoorden hebben een voltooid deelwoord dat op -t of -d eindigt.

~> Hele werkwoord - en => laatste letter in het 't-exkofschip?

Ja: voltooid deelwoord eindigt op -t  /  Nee:  voltooid deelwoord eindigt op -d

Theorie: verleden tijd van zwakke werkworoden

Hoe schrijf je de verleden tijd?

- Sterke werkwoorden: van buiten leren!

lopen - liepen, kijken - keken

- Zwakke werkwoorden: Stam + te/de (n)

Regel: 't ex-kofschop: hele werkwoord - en

--> Laatste letter in kofschip? + te

--> Laatste letter niet in kofschip? +de

geloven - hij geloofde, antwoorden - hij antwoordde

Ik heb (fietsen)

1. gefietst
2. gefietsd

Heb jij (winnen)?

1. gewint
2. gewind
3. gewonnen

Het papier is (verscheuren)

1. verscheurt
2. verscheurd

Noal heeft (twijfelen)

1. getwijfelt
2. getwijfeld

Hij heeft het verhaal (geloven)

1. geloofd
2. gelooft

Aan de slag

1. Herhalen theorie verleden tijd

2. Nakijken opdr. 1 t/m 5 blz. 144 - 145

3. Hoofdstuk 5 lezen: startopdracht blz. 124

Welkom!

Taalverzorging - spelling
H6: lastige werkwoorden

Lesdoel: Ik kan lastige werkwoorden op de juiste manier gebruiken.

Theorie: lastige werkwoorden

Sommige werkwoorden lijken op elkaar, maar betekenen iets anders.

- Kennen: heeft te maken met iets weten of geleerd hebben

Ik ken een hele goede dokter.

- Kunnen: betekent in staat zijn om iets te doen

Eric kan niet zo goed zwemmen.

- Liggen: heeft te maken met niet bewegen, met rust

De bal ligt op de grond.

- Leggen: heeft te maken met iets doen, met actie

De schoonmaker legt de rommel opzij.

Aan de slag

1. Lezen leesboek: 20 minuten

--> Geen leesboek bij? Lezen blz. 180 en verder

2. Nakijken opdr. 5 + 6 blz. 170 - 171

3. Maak opdracht 7 - 8 - 9 op Nieuw Nederlands online (H6 - taalverzorging - lastige werkwoorden)

4. Klaar? Ga naar www.cambiumned/nl

--> Oefenen - spelling - werkwoordspelling

HW: opdrachten 1 t/m 6 blz. 170 - 171

Welkom!

Taalverzorging - spelling
H6: De verleden tijd van sterke werkwoorden

Lesdoel: Ik kan sterke woorden in de verleden tijd juist vervoegen.

Theorie: Sterk werkwoorden

Bij sterke werkwoorden verandert de klank in de verleden tijd:

loop -> liep, ziet -> zag, denken -> dachten

Zo schrijf je de persoonsvorm van sterke werkwoorden in de verleden tijd:

- Maak het woord langer om erachter te komen of het woord op een -d of -t eindigt.

Bv: ik deed (wij deden)

- Schrijf het woord zo kort mogelijk. Gebruik allen dubbele letters als dat voor de uitspraak nodig is.

Bv: rijden -> reden, hebben -> hadden

Aan de slag

1. Nakijken opdr. 4 + 5 blz. 172 in je boek

2. Oefenen op werkwoordspelling: oefentoets

3. Extra oefening werkwoordspelling

4. Klaar? www.cambiumned.nl/oefenen --> Spelling -> werkwoordspelling

HW: /