Les 6: Politiek (2.1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• schrift en pen op tafel 

Periode 3

1	2	3	4	5	6
Nabespreking P2 Intro P3 + 1.1	1.2	1.3	Meivakantie	Meivakantie	1.4 + SO H1

7	8	9	10	11	12
2.1 + 2.2	2.3 + 2.4	H3	4.1 + 4.2	4.3 + 4.4	Herhaling

Programma vandaag

1. Overzicht periode 3
2. Nabespreking SO
3. 2.1 Politiek: uitleg
4.  Op onderzoek naar verschillende politieke figuren
5. Afsluiting

H1 Zuid-Amerika Systeem Aarde
H2 Zuid-Amerikanen
H3 Zuid-Amerika en de wereld
H4 Actuele vraagstukken

Lesstof van SO

SO Nabespreking

Gemiddelde cijfer = 7.5

Dit ging heel goed	Dit gaan we nog meer oefenen:
- Begrippen - Meerkeuze kennisvragen	- gasvorming in magma door water - locaties landschappen

H1 Zuid-Amerika Systeem Aarde
H2 Zuid-Amerikanen
H3 Zuid-Amerika en de wereld
H4 Actuele vraagstukken

Overzicht 

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• weet je welke politieke gebeurtenissen en stromingen uit de geschiedenis het Zuid-Amerika van vandaag beïnvloeden
• kan je uitleggen waarom  de meeste Zuid-Amerikaanse landen laag scoren op good governance?

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Waar komt de NLse koningin vandaan?

Jorge Zorreguieta (vader van Maxima)

• Politicus 1976 - 1981
• Betrokken bij het regiem van dictator van Argentinië, die na militaire staatsgreep de macht pakte. 
• Tijdens dit regiem zijn tussen de 10.000 en 30.000 mensen vermist/vermoord 

Jorge Videla 

1976 tot en met 1981 president van Argentinië.

Overleden in 2013 in de gevangenis

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• weet je welke politieke gebeurtenissen en stromingen uit de geschiedenis het Zuid-Amerika van vandaag beïnvloeden
• kan je uitleggen waarom  de meeste Zuid-Amerikaanse landen laag scoren op good governance?

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Inca's 

• In Zuid-Amerika leefden veel inheemse volken, zoals de Inca’s, met eigen culturen en bestuur. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Koloniale tijd

• Vanaf 1492 kwamen Europese landen naar Zuid-Amerika.
• Spanje en Portugal 
• Nederland, Engeland en Frankrijk 

Columbus

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Onafhankelijkheid 

• Tussen 1810 en 1830 vochten veel Zuid-Amerikaanse landen voor hun vrijheid. (Spaanse en Portugese kolonies) 
• Leiders als Simón Bolívar speelden hierin een grote rol.
• Brits-Guyana en Suriname pas veel later (tussen 1960-1975)
• Fans-Guyana nog steeds Frans grondgebied

Simon Bolivar

Ter vergelijking:
- Onafhankelijkheid Indonesië 1945

- Onafhankelijkheid Kameroen 1960
- Onafhankelijkheid Marokko 1956

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Na de onafhankelijkheid

• Kleine groep elite aan de macht, zij bezaten veel grond = oligarchie
  
  
• Zo snel mogelijk economische ontwikkeling, focus lag op landbouw- en mijnbouwproducten. 
  
  
• Het zware werk werd goedkoop en gedwongen uitgevoerd door oorspronkelijke bewoners en tot slaaf gemaakten uit Afrika.
  Ook na de afschaffing van de slavernij  werden voormalige tot slaaf gemaakten bewust op een achterstand gehouden.
  
  * Deze ongelijkheid zie je nog steeds terug. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Na de onafhankelijkheid

•  Oligarchie maakte na afschaffing van de slavernij gebruik van het systeem van cliëntelisme
  
  
• cliëntelisme = een machtig persoon biedt iets aan mensen met weinig geld en invloed, zoals ‘bescherming’ of een baan. Als tegenprestatie verwacht hij arbeid of politieke steun om aan de macht te kunnen blijven.
  
  
  * Cliëntelisme zie je in sommige landen nog steeds terug

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Industrialisatie 

• Vanaf 1900 ook economische groei door industrialisatie  
• Grote geld wordt nog steeds verdient door kleine groep 
• Ontstaat grote ongelijkheid tussen stad en plattenland

*Deze ongelijkheid zie je in nog steeds terug

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Populisme

• In de periode 1930 tot 1960 overtuigden enkele charismatische, sterke leiders het achtergestelde volk ervan in opstand te komen tegen de kleine elite 
  
  
• Populisme = de nieuwe leider zegt op te komen voor het volk en af wil van de gevestigde orde

Zijn dit populisten?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Populisme

• De winst moest bij het volk komen
  
  
• importsubstitutie: producten die eerst werden geïmporteerd, werden vanaf nu ook geproduceerd door de eigen industrie.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Militaire dictatuur

• In de periode 1960 tot 1990 nam het leger in veel Zuid-Amerikaanse landen daarom de leiding over. 
  
  
• Militaire dictaturen = de absolute macht was in handen van één persoon / 1 kleine groep mensen. Mensen met andere meningen waren niet veilig. 
  
  
• Sommige dictators zijn aan de macht geholpen door de VS (die bang waren voor oprukkend communisme). 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Democratisering

• In de jaren 1980 raakte Zuid-Amerika in een ernstige economische crisis. Veel bedrijven gingen failliet en mensen verloren hun baan. 
  
  
• Volk protesteert, wilden betere arbeids- en levensomstandigheden. 
  
  
• De macht van de dictators verzwakte.  1 voor 1 maken ze plaats voor democratische verkiezingen. 
  
  
• Koers tot 2008 neoliberalisme = vrije markt, internationaal handelen
• Na 2008 (economische crisis) meer bezuinigingen en meer ongelijkheid 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Democratie-index, 2022

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• weet je welke politieke gebeurtenissen en stromingen uit de geschiedenis het Zuid-Amerika van vandaag beïnvloeden
• kan je uitleggen waarom  de meeste Zuid-Amerikaanse landen laag scoren op good governance?

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Good governance? 

= Goed bestuur met als uitgangspunten openheid, verantwoording, rechtvaardigheid, bevolkingsparticipatie en overeenstemming

Scores op vijf indicatoren van good governance, 2022.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Samenvatting

1. Inca rijk
2. Koloniale macht (slavernij)
3. Oligarchie (slavernij / cliëntelisme)
4. Populisme (importsubstitutie) 
5. Militaire dictatuur
6. Weg naar democratie (good governance?) 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Opdracht

• Maak het werkblad in groepjes van 2 of 3
• Verdeel de politieke figuren onder elkaar
• Vul het werkblad in, je mag internet gebruiken

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Nabespreking

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Lesdoelen check

Aan het einde van de les...

• weet je welke politieke gebeurtenissen en stromingen uit de geschiedenis het Zuid-Amerika van vandaag beïnvloeden
• kan je uitleggen waarom  de meeste Zuid-Amerikaanse landen laag scoren op good governance?

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

In het kort...

• Beschrijf de politieke geschiedenis van Z-A in 6 periodes.
   
• Wat is Good Governance & waarom scoren sommige Zuid-Amerikaanse landen niet overal hoog op?  

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

H1 Zuid-Amerika Systeem Aarde
H2 Zuid-Amerikanen
H3 Zuid-Amerika en de wereld
H4 Actuele vraagstukken

Overzicht 

Begrippen oefenen!

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Tot de volgende les!

Meenemen:
- JDW Map of AK schrift

- Pen