Thema 4.1 Indelen van Organismen GL

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Ordening en evolutie

Leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- Weet je op basis waarvan organismen geordend worden

- Weet je in welke 4 rijken organismen worden ingedeeld en welke kenmerken hierbij belangrijk zijn

- Ken je de indeling van organismen in steeds kleinere groepen

- Weet je wat een soort is en wat een ras is

Wat weet je van ordening?

Indeling organismen

-Geordend op overeenkomstige kenmerken

Eerste deling: Domeinen
-Archaea (eencelligen: lijken op bacteriën maar hebben bijzondere eigenschappen)
-Eukaryoten (meercelligen: planten, dieren, schimmels en protisten)
-Bacteriën (eencelligen)

Ordenen 

Ordenen is het indelen van organismen in groepen. 

Daarbij wordt gelet op gemeenschappelijke kenmerken.

Je kan organismen onderverdelen in steeds kleinere groepen.

RIJK + STAM

RIJK + STAM + KLASSE

RIJK + STAM + KLASSE + ORDE

RIJK + STAM + KLASSE + ORDE + FAMILIE

RIJK + STAM + KLASSE + ORDE + FAMILIE + SOORT

Indeling van alle organismen

• Domein:                              EUKARYOTEN
• RIJK :                                    DIERENRIJK
• STAM :                                 GEWERVELDE DIEREN
• KLASSE:                              ZOOGDIEREN
• ORDE:                                   PRIMATEN
• FAMILIE:                              HOMINIDAE
• GESLACHT:                        HOMO
• SOORT:                                HOMO SAPIENS

De Repetitie ScheiKunde OF GeSchiedenis

Rijken 

Alle Eukaryoten kan je onderverdelen in vier rijken:

1. Schimmels

2. Planten 

3. Dieren

4. Protisten (eencellige organismen)

planten

dieren

schimmels

Protist

Organismen worden ingedeeld in rijken door te kijken naar:

 4 kenmerken

1. aantal cellen

2. een celkern

3. celwand

4. bladgroenkorrels

Heeft een plantencel een celkern, celwand en/of bladgroenkorrels?

1. celkern
2. celwand
3. bladgroenkorrels
4. een plant heeft alledrie

plantencel

Heeft een dierlijke cel een celkern, celwand en/of bladgroenkorrels?

1. celkern
2. celwand
3. bladgroenkorrels
4. celkern en celwand

Schimmel

Bacterie

Soort en Ras

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen.

Individuen van 1 soort kunnen tot verschillende rassen behoren: de Labrador en de Poedel zijn beide hondenrassen en behoren tot dezelfde soort, namelijk de hond.

Dezelfde soort?

muilezel

ma ezel pa paard

muildier

ma paard pa ezel

Afrikaanse olifant

Indische olifant

Dezelfde soort?

Dezelfde soort?

hetzelfde ras

 De nakomelingen zijn onvruchtbaar.

8. Zet de groepen in de juiste volgorde. Boven in de grootste en onderin de kleinste. Onderras komt helemaal onderaan

soort 

ondersoort (ras)

geslacht

familie

orde

klasse

stam

rijk

domein

Hoe noemen we het indelen van organismen?

1. Kenmerken
2. Vertakkingsschema
3. Celkern
4. Ordening (of ordenen)

Naar welke kenmerken (op cel niveau) kijken we als we indelen op bacteriën, schimmels, planten en dieren?

Welke celkenmerken komen voor bij de cellen van een dier?

1. Celwand en celkern
2. Bladgroenkorrels, celwand en celkern
3. Celwand
4. Celkern

Welke celkenmerken komen voor bij de cellen van een plant?

1. Celwand en bladgroenkorrels
2. Celwand, celkern en bladgroenkorrels
3. Celkern en bladgroenkorrels
4. Celwand en celkern

Wanneer behoren organismes tot 1 soort?

1. Als ze er het zelfde uitzien.
2. Als ze het zelfde DNA hebben.
3. Als ze vruchtbare nakomelingen krijgen
4. Als ze zich kunnen voortplanten.

Huiswerk

Maken basisstof 1 van het hoofdstuk 4 Ordening en Evolutie.