13.1 Ademen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H13 Gaswisseling en uitscheiding

Deze les:

- Inzage SE

- Studiewijzer periode 2

- 13.1 Ademen

- Opdrachten

- 13.2 Gaswisseling dl1

Inhoud hoofdstuk

13.1 Ademen

13.2 Gaswisseling

13.3 Uitscheiding van water en andere stoffen 

13.4 Nieren

13.5 In evenwicht

Daarna nog in P2: H14 Reageren (zenuwstelsel,zintuigen, hormonen) + PO

Herhalen: H6 (Voeding, vertering en gezondheid) + 4.3 (Menstruatiecyclus + H3 Onderzoek --> zie planner

Doel en begrippen 13.1

Je leert de bouw en werking van je ademhalingsstelsel

luchtpijp, slijmvlies, (hoofd)bronchiën, bronchiolen, trilharen, ventilatie, middenrifspieren, buitenste en binnenste tussenribspieren, kleine borstspier, nekspieren, middenrif, buikspieren, restvolume, longvlies, borstvlies, ademfrequentie, ademvolume, vitale capaciteit, longcapaciteit

Bouw longen (BINAS 83A)

Luchtpijp --> Hoofdbronchiën --> Bronchiën --> Bronchiolen (zonder kraakbeenringen)

Slijmvlies

- Vormt een plaklaag op de wand van de luchtwegen die stofdeeltjes en bacteriën tegenhoudt

- Witte bloedcellen doden gevangen ziekteverwekkers

- Trilharen bewegen het slijm naar de keelholte

Bouw longblaasjes

BINAS 83A

= oppervlakte van 70 tot 80 m2

biologiepagina.nl

Ademhaling

Tussen deze vliezen ligt een dunne laag vloeistof. Hierdoor kunnen de vliezen langs elkaar schuiven. 

Longen volgen de bewegingen van de borstkas. 

Longvlies vormt de buitenkant van het longweefsel

Borstvlies is vergroeid met de ribben, binnenste tussenribspieren en het middenrif.

Inademing

Buitenste tussenribspieren trekken samen: 

-> borstkas gaat omhoog

Middenrifspieren trekken samen: 

middenrif gaat naar beneden

-> borstholte vergroot

Luchtdruk

Inademen:

druk in de long lager dan 

buitenlucht: 

lucht stroomt maar binnen.

Uitademing

Buitenste tussenribspieren ontspannen: 

-> borstkas gaat omlaag

Middenrifspieren ontspannen: 

middenrif gaat omhoog

-> borstholte verkleint

Luchtdruk

Uitademen

druk in de longen hoger 

dan de buitenlucht: 

lucht stroomt naar buiten

Extra diepe ademhaling

Hulp van kleine borstspier en spieren in de nek die de borstkas extra optillen: diepere inademing

Hulp van de binnenste ribspieren om de borstkas extra naar beneden te trekken: diepere uitademing

Hulp van de buikspieren om het middenrif extra naar boven te drukken: diepere uitademing

biologiepagina.nl

De druk in de longen tijdens een inademing

1. blijft gelijk
2. wordt hoger
3. wordt lager

De druk in de longen tijdens een uitademing

1. blijft gelijk
2. wordt hoger
3. wordt lager

Ademvolume

Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut (in rust: 15x per min).

Ademvolume: de hoeveelheid lucht die bij één ademhaling in- en uitademt.

Vitale capaciteit: De maximale ademvolume

Restvolume: De hoeveelheid lucht die achterblijft in de longen na uitademen.

Longcapaciteit: totale longinhoud

‘Dode ruimte’: deel waar geen uitwisseling van gassen plaatsvindt. 

BINAS 83B

Opdrachten

- 13.1 opdr. 3 t/m 5 + 8 t/m 12 (via nectar digitaal)

Klaar? Lezen 13.2 Gaswisseling blz. 178 + 179 en maken opdr. 2