3.2 Athene en Sparta

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest...

Vanaf 800 v.C. woonde aan de kusten van de Middellandse Zee het Griekse volk. Deze kaart is uit 500 v.C. 

Athene en Sparta

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Tijdvak 2: de tijd van Grieken en Romeinen (oudheid)

Jaartallen: 3000 V.Chr. tot 500 N.Chr.

Leerdoel

1. Je kunt enkele eigenschappen noemen van Griekse stadstaten.
   
2. Je kunt uitleggen dat niet alle mensen die in Griekenland woonden, burgerrechten hadden.
   
3. Je kunt uitleggen hoe het leven in een Griekse stadstaat eruitzag.

Kolonies buiten Griekenland 

• Sommige Grieken trokken weg, op zoek naar een beter leven

• Met schepen voeren ze over de Middellandse Zee naar andere gebieden om daar te gaan wonen

• Rond 750 v. Chr. hadden de Grieken kolonies in Spanje, Italië en Turkije

• Handelscontacten 

Wat is een kolonie?

1. Een stuk land
2. Een stuk land bestuurd door een stadstaat
3. Een stuk land buiten Griekenland bestuurd door een stadstaat
4. een stuk land buiten Griekenland

Wat is een Polis?

1. De stad met de landbouwgrond eromheen.
2. De landbouwgronden.
3. De Griekse stad.
4. De Akropolis.

Stadsstaat = polis 

• Het volk woonde niet in één staat, maar was verdeeld over zo’n 700 verschillende stadstaten. 
• Een stad met het land
  eromheen noemen we een stadsstaat of polis (MV: poleis)
• Elke stadsstaat had andere regels
• 700 verschillende stadsstaten in het oude Griekenland
• Bekendste: Athene, Sparta
  
• Grieken voelden zich in de eerste plaats inwoner van hun eigen polis en pas in de tweede plaats Griek.

Wat is een acropolis?

1. Een heuvel in een polis
2. De plek waar alle tempels staan
3. De plek waar een burcht stond
4. De hoogte in een polis met de belangrijkste tempels

Griekse 

stadstaten 

• Poleis (meervoud van polis) worden op verschillende manieren bestuurd. Maken eigen wetten. 

• Ze hebben wel vaak dezelfde 'Griekse' cultuur, taal en goden

• De bekendste poleis waren Athene en Sparta

Athene

• Het volk is de baas (democratie)

• Oorlog en het leger zijn minder belangrijk

• Kinderen krijgen een opvoeding met veel kunst en cultuur

• Ongelijkheid tussen mensen

Wie mochten er in Athene stemmen?

1. Arme mensen uit Athene
2. Vrije burgers uit Athene
3. Rijke mensen uit Athene
4. Vrouwen uit Athene

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) die burgerrechten hadden. Alleen dan mag je meebeslissen over het bestuur.
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Mocht stemmen in Athene

Mocht niet stemmen in Athene

Een Spartaanse man van 32

Een Atheense vrouw van 23

Een Atheense man van 17

Een Atheense man van 38

Een Atheense man van 90

Een Atheense slaaf zonder bezit van 35

Ongelijkheid Athene

1. Vrije burgers = vrij, man, geboren in Athene en 18+
2. Vrije mannen die geen burger zijn = vreemdelingen
3. Vrouwen
4. Slaven = Een slaaf is iemand die het eigendom is van iemand anders. Een slaaf is dus onvrij en heeft geen rechten.

Stadstaat Sparta (1)

• Stadstaat die gericht was  op oorlogsvoering.
• Sparta werd door een koning bestuurd.

• Vrouwen hadden meer te vertellen dan in Athene.

• Stadstaat Sparta had meer slaven dan Spartanen. (1 Spartaan op 10/12 slaven)

Stadstaat Sparta (2)

• Jongens gingen vanaf 7 jaar uit huis voor militaire training.
  
  

Een Spartaanse opvoeding: training van uithoudingsvermogen. 

• Volwassen mannen leven in eetgenootschappen. 30 jaar dienstplicht voorbij en als bonus: een stuk land
  
  
• Meisjes werden thuis opgevoed. 

Hoe werd Sparta bestuurd?

1. Door vrouwen
2. Door een koning
3. Door rijke mannen
4. Door de bevolking

Wat was de Spartaanse opvoeding ook alweer?

1. Vrouwen werden opgeleid tot huisvrouw
2. De ouderen kregen een kind die hen verzorgden
3. Jongeren werden getraind tot soldaten
4. Iedereen werd boer

Vanaf 800 v.C. woonde aan de kusten van de Middellandse Zee het Griekse volk. Deze kaart is uit 500 v.C. 

Peloponnesische oorlog 

• Sparta (militair) & Athene (cultureel)
• Stadstaten botsen

431 - 404 v. Chr.

• Peloponnesische oorlog

• Sparta wint de oorlog
• democratie afgeschaft 

Wie won de Peloponnesische oorlog?

1. Sparta
2. Athene
3. Perzië
4. Alexander de Grote

Het leven in een stadstaat/polis

• Landbouw en handel
• Strikte taakverdeling man - vrouw
• Man was hoofd van het gezin. 
• Rijke jongens: goed onderwijs. 
• Meisjes vaak geen onderwijs
• Rijke vrouwen: thuis blijven, huishouden
• Arme vrouwen: werken buiten huis 

Aan de slag

1. Lees de theorie over de polis.

2. Maak tweetallen.

3. Bedenk 5 quizvragen over de polis. 

4. Schrijf de quizvragen op en lever deze in.