5.1 De huid

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

7.5 Eten en ademen bij dieren

Ga rustig zitten en pak je lesboek en schrift alvast voor je.

Welkom!

§5.1 De huid

Wat gaan we deze les doen?

• Leerdoelen
• Uitleg §5.1
• Aan de slag!
• Afsluiten

Leerdoelen

• Je kunt de onderdelen van de huid benoemen en de functies van de huid
   beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe de huid helpt bij het regelen van je
   lichaamstemperatuur.
• Je kunt uitleggen wat het effect is van zonlicht op de huid.
• Je kunt beschrijven hoe de huid je tegen zonlicht beschermt.

Waaruit bestaat je huid?

De huid bestaat van buiten naar binnen uit:

1. Opperhuid (hoornlaag + kiemlaag)

2. Lederhuid

3. Onderhuids bindweefsel

Waaruit bestaat je huid?

Opperhuid (bestaat uit twee lagen)

- hoornlaag 

  * bestaat uit dode cellen (slijt aan de buitenkant af).
- kiemlaag
   * onderin de laag delen cellen zich (er komen meer cellen).
   * deze laag vult de hoornlaag van onderaf aan.
   * hierin liggen ook pigmentcellen (maken pigment).
   * pigment geeft kleur aan je huid.

         

Waaruit bestaat je huid?

Lederhuid

* haren
   zitten in haarzakjes. Aan elk haartje zit een spiertje vast.
* talgklieren
   maken talg (vettige stof). Houdt huid met haren soepel.
* zweetklieren
   maken zweet. Komt door porien naar buiten.
* zintuigen
   pijn-, tast- koude- en warmtezintuigen

Onderhuids bindweefsel

* hierin liggen bloedvaatjes, zenuwen en vet.

* vet isoleert tegen de kou.

De huid heeft 3 belangrijke functies:

1. De huid beschermt je lichaam

De hoornlaag vormt een gesloten (dichte) laag waar niets doorheen kan en je huid is dik en stevig.
De huid:
- houdt ziekteverwekkers en vuil tegen.
- houdt schadelijk zonlicht tegen.
- beschermt je tegen uitdrogen.
- beschermt je organen tegen beschadiging.

2. Je huid neemt de omgeving waar (waarnemen)
Met je warmtezintuigen, koudezintuigen, tastzintuigen en pijnzintuigen vang je prikkels op. Via impulsen komt de informatie bij je hersenen en wordt je je bewust van je omgeving.

3. De huid helpt je temperatuur te regelen
De huid zorgt ervoor dat je niet te warm of te koud wordt.
 

Hoe regelt de huid je temperatuur?

Mensen zijn warmbloedig (constante lichaamstemperatuur van 37 graden Celcius)
Om die temperatuur te behouden helpt je huid op verschillende manieren mee.

Je lichaam wordt te warm en je wilt afkoelen. 
- bloedvaatjes in de huid worden wijder (er kan meer bloed stromen).

   Je huid wordt daardoor rood en warm en geeft warmte af aan de omgeving
- zweetklieren maken meer zweet.
  zweet verdampt via de porien op je huid en daardoor koel je ook af.

Je lichaam wordt te koud en je wilt opwarmen. 

- bloedvaatjes in de huid worden nauwer (er kan minder bloed stromen)
  Je huid houdt daardoor warmte vast. Je huid is bleek en koud (door de nauwe bloedvaten).
- haren op je huid gaan rechtop staan (haarspiertjes trekken samen) kippenvel.
- skeletspieren trekken onwillekeurig samen --> je gaat rillen

   samentrekkende spieren zorgen voor warmte.

Zonlicht en de huid

In zonlicht zit ultraviolette straling (uv-straling).

Huidcellen in de kiemlaag hebben uv-straling nodig om vitamine D te maken.

Teveel uv-straling beschadigd de huidcellen in de kiemlaag.
- Huid verbrand (rood), beschadigde huidcellen sterven na een tijd je af, je vervelt.

- Huidkanker kan ontstaan als huidcellen te vaak beschadigen.

nodig voor opbouw van:

- botten
- tanden

- cel in kiemlaag verandert in een kankercel

- kankercel blijft zich delen en  vormt een gezwel of tumor

- gezwel groeit door wand bloedvat --> kankercellen gaan via het bloed naar een

  andere plek in het lichaam waar nieuwe gezwellen kunnen ontstaan (uitzaaiing)

- begint vaak als een zweer of groeiende moedervlek

Zonlicht en de huid

Pigmentcellen in de kiemlaag maken pigment (kleine korreltjes bruine kleurstof)

Pigment zorgt dat de uv-straling minder d iep je huid kan binnendringen.

Donkere huid                                                              Lichte huid

- veel pigment                                                                   - weinig pigment

- dikkere opperhuid                                                         - dunnere opperhuid

- beter beschermt tegen uv-straling                          - niet goed beschermt tegen uv-straling

- verbrandt minder snel                                                 - verbrandt (zeer) snel

Wat?

Klaar?

Hoe?

Hulp?

Tijd?

individueel (alleen)

lezen: blz. 91, 92, 95, 97 en 99

maken: opdracht 1 t/m 27 van §5.1

eerst zachtjes overleggen met degene die naast je zit

daarna mij om hulp vragen

15 minuten

Laat de gemaakte opdrachten door mij controleren.

Daarna mag je verder werken aan de opdrachten van §5.2

Aan de slag!

Afsluiten

• Pak je Plenda
    - vrijdag 9 mei
    - 2e lesuur BIO
    - m: 1 t/m 27 van §5.1
    - l: §5.2 (blz. 103, 105, 106 en 107)
  
  
• Volgende les
   - Uitleg §5.2
  
  
• Vragen?
  
  
• Opruimen