Republiek paragraaf 1.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat zie je?

Een figuur met pauselijke tiara, afgebeeld met duivelse trekken zoals horens en een grijnzende uitdrukking.

Wat stelt het voor?

De paus wordt voorgesteld als de duivel, wat symbool staat voor de vermeende corruptie en het kwaad binnen de katholieke kerk volgens protestantse opvattingen.

Wat is het standpunt van de maker?

Protestants; de maker bekritiseert de katholieke kerk en haar leiders als corrupt en onderdrukkend.

In welke historische context past dit?

Tijdens de Reformatie en de Nederlandse Opstand, waarin protestanten zich afzetten tegen de katholieke kerk en de Spaanse overheersing.

Wat is de boodschap van de spotprent?

De katholieke kerk, vertegenwoordigd door de paus, wordt afgebeeld als kwaadaardig en misleidend, ter rechtvaardiging van de protestantse opstand.

Wat zie je?

De hertog van Alva eist belastingen van de Nederlandse bevolking, die eronder gebukt gaat.

Wat stelt het voor?

Alva wordt afgebeeld als een onderdrukker die de bevolking uitbuit via de Tiende Penning, een belastingmaatregel.

Wat is het standpunt van de maker?

Anti-Spaans; de maker bekritiseert de Spaanse onderdrukking en de zware belastingen opgelegd door Alva.

In welke historische context past dit?

Rond 1569, toen Alva de Tiende Penning invoerde, wat leidde tot veel weerstand en bijdroeg aan de opstand.

Wat is de boodschap van de spotprent?

De Spaanse overheersing is uitbuitend en onrechtvaardig, wat de opstand van de Nederlanders rechtvaardigt.

1. Wat zie je?

Een tuin met 17 vrouwen (de gewesten), een leeuw (Nederland), en Spaanse soldaten met kanonnen die de tuin proberen binnen te dringen.

2. Wat stelt het voor?

De Nederlandse gewesten die zich verenigen en samen de Spaanse dreiging proberen tegen te houden.

3. Wat is het standpunt?

Pro-Nederlands, anti-Spaans. De maker steunt de samenwerking tussen de gewesten en keert zich tegen Spaanse onderdrukking.

4. In welke context?

De Pacificatie van Gent (1576): de gewesten sluiten zich aaneen om samen op te treden tegen het Spaanse leger, na de Spaanse Furie.

5. Wat is de boodschap?

Alleen door eenheid kunnen de gewesten zich verdedigen tegen geweld van buitenaf (Spanje).

1. Wat zie je?

Spaanse soldaten vallen burgers aan, steken mensen neer, plunderen huizen en hangen mensen op in de stad Naarden.

2. Wat stelt het voor?

De bloedige Spaanse aanval op Naarden in 1572, waarbij bijna alle inwoners werden vermoord ondanks overgave.

3. Wat is het standpunt?

Anti-Spaans. De Spanjaarden worden als wrede moordenaars afgebeeld; de burgers als onschuldige slachtoffers.

4. Wat is de context?

Begin van de Tachtigjarige Oorlog. De aanval op Naarden was een reactie op de Nederlandse Opstand.

5. Wat is de boodschap?

De Spaanse onderdrukking is meedogenloos. De Nederlanders moeten zich verenigen en verzetten.

1. Wat zie je?

Katholieke geestelijken worden mishandeld en opgehangen in een schuur of schuurachtige ruimte. Gewapende mannen voeren het geweld uit.

2. Wat stelt het voor?

De executie van 19 katholieke geestelijken in Brielle door de watergeuzen, omdat zij vasthielden aan hun geloof en de paus.

3. Wat is het standpunt van de maker?

Katholiek en anti-protestants. De prent is gemaakt om het geweld van de protestantse kant te veroordelen en om van de slachtoffers martelaren te maken.

4. In welke historische context past dit?

In 1572, tijdens de Opstand, namen watergeuzen Gorinchem in en arresteerden geestelijken. Die werden later vermoord in Den Briel. De katholieke kerk verklaarde hen later heilig.

5. Wat is de boodschap van de prent?

De prent toont de wreedheid van de opstandelingen en verheerlijkt het lijden van de geestelijken als geloofsgetuigen (martelaren). Het roept medeleven op en versterkt het katholieke moreel.