P8 Les 2 Ethische dilemma's en speeddate

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Periode 8

Kritisch denken en wereldburgerschap

Ethische dilemma's 

Ga naar een nieuwsbron (nos, nu, cnn, ad, telegraaf, etc.) Bekijk de berichten en kies het bericht dat jou het meeste opvalt. Maak er een screenshot van en plak dat hier:

Aan het einde van deze les:

- kan je uitleggen wat ethiek betekent. 

- weet je wat een ethisch dilemma is 

- kan je een mening vormen over morele keuzes

- heb je geoefend met luisteren naar en reageren op de mening van anderen.  

- Theorie over ethische dilemma's

- Speeddaten 

- Afsluiting en evaluatie

Stel je vindt op straat een dure telefoon zonder vergrendeling. Wat doe je en waarom?

Wat zijn waarden?

1. Wat jij belangrijk vindt in het leven.
2. Hetzelfde als normen
3. Regels die de wet bepalen.

Keuzes

Je komt iedere dag voor verschillende keuzes te staan:

- Ga ik opstaan vs. blijf ik in bed liggen

- Eet ik een zak chips leeg vs. ik eet een appel

- Zal ik met de fiets naar school gaan vs. zal ik de bus pakken.

Toch zijn dit geen dilemma's.

Dilemma's

= een keuze die je moet maken waarbij alle mogelijkheden bezwaren hebben.

Je maakt de keuze voor wat uiteindelijk het minst nadelig is.

Voorbeeld:

Twee vrienden hebben tegelijkertijd een verjaardagsfeestje, waar ga jij naar toe?

Ethische dilemma's

= een belangenconflict, waarbij iemand voor een moeilijke keuze staat omdat waarden en normen met elkaar botsen. 

Ethisch dilemma :

- Spelen meerdere belangen (van verschillende mensen)

- Het gaat om kwesties van goed en kwaad (moreel juist en onjuist)

- Je moet voor jezelf afwegen wat het meest juist of belangrijkste is.

- Je staat in een tweestrijd: welke keuze je ook maakt, er kleven altijd bezwaren aan.

Ethische dilemma's

Voorbeelden: 

- de waarheid versus loyaal zijn aan een vriend; 

- het volgen van de wetten of regels versus mededogen hebben voor iemands benarde situatie; 

- zorgen over een individuele persoon versus de grotere impact op een gemeenschap.

Mag de overheid je verplichten om donor te worden?

Hoe ver mag de overheid gaan in het opslaan en opvragen van persoonlijke data om veiligheid te garaderen?

Speeddate

Uitleg

- In tweetallen tegenover elkaar zitten en met elkaar in gesprek over ethische dilemma's

- 5 minuten per dilemma

- daarna doordraaien, zodat je een nieuwe gesprekspartner hebt

Speeddate - wat bespreek je? 

Bespreek met jouw partner de volgende stappen

1. Bespreek de stelling en vertel om en om eerst jullie eerste mening.

2. Bespreek het dilemma: bekijk de voor- en de nadelen.

3. Welke waarden spelen een rol? (eerlijk, loyaal, rechtvaardig, veiligheid, etc.)

4. Welke belanghebbenden spelen een rol?

5. Weeg zorgvuldig af welke belangen er naar jouw mening zwaarder wegen en waarom.

6.  Sluit af en bespreek om en om wat jullie oordeel is, welke keuze maak je? 

Opdracht: Ethische dilemma's

1. Schrijf in je portfolio 3 ethische dilemma's die je tijdens de speeddate hebt besproken. 

2. Noteer per dilemma:

- de voor- en de nadelen.

- welke waarden spelen een rol?

- welke belanghebbenden spelen een rol?

- wie is (moreel) verantwoordelijk?

- formuleer een oplossing (ethisch oordeel)

Ben je niet bij de les geweest? Kies dan drie dilemma's van de volgende pagina en bespreek deze  

Ethische dilemma's:  Samenleven 

- vrijheid van meningsuiting: je mag altijd en overal alles zeggen wat je vindt

- moeten we Oekraine financieel blijven steunen?

- de overheid moet geen asielzoekers meer toelaten totdat de woningnood is opgelost

- moeten fietsers een helm dragen?

- waarom zou je niet naakt in een bus mogen zitten?

- mag de overheid iets in het water doen zodat we socialer worden?

- hoe sta jij tegenover (gemeentelijke) permanente toezicht via drones voor een veilige omgeving?

- De mosquito is een apparaatje dat een voor jongeren tot ongeveer 25 jaar hinderlijke hoge pieptoon produceert, en dat wordt gebruikt om overlast door jongeren tegen te gaan. Mag de overheid deze gebruiken?

- mag een werkgever permanent cameratoezicht hebben op zijn werknemers?

- in hoeverre zou je niet gewoon je lichaam moeten kunnen verkopen?

- alle drugs moeten legaal worden

- Zou ons leger desinformatie en propaganda mogen inzetten om burgers uit andere landen te beïnvloeden of te manipuleren?

- Zou er op wolven gejaagd moeten worden?

Ethische dilemma's: Werken

- ga je akkoord met het hacken van een computersysteem om een website plat te leggen die foute informatie verspreidt;

- een vriend vraagt je tegen betaling neppe positieve reviews te schrijven bij een webshop

- werk je mee aan het bouwen van een app die gebruikers bewust verslaafd maakt?

-Je collega maakt discriminerende opmerkingen op de werkvloer. Meld je het?

Je krijgt toegang tot persoonlijke data van gebruikers. Niemand controleert wat je doet. Zou je het gebruiken voor eigen voordeel?

- Je collega maakt discriminerende opmerkingen op de werkvloer. Meld je het?

- Je krijgt toegang tot persoonlijke data van gebruikers. Niemand controleert wat je doet. Zou je het gebruiken voor eigen voordeel?

- In hoeverre is positieve discriminatie te rechtvaardigen?

- Je baas vraagt je om een cliënt voor de gek te houden. Wat doe je?

- In hoeverre moet een werknemer klanten waarschuwen voor alle mogelijke gebreken aan een product?

- In hoeverre moet iedereen binnen een organisatie meedelen in een bonus?

- Vind jij het oke dat iemand ver gaat om te voorkomen belasting te betalen?

- Mag een werkgever een werknemer een goede levensstijl opdringen?

- In hoeverre hebben werkgevers een maatschappelijke plicht ex-gedetineerden aan te nemen?

Nabespreking

- welke dilemma's vond je lastig? 

- heb je je mening aangepast bij een gesprek?

- wat maakt een keuze ethisch goed of fout? 

Tot de volgende keer! 

Dan hebben we het over: 

Test je leefstijl!