3TL 5.2 les 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Sociaal gedrag 5.2

Les 2

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is een ... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren.

1. sleutelprikkel
2. impuls
3. prikkel
4. supranormale prikkel

Leg uit wat een supranormale prikkel is

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat sociaal gedrag is
• Je kunt uitleggen wat territoriumgedrag, voortplantingsgedrag en groepsgedrag is
• Je kunt vertellen wat een territorium is
• Je kunt uitleggen wat afbakenen is
• Je kunt uitleggen wat aanvalsgedrag, vluchtgedrag en dreiggedrag is

Sociaal gedrag

Wat is sociaal gedrag

Omgaan met soortgenoten is sociaal gedrag. Of het nou gaat om paren, vechten of elkaar voedsel brengen.

Er zijn 3 soorten sociaal gedrag:

• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag
• Groepsgedrag

Wat is geen voorbeeld van sociaal gedrag?

1. vlooien bij apen
2. mens laat hond uit
3. katten vechten met elkaar
4. twee eenden baltsen

Territorium gedrag

Gedrag met als functie het afbakenen van een gebied (territorium) en het verdedigen ervan tegen binnendringende soortgenoten. 

Afbakenen met geur of geluid.

Het territorium moet zo groot zijn dat het de groep kan voeden.

Afbakenen met geurvlaggen

Territorium verdedigen

Als grenzen onduidelijk zijn, krijg je mogelijk indringers in je territorium. Dat wordt knokken.

Territorium gedrag

Aanvalsgedrag: Ter verdediging van eigen territorium

Vluchtgedrag: Vaak vlucht de uitdager, of de verliezer van het gevecht

Dreiggedrag: gedrag dat vaak wordt laten zien bij de grens van een territorium

Overspronggedrag

Wanneer dieren in geval van een ruzie geen vlucht-, dreig- of aanvalsgedrag laten zien, maar iets heel anders. Noemen we dit oversprong gedrag.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben en vlucht.

Het territorium
Wat is NIET waar?

1. verdedigen door te dreigen
2. verdedigen door te vechten
3. groot genoeg voor het grootbrengen van de jongen
4. Bij elke diersoort is het territorium even groot

Twee katers die hevig naar elkaar dreigen, gaan plotseling beide hun vacht schoonlikken.

Hoe heet het gedrag dat de katten dan vertonen?

1. imponeergedrag
2. overspronggedrag
3. verzoeningsgedrag
4. sociaal gedrag

Dit is een voorbeeld van

1. dreiggedrag
2. overspronggedrag
3. baltsgedrag
4. sociaal gedrag

In de video zag je twee kangoeroes vechten. Is hier sprake van sociaal gedrag?

1. Ja, omgaan met soortgenoten is sociaal
2. nee, vechten is asociaal gedrag
3. Geen idee, maar wel leuk om naar te kijken
4. Maakt niet uit, dit is toch nep.

Volgende les

Welk gedrag hoort bij voortplanting?

Hoe leven dieren in een groep?

Maken

Maken: 5.2 opdracht 11 t/m 19

Lezen: 5.4 blz. 152 t/m 157