Voortplanting

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema: Voortplanting

Hoe denk je dat je de taak gemaakt hebt?

😒🙁😐🙂😃

Leerdoelen

1. Ik kan de gevolgen bespreken van gezondheidsgedrag op de vruchtbaarheid. 
2. Ik kan verschillende technieken bespreken om de kans op zwangerschap bij verminderde vruchtbaarheid te verhogen.

Wat is de verzamelnaam voor eicellen en zaadcellen?

Hoe heet het versmelten van een zaadcel met een eicel?

Hoeveel zaadcellen kunnen 1 eicel bevruchten?

1. 1
2. 2 (alleen bij tweelingen)
3. 3 of meer

Hoe heet de cel die ontstaat na de bevruchting van een eicel door een zaadcel?

De plaats van bevruchting:

1. A
2. B
3. C
4. D

Welke invloed hebben de vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogeen en progesteron) en de hypofysehormonen (LH en FSH) op de eicelrijping?

1. FSH stijgt en oestrogeen daalt in aanloop naar de eisprong
2. FSH daalt en oestrogeen stijgt in aanloop naar de eisprong
3. FSH en oestrogeen dalen in aanloop van de eisprong
4. FSH en oestrogeen stijgen in aanloop naar de eisprong

Wat gebeurt er met oestrogeen en progesteron op het einde van de mentruatiecyclus?

1. Oestrogeen en progesteron dalen
2. Oestrogeen en progesteron stijgen
3. Oestrogeen daalt en progesteron stijgt
4. Progesteron daalt en oestrogeen stijgt

Wat gebeurt er met het baarmoederslijmvlies op het einde van de menstruatiecyclus als de vrouw niet zwanger is?

1. Het baarmoederslijmvlies groeit verder aan.
2. Het baarmoederslijmvlies behoudt zijn dikte.
3. Het baarmoederslijmvlies breekt af.

Wat gebeurt er met de vrouwelijke geslachtshormonen tijdens de menstruatie?

1. Oestrogeen en progesteron zijn laag
2. Oestrogeen en progesteron zijn hoog
3. Progesteron is hoog en oestrogeen is laag

Als zwanger worden moeilijk lukt.

• Levensstijl, leefmilieu
• medische redenen 

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Leeftijd

• Vrouw is het vruchtbaarst rond 25 jaar, maar meeste vrouwen in België starten pas op 28,9 jaar aan kinderen.
  
• Vruchtbaarheid vrouw daalt snel vanaf 35 jaar (ook meer kans op miskraam, syndroom van Down)
• Vruchtbaarheid mannen neemt af vanaf 45 jaar.
  

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Levensstijl

Roken

• duurt langer eer een rokende vrouw zwanger is
  
• meer kans op een miskraam
• sperma van slechte kwaliteit

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Levensstijl

Alcohol

• Erectiestoornissen
• Verminderde productie testosteron en dus zaadproductie
• Vertraagt eisprong

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Levensstijl

Overgewicht

• Zorgt voor onregelmatige cyclus
• duurt langer eer een rokende vrouw zwanger is
• meer kans op een miskraam
• sperma van slechte kwaliteit

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Leefmilieu 

Hopteelt en katoenteelt

Vrouwen die vroeger in de hopteelt als hoppluksters werkten, hadden een verstoorde menstruatiecyclus. Mannen die in de katoenteelt werkten, werden soms onvruchtbaar.

Oorzaken verminderde vruchtbaarheid

Leefmilieu 

Oorzaak: In hop en katoen zitten pseudohormonen, vergelijkbaar met de synthetische hormoonverstorende EDC’s.

• Verminderde testosteronaanmaak 
• verminderde productie zaadcellen
• teelbalkanker

Medische redenen

Medische vruchtbaarheidsproblemen bij mannen

Impotent (erectiestoornis)

Oorzaak: probleem met bloedtoevoer naar de penis

Oplossing: pillen die bloedtoevoer stimuleren

Medische redenen

• Obstructie van de zaadleiders
  

Geen zaadcellen in het sperma

• Mindere kwaliteit van de zaadcellen
  

Bv. te weinig zaadcellen, te veel misvormde zaadcellen, te weinig beweeglijk, …

Uiteenlopende oorzaken (o.a. spataders op de teelbal, infectieziekten zoals bof of gonorroe, alcoholgebruik, roken,…)

Medische oorzaken

Enkel voorbeelden van medische vruchtbaarheidsproblemen bij vrouwen:

• Ovulatiestoornissen
  

oplossing: hormonenbehandeling

• Obstructie van de eileiders
  

Oorzaak: vroegere ontsteking van die eileiders

Zaadcellen kunnen eicel niet bereiken.

Medische oorzaken

• Vervroegde menopauze
• Antistoffen tegen zaadcellen
• Endometriose

= chronische aandoening waarbij er stukjes baarmoederslijmvlies ook buiten de baarmoederholte groeien, bv. op het buikvlies, eierstokken, darm. Elke maand gaan ook die verdikken en vervolgens afgestoten worden en bloeden. 

 .

Medische begeleide voortplanting

IVF

Louise Brown (‘78)was de eerste proefbuisbaby. Ze groeide op uit een eicel die buiten het lichaam van haar moeder (schaaltje) was bevrucht.

= IVF (in-vitrofertilisatie)

In vitro (Lat) = in glas

Ondertussen al meer dan 5 miljoen ivf-baby’s

Embryo wordt daarna in baarmoeder ingebracht

IUI-(D)

IUI (intra-uteriene inseminatie)

Arts brengt sperma rechtstreeks via slangetje in de baarmoeder.

Man levert sperma via masturbatie.

IUI-D (intra-uteriene inseminatie met donorsperma)

Sperma wordt bewaard in spermabank = grote trommel met vloeibare stikstof met ingevroren sperma.

ICSI

ICSI (intracytoplasmatische sperma-injectie)

= injectiebevruchting

Geselecteerde zaadcel wordt rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd.

Oplossing wanneer zaad van mindere kwaliteit is.

Welke reproductieve behandeling is voor deze koppels waarschijnlijk het meest aangewezen? Kies de relatief eenvoudige methode, degene die het minst belastend is voor man en vrouw.

Bij de vrouw zijn de eierstokken weggenomen als gevolg van kanker

De man heeft zaadcellen met een heel lage mobiliteit (trage zwemmers).

Bij de vrouw zijn als gevolg van een infectie de eileiders geblokkeerd.

Een lesbisch koppel wenst een kind.

Leerdoel 1: Ik kan de gevolgen bespreken van gezondheidsgedrag op de vruchtbaarheid.

😒🙁😐🙂😃

Leerdoel 2: Ik kan verschillende technieken bespreken om de kans op zwangerschap bij verminderde vruchtbaarheid te verhogen.

😒🙁😐🙂😃