1.4 moleculaire stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H1.4 moleculaire stoffen

Leerdoelen 1.4

• Je kunt uitleggen wat de vanderwaalsbinding/molecuulbinding en atoombinding/covalente binding zijn en wanneer deze bindingen aanwezig zijn/worden verbroken.
• Je kunt structuurformules tekenen van moleculaire stoffen bij gegeven namen.
• Je kunt de molecuulmassa uitrekenen van een molecuul.

Deze les

• Uitleg bindingen in moleculen
• Uitleg bindingen tussen moleculen
• Oefenen met atoommodellen en structuurformules n.a.v. de bindingen
• Uitleg en rekenen met molecuulmassa's

Zijn er vragen over het huiswerk?
Paragraaf 1.3

Ik kan in mijn schrift de vragen van paragraaf 1.3 laten zien

Ja

Nee

1.4 Moleculaire stoffen 

Moleculaire stoffen

• Verbindingen die alleen uit niet-metaal atomen bestaan.
• Ook wel 'moleculen' genoemd.
• Voorbeelden: H2O, C2H6O, HCN, PCl3
• Ontstaat door vorming van atoombindingen. 
• Moleculen worden bij elkaar gehouden door vanderwaalsbindingen.

Atoommodel niet-metaal 

Niet-metaalatomen missen

elektronen in hun buitenste

schil (valentie-elektronen) om

te voldoen aan de edelgas-

configuratie.

Gedeeld elektronenpaar

Om edelgasconfiguratie te bereiken:

• kan een niet-metaal een elektron opnemen van een metaal (=zout, zie 3.1)
  
  
• of delen twee niet-metaalatomen de elektronen: een gedeeld elektronenpaar, ook wel atoombinding of covalente binding genoemd.

Atoombinding

• Atoombinding is heel sterk.
• Atoombinding verbreekt alleen bij chemische reacties, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.
• Hoeveel bindingen een niet-metaal aangaat, hangt af van de covalentie.
• Covalentie geeft aan hoeveel elektronen gedeeld moeten worden om elektronenconfiguratie te bereiken.

Covalentie

• Geeft aan hoeveel elektronen gedeeld worden, dus hoeveel atoombindingen worden gevormd.
• Eenvoudig af te lezen uit periodiek systeem.
  
• Aantal elektronen erbij tot edelgas (groep 18) = covalentie.
• Covalentie H=1, F=1, O=2 enz.

Voorbeeld: waterstof

H heeft 1 valentie-elektron, wil er 1 elektron bij.

Covalentie = 1

Molecuulformule = H2             Structuurformule = H-H

H + H

H2

Voorbeeld: zuurstof

O heeft 6 valentie-elektronen, wil er 2 bij. 

Covalentie = 2

Molecuulformule = O2             Structuurformule = O=O

O + O

O2

Wat is de covalente van koolstof (C)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is de covalente van zwavel (S)?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Twee-atomige moleculen

Claire Fietst In Haar Onderbroek Naar Breda.

(Chloor = Cl2, fluor = F2 etc.)

Noteer dit ezelsbruggetje bij je belangrijke aantekeningen!

Hoeveel atoombindingen zitten er in een stikstofmolecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

De vanderwaalsbinding

0

Hoe noemen we deze fase-overgang? (vast naar gas, zie filmpje)

1. smelten
2. condenseren
3. sublimeren
4. rijpen

Wat gebeurt er met de atoombindingen van jood bij sublimeren?

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Fase-overgang

• Bij een fase-overgang blijven de moleculen hetzelfde (atoombinding blijft intact).
• De afstand tussen deeltjes veranderd -> Vanderwaalsbinding (molecuulbinding).
• Hoe dichter op elkaar, hoe sterker  de V/d waalsbinding.

Vanderwaalsbinding

• Aantrekkingskracht tussen moleculen (dus niet aanwezig bij metalen of zouten!)


• Relatief zwakke binding (aanwezig bij vaste fase, deels verbroken bij vloeistof, afwezig bij gas en opgeloste stof).
• Hoe groter de massa van het molecuul, des te sterker de vanderwaalsbinding.

Wat gebeurt er met de Vanderwaalsbinding als suiker wordt opgelost in thee.

1. verbreekt
2. wordt zwakker
3. wordt sterker
4. niets

Structuurformules

1. Noteer de molecuulformule.
   
2. Noteer de covalenties van de atomen.
3. Zet het atoom met de hoogste covalentie centraal.
4. Teken atoombindingen naar de andere atomen, zodat alle atomen de gewenste covalentie hebben.

Samen oefenen

• Teken de structuurformules van C₂H₆ en HCN.
  
• Teken de structuurformule van H₂SO₄, gegeven is dat S hier een covalentie van 6 heeft. 

S en P voldoen vaak niet aan de verwachte covalentie!

in Tabel 99

alle Relatieve atoommassa's van de elementen. Deze gebruik je vanaf nu..

Atoom- en molecuulmassa

• Atoommassa bepaald door protonen + neutronen, Binas 25A
• Relatieve (gemiddelde) atoommassa (van isotopen uit de natuur) in Binas 99.
• Molecuulmassa berekenen door (gemiddelde) atoommassa's op te tellen.
• Eenheid is u (atomaire massa-eenheid).
• 1 u = 1,66*10-27 kg (Binas 5)

molecuul

De massa van een molecuul:

1. Uit welke atomen is het opgebouwd?
   
2. Hoeveel van deze atomen?
   
3. Tel de massa van alle atomen bij elkaar op
   

Wat is de relatieve atoommassa van het Uranium atoom?

Wat is de massa van dit molecuul?

Huiswerk

• Maken begrippenoverzicht paragraaf 1.4
  
• Maken opdrachten paragraaf 1.4
• Voorbereiden practicum 4 en 5 (na Aftrap)

Practicum 4 en 5 voorbereiden

• Lees practicum 4 (blz 31) en practicum 5 (blz 31)
• Beantwoord de vragen (gebruik het internet)

Daarna in de les zien/doen

Nogmaals de vragen beantwoorden

Leerdoelen 1.4

• Je kunt uitleggen wat de vanderwaalsbinding/molecuulbinding en atoombinding/covalente binding zijn en wanneer deze bindingen aanwezig zijn/worden verbroken.
• Je kunt structuurformules tekenen van moleculaire stoffen bij gegeven namen.
• Je kunt de molecuulmassa uitrekenen van een molecuul.

Deze les

• Uitleg bindingen in moleculen
• Uitleg bindingen tussen moleculen
• Oefenen met atoommodellen en structuurformules n.a.v. de bindingen
• Uitleg en rekenen met molecuulmassa's

Laat je huiswerk maar eens zien