Brugklasmodule 2022 les 2

Module klassieke taal en cultuur
1 / 49
volgende
Slide 1: Tekstslide
GrieksBasisschoolMiddelbare schoolvwoGroep 8Leerjaar 1

In deze les zitten 49 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Module klassieke taal en cultuur

Slide 1 - Tekstslide

LATIJN IN HET NEDERLANDS

Slide 2 - Tekstslide

Welk Nederlands woord is afgeleid van het Latijnse 'albus'?
(aanwijzing: wit haar/rode ogen)

Slide 3 - Open vraag

intrare
(aanwijzing: toegang)

Slide 4 - Woordweb

Maak nu de opdracht 
op pagina 13.
timer
5:00

Slide 5 - Tekstslide

fort 
voorzijde, voorhoofd, front
vacuüm
sensitief 
koers
school
natuur
venster
commercie (=handel), commercieel

Slide 6 - Tekstslide

LATIJN IN EUROPA

Slide 7 - Tekstslide

Taal en literatuur
De Romeinen verspreidden hun taal door het hele rijk
Dit werd vooral gedaan met literatuur, oftewel boeken
Tot op de dag van vandaag is het Latijn te herkennen
Ook in het Nederlands hebben we Latijnse woorden

Slide 8 - Tekstslide

Het Latijn in Europa
Latijn             Engels        Frans           Nederlands
pater
mater
frater
moeder
vader
mère
père
broer
frère
father
mother
brother

Slide 9 - Sleepvraag

Het Latijn in Europa
Latijn             Italiaans        Frans           Nederlands
vinum
panis
tigris
brood
wijn
pain
vin
tijger
tigre (FR)
vino
pane
tigre

Slide 10 - Sleepvraag

Uitspraak

Slide 11 - Tekstslide

De volgende letters/klanken:

Medeklinkers: c, g
Klinkers: i, u
Tweeklanken: qu, ae, oe, eu

Slide 12 - Tekstslide

Julius Caesar
= Iulius Caesar (Latijn)
= Joelioes Kaisar (uitspraak)

Slide 13 - Tekstslide

Neem pagina 15 erbij.

medicus, qualitas, natio, officium, kalendae, 
Iunius, carcer, collectio, florere

Slide 14 - Tekstslide

Corona

Slide 15 - Tekstslide

Wat heeft corona met
Latijn te maken?

Slide 16 - Open vraag

Corona

Corona is een leenwoord uit het Latijn dat al geruime tijd in onze taal voorkomt. Rond 1900 raakte corona in gebruik ter aanduiding van de buitenste atmosfeer van de zon (zichtbaar als een lichtkrans bij zonsverduistering), maar het woord raakt nu dus ook ingeburgerd als verkorting van coronavirus. Dat virus heeft zijn naam te danken aan uitstulpsels rond de uitwendige structuur die, wanneer het virus tweedimensionaal wordt afgebeeld, doen denken aan een krans of kroon.

Slide 17 - Tekstslide

KEIZER DOMITIANUS

Slide 18 - Tekstslide

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

Plaatsing in de tijd
Julisch-Claudische dynastie
27 BC - 68 AD
Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius, Nero
Vierkeizer-jaar 69 AD
Galba, Otho, Vitellius, Vespasianus
Flavische dynastie
69-96 AD
Vespasianus, Titus, Domitianus

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Vespasianus
  • Keizer op 60-jarige leeftijd, na 'vierkeizerjaar'
  • Onderdrukt Joodse opstand in Judea als hij keizer wordt
  • Zette zijn beide zoons in om hem bij te staan
  • Laat bevel over aan zoon Titus en trekt naar Rome
  • Goede samenwerking met senaat
  • Bouwt o.a. het Amfitheatrum Flavium
  • Sterft een natuurlijke dood

Slide 23 - Tekstslide

Titus 
  • Opgevoed aan keizerlijk hof
  • Geen opmerkelijke carrière tot neerslaan Joodse Opstand
  • 71: terug naar Rome, commandant Praetoriaanse Garde
  • Rechterhand van vader; werd gezien als sluw en wreed
  • Toch: goede en rechtvaardige keizer na dood vader in 79
  • 24 augustus 79: uitbarsting Vesuvius; stuurt hulp
  • 81: onverwachts overlijden, mogelijk malaria

Slide 24 - Tekstslide

Domitianus
  • Domitianus laat zich nog voor dood van zijn broer door de Praetoriaanse Garde tot keizer uitroepen
  • Geliefd bij het volk
  • Slechte relatie met senaat/elite: dominus et deus
  • Toch: bekwaam en energiek bestuurder; bouwprogramma

Slide 25 - Tekstslide

Domitianus
  • Elite: toenemend wantrouwen en gevoel van onveiligheid
  • 87: samenzwering; 89: muiterij in leger; beide onderdrukt
  • 93: paranoïde Domitianus begint periode van terreur
  • 96: samenzwering met steun van keizerin Domitia en commandanten van Praetoriaanse Garde
  • 18 september 96: vermoord; chaos in Rome
  • DAMNATIO MEMORIAE!

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Video

GRIEKSE GODEN

Slide 28 - Tekstslide


Griekse goden

  • Griekse goden zien er uit als mensen
  • Ze hebben menselijke eigenschappen (verliefd, boos, jaloers)
  • Ze hebben ook goddelijke eigenschappen (superkrachten, onsterfelijk)
  • Goden werden vereerd in mooi versierde tempels
  • Communicatie met de mensen en boodschappen door middel van orakels
  • De belangrijkste Griekse goden wonen op de berg Olympos

Slide 29 - Tekstslide

Olympus

Slide 30 - Tekstslide

Ken je al wat Griekse goden?
Zo ja, welke?

Slide 31 - Open vraag

Slide 32 - Tekstslide

Wie is de oppergod?
A
Hermes
B
Hades
C
Zeus
D
Poseidon

Slide 33 - Quizvraag

Wie is de vrouw van Zeus?
A
Hera
B
Aphrodite
C
Athena
D
Artemis

Slide 34 - Quizvraag

Stel, je bent heel erg verliefd! Aan welke godin offer je om te vragen of diegene ook verliefd is op jou?
A
Hera
B
Aphrodite
C
Athena
D
Artemis

Slide 35 - Quizvraag

Van welke godin is de dochter ontvoerd door Hades?
A
Ceres/Demeter
B
Aphrodite
C
Hera
D
Artemis

Slide 36 - Quizvraag

Aan welk dier kan je de godin Athena herkennen?
A
Een pauw
B
een uil
C
Een adelaar
D
een kat

Slide 37 - Quizvraag

Welke god herken je aan een drietand?
A
Hades
B
Zeus
C
Apollo
D
Poseidon

Slide 38 - Quizvraag

Wie is de smid van de goden?
A
Apollo
B
Artemis
C
Hephaistos
D
Ares

Slide 39 - Quizvraag

Stel, je bent een Griek en vecht mee in de oorlog. Aan welke god offer je om een overwinning te behalen?
A
Apollo
B
Hades
C
Poseidon
D
Ares

Slide 40 - Quizvraag

Stel, je gaat met je vrienden op jacht! Aan welke god(in) offer je voor een goede jacht?
A
Apollo
B
Artemis
C
Athena
D
Hermes

Slide 41 - Quizvraag

Aan welke god(in) offer je als je goed wil leren muziek maken?
A
Hermes
B
Hades
C
Ceres
D
Apollo

Slide 42 - Quizvraag

God van de zee
God van de onderwereld
Hermes
Hera
Hades
Demeter
Poseidon
Godin van het huwelijk
Boodschapper van de goden
Godin van de landbouw

Slide 43 - Sleepvraag

Welke god(in) zou jij graag willen zijn? En waarom?

Slide 44 - Open vraag

ROMEINSE GODEN

Slide 45 - Tekstslide

Apollo was een veelzijdige god, niet alleen van de zon en het licht, maar ook van de herders, de (dicht)kunst, de muziek, de cultuur, de toekomstvoorspelling, medicijnen, de genezing en het recht

Hij is herkenbaar aan:
  • een lier (kleine harp)
  • laurierkrans
  • pijl en boog
  • driepoot (soort krukje)
Ook bij de Grieken heet hij Apollo
Jupiter is de oppergod en god van de hemel, lucht en het onweer. Hij is de grootste en machtigste, de koning van het godenrijk. Maar hij is ook een beruchte vrouwengek! 

Jupiters symbolen zijn de adelaar en de bliksem.

Zijn Griekse naam is Zeus.
Juno is vrouw van Jupiter en godin van het huwelijk. Ze is de koningin van het godenrijk, maar is uiteraard vaak erg jaloers als Jupiter weer eens een andere dame probeert te versieren. 

Ze is te herkennen aan haar diadeem, haar scepter en de pauw

Haar Griekse vorm is Hera.
Mars is de woeste god van de oorlog en de zoon van Jupiter en Juno. Hij is een erg belangrijke god voor de Romeinen. 
Meestal wordt hij afgebeeld in een wapenrusting en de kleur rood hoort ook bij hem. 

Zijn Griekse vorm is Ares.
Venus is beeldschone godin van de liefde. Als mooiste godin is ze getrouwd met Vulcanus, de lelijkste god. Ze wordt vaak naakt afgebeeld, bij een grote schelp omdat ze uit het schuim van de zee geboren is. Toch wordt ze als een dochter van Jupiter gezien. Ook is haar zoontje Cupido (Amor) vaak bij haar.

Haar Griekse vorm is Aphrodite.
Vulcanus is god van het vuur en de smeedkunst. Hij is een zoon van Juno en Jupiter en is getrouwd met Venus. Hij is kreupel omdat zijn moeder hem als baby te lelijk vond en hem van de Olympus gooide. Hij heeft een smidse onder de vulkanen van Sicilië. Hij wordt vaak afgebeeld met een hamer, aambeeld en tang. 

Zijn Griekse vorm is Hephaistos.
Cupido is de god van de liefde, ook wel Amor genaamd. Zoontje en hulpje van Venus, vaak afgebeeld als een gevleugeld jongetje met pijl en boog. Met die pijlen maakt hij mensen verliefd op elkaar.

Amors Griekse vorm is Eros.
Neptunus is god van de zee en broer van Jupiter. Neptunus is een norse god die je maar beter te vriend kunt houden. Met zijn grote drietand kan hij aardbevingen veroorzaken door op de zeebodem te slaan. Vaak wordt hij afgebeeld op een zegewagen getrokken door dolfijnen. 

Zijn Griekse vorm is Poseidon.
Mercurius is de boodschapper van de goden en god van de reizigers, handelaren en dieven. Zoon van Jupiter en Juno. Hij is te herkennen aan zijn gevleugelde schoenen en helm en zijn bijzondere staf. Mercurius begeleidt ook de zielen van de doden naar het dodenrijk. 

Zijn Griekse vorm is Hermes.
Minerva is de godin van de wijsheid, beschermgodin van handwerklieden en kunstenaars, en ze was godin van de strijd. Ze was een dochter van Jupiter en de godin Metis. Uit angst dat zijn kind met Metis slimmer zou zijn dan hij had Jupiter Metis opgeslokt. Vervolgens kreeg hij hoofdpijn en haalde Vulcanus met een zware bijl zijn hoofd open, zodat Minerva eruit sprong. Ze is te herkennen aan haar wapenrusting, een wereldbol en een uil

Haar Griekse vorm is Pallas Athena.
Pluto is de strenge god van de onderwereld, maar daardoor ook van de rijkdommen van de grond.  Pluto draagt een bloemenkroon, een tweetand en een hoorn des overvloeds. Hij wordt vaak afgebeeld met Cerberus, de driekoppige hond die de toegang naar de onderwereld bewaakt. Pluto is een broer van Jupiter en getrouwd met Proserpina.

Pluto’s Griekse vorm is Hades.
Sol is de zon, die in een strijdwagen langs de hemel rijdt. Meestal afgebeeld als een man met een speciale zonnekroon op. Vaak werd hij gelijkgesteld met Apollo, maar op den duur ging hij meer een eigen leven leiden en werd steeds belangrijker. Men noemde hem ook wel Sol Invictus: de Onoverwinnelijke Zon. 

Zijn Griekse vorm is Helios.
Vesta is de godin van het haardvuur en van huis en haard. Vesta wordt meestal afgebeeld als een vuur, of als een vrouw met een fakkel en graan

Vesta is een echte Romeinse godin, maar lijkt wel een beetje op de Griekse Hestia.
Bacchus is de god van de wijn en een zoon van Jupiter en de menselijke vrouw Semele. Hij wordt vaak afgebeeld met druiven en een vrolijke stoet van nimfen (wonderschone meisjes) en saters (mannetjes die half geit zijn). 

Bacchus was van oorsprong een Griekse god en werd daar ook wel Dionysos genoemd.

Janus is de god van het begin en einde, en van het openen en sluiten. Daarom heeft hij twee gezichten en is hij ook de god van de deuren. Janus is één van de oudste Romeinse goden en werd bij elk offer en gebed aangeroepen, omdat anders de hemelpoort dicht zou blijven.
Diana is de godin van de jacht en van de wilde dieren. Tweelingzus van Apollo en dochter van Jupiter en Latona. Ze draagt opgebonden kleding en een pijl en boog, klaar voor de jacht. Vaak is er ook een hert in haar buurt. Soms is ze ook de godin van de maan

Haar Griekse vorm is Artemis.

Slide 46 - Tekstslide

Vul nu het schema 
op pagina 18 in.

Slide 47 - Tekstslide

We gaan nu verder aan de mythe opdracht!

Slide 48 - Tekstslide

Slide 49 - Tekstslide