Straling gebruiken

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Straling gebruiken

Straling gebruiken

Het elektromagnetisch spectrum bestaat uit verschillende soorten straling.  Zet De straling in de juiste volgorde.

Het spectrum :

röntgenstraling

zichtbaar licht

IR-straling

Gammastraling

UV straling

Microgolven

radiogolven

Alfa en beta straling zijn:

1. deeltjesstraling
2. elektromagnetische straling
3. zowel deeltjesstraling als elektromagnetische straling

mobiele telefoon

magnetron

zonlicht

UV straling

Rontgenstraling

Gammastraling

Alfa straling

Beta straling

Leerdoelen

Na de les kan je:

• Beschrijven hoe we straling kunnen gebruiken in communicatie onderzoek en voor behandelingen tegen tumoren.
• Uitleggen waar het bereik van de straling van afhangt
• Uitleggen hoe medische apparaten straling toepassen

De halfwaardetijd van I-123 is 13,2 dagen. Hoeveel procent van de straling is er nog over na 39,6 dagen?

Straling nuttig gebruiken

Straling gebruiken

Straling kan op 3 manieren nuttig worden gebruikt

1. Communicatie
2. Onderzoek
3. Behandeling

Communicatie

Om apparaten met elkaar te laten communiceren gebruik je elektromagnetische straling: radiogolven tot zichtbaar licht

radiogolven: tv, radio, gps

microgolven: mobiel, wifi, bluetooth

hoe kleiner de energiepakkertjes van straling zijn hoe groter het bereik. radiogolven hebben groter bereik dan microgolven. 

Infrarood: afstandbediening, glasvezelverbinding 

Zichtbaar licht: vuurtoren, gebaren en lichaamstaal, lezen.  Afstand is beperkt. geen licht  geen communicatie

Onderzoek

door gebruik te maken van straling kan een dokter zonder opereren in een lichaam kijken. 

Röntgenstraling:

Röntgenfotos: botbreuken 

CT-scanner: maakt plakjes van je lichaam maakt mogelijk om afwijkingen aan bloedvaten en kleine tumoren  op te sporen. 

infrarood straling: temperatuur meten (infraroodthermometer) 

onderzoek met gammastraling

1. een tracer wordt in je lichaam gespoten. een tracer zendt gamma straling uit 
   
   
2. de tracer verspreidt zich door je lichaam en komt aan bij het orgaan dat onderzocht moet worden of vindt tumorcellen. 
   
   
3. de gamma straling die de radioactieve tracer uitzendt komt je lichaam uit en kan met een gammacamera geregistreerd worden

  4. voorbeeld tracer: radioactief jodium. 

Behandeling

Tumorweefsel kun je vernietigen met door bestralen. met bestralen richt je een bundel straling op de tumor. 

Uitwendige bestraling: Bestraling vindt plaats buiten het lichaam. Vaak gebruik gemaakt van gammastraling. Gammastraling heeft groot doordringend vermogen. Zit de tumor niet te diep kan je gebruik maken van beta-straling. 

Inwendige bestraling: Radioactief materiaal wordt in het lichaam gebracht (chemotherapie).  een radioactieve stof die alfa-straling uitzendt wordt dicht bij tumor geplaatst.  

alfa-straling heeft een klein doordringend vermogen, hierdoor ontstaat weinig schade aan gezond weefsel.  door grootte stralingsenergie en massa richt alfa-straling wel veel schade aan tumoren aan. 

Leg uit waarom je een tumor op kunt sporen met een tracer en een gamma-camera.

Je hebt 10 mg jodium-131 ingespoten gekregen als tracer. Je mag het ziekenhuis verlaten als er nog maar 6,25 % van het Jodium-131 over is. De halfwaarde tijd is 8 dagen. Na hoeveel dagen mag je het ziekenhuis verlaten? Je hoeft alleen het getal te vermelden, geen eenheid.

Aan de slag

Wat: Maken 2.4 even of oneven opdrachten 34 t/m 47   

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Tijd:30 min 

Resultaat: Behalen van de leerdoelen

klaar: 1. Nakijken