Grammatica NN hf 3 - herhaling ontleden: pv, wg, ow en strepen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Hf. 3  blz. 110-111

Grammatica - ontleden 

Klascode: rfsvr

Lesdoel: aan het eind van de les kun je vlot de pv, het wg en ow in een zin aanwijzen (herh) en het lv (nieuw).

Lesinhoud: korte herhaling ow/wg, daarna lv herhalen. Nieuwe theorie: wederkerend ww en lv.

Welke vraag stel je om het onderwerp te vinden?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:
'De koolmees was na de regenbui zijn hoogste lied aan het zingen.'

1. was
2. was, zingen
3. was aan zingen
4. was aan het zingen

Wat is het onderwerp in de volgende zin?
'Aan de rand van het bos woonde een konijnenfamilie vredig bij elkaar.'

1. konijnenfamilie
2. een konijnenfamilie
3. aan de rand van het bos
4. woonde een konijnenfamilie

Wat klopt er niet in deze zin?
Alle spelers van het elftal herstelde zich goed na de nederlaag.

Wat hebben het onderwerp en de persoonsvorm met elkaar te maken?

Lijdend voorwerp

Nog even oefenen ... lv

Het lv vind je door de vraag te stellen:

              Wie/wat + wg + ow.

Schrijf de zin over in je schrift, onderstreep het lv: 

1. De ruiter pakte de teugels stevig vast.

2. De garagehouder heeft de auto ver onder de prijs verkocht.

Wat is het lijdend voorwerp?
'De hond heeft mijn nieuwe schoenen kapot gebeten.'

Hf 3 Grammatica ontleden

Werk verder aan grammatica ontleden op blz. 109-110

opdr. 3 en 4.

Klaar? Kijk na in bronnen (elo magister).

Uitleg Lijdend vw 

bij wederkerende ww blz.110

Wederkerende werkwoorden hebben als heel werkwoord het woordje 'zich' bij zich. 

Het woord 'zich' hoort bij dat werkwoord en kan niet (zonder verandering van betekenis) losgekoppeld worden.

zich ergeren, zich vergissen, zich aanstellen ...

Uitleg Lijdend vw

bij wederkerende ww blz.110

zich herinneren: Ik herinner me dat feest nog goed.

zich schamen: Zij schamen zich voor hun jongere broertje.

Hier wijst 'me' en 'zich' horen bij het werkwoord en kunnen niet vervangen worden (zonder het ow te veranderen). 'Zich' hoort bij het werkwoordelijk gezegde.

-> Maken hf 3 Grammatica ontleden opdr. 5 en 6, blz. 111

Uitleg Lijdend vw

bij wederkerende ww blz.110

Maar .... je hebt ook 'toevallige' wederkerende werkwoorden: 

zich wassen -> maar je kan ook iets/iem anders wassen

zich bezeren -> een ander bezeren

zich verwonden -> een ander verwonden

Hier wijst het woord 'zich' niet per se naar het ow, maar kan ook naar een ander persoon/ding wijzen. Daarom is hier het woord 'zich' lijdend voorwerp.

Uitleg: lijdend vw bij wederkerende ww

Kijk naar: 

- zij wassen zich in de badkamer

- mijn vader scheert zich elke ochtend

- wij bezeren ons altijd aan dat kapotte hek

Deze werkwoorden kunnen ook zonder 'zich' en 'ons'.

Zij wassen de ramen, mijn vader scheert het schaap, wij bezeren die kinderen met onze harde woorden. 

De onderstreepte woorden zijn lijdend voorwerp.

Stel de 'Wat(wie)+wg+ow-vraag' maar: Wat/wie wassen zij? 

Uitleg lijdend vw

bij wederkerende ww (blz. 110)

Ontleed deze zinnen: 

1. De arme man waste zich(zelf) elke ochtend aan de wastafel.

pv =

ow =

wg = 

lv = (wie/wat + wg?)

2. De kleuters verkleedden zich voor carnaval. 

Opdr. bij lv bij wederkerend ww

Maak op blz. 111 opdr. 5 en 6

Extra uitleg lezen? onzetaal.nl/taaladvies/wederkerend-werkwoord

Klaar? 

Maak 2x een opdracht met extra materiaal die je vindt in Bronnen (ELO, Magister) en kijk het na. 

Klaar? Dan mag je lezen of iets doen voor een ander vak.

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl