6.5 Mens en milieu

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

BS 5 Mens en milieu 

Doel BS 5 

* Je kunt enkele oorzaken en gevolgen van uitputting en vervuiling beschrijven

* Je kunt enkele oorzaken en gevolgen van klimaatverandering beschrijven

Begrippen BS 5

milieuproblemen

uitputting

vervuiling

mineralen

monocultuur

stikstof

luchtvervuiling

bodemvervuiling

watervervuiling

chemische gewasbescherming

fossiele brandstoffen

broeikasgassen

(versterkt) broeikaseffect

klimaatverandering

blauwalg

zeespiegelstijging

verzilting

Welke invloed hebben wij?

1. We maken dingen op uit het milieu: uitputting
2. We stoppen schadelijke spullen in het milieu: vervuiling

opdracht

Bedenk met je buurman/buurvrouw welke stoffen we opmaken

(uitputting).

o.a. aardolie - aardgas - steenkool - zand - metaalerts

Waarom is de invloed zo groot?

Bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei

Andere leefwijze

Andere leefwijze

Chemische industrie

1. Medicijnen
2. Kunststoffen
3. Wasmiddelen
4. Verf

Dit heeft in het verleden vaak geleid tot bodemvervuiling door de gebruikte gifstoffen.

Waterverontreiniging

Door fabrieken, land- en tuinbouw en scheepvaart

Land- en tuinbouw

 chemische bestrijdingsmiddelen

(accumulatie)

Door monocultuur meer mest = meer stikstof

Brandstoffen

.

We gebruiken brandstoffen voor het aandrijven van machines en voertuigen.

We gebruiken brandstoffen voor het opwekken van electriciteit

Natuurlijk broeikaseffect

1. Zonlicht valt op de aarde

2. Een deel van het licht wordt terug gekaatst

3. Deel van het licht wordt omgezet in warmte

4. Een deel van die warmte wordt door de aarde uitgestraald, een deel daarvan wordt door de broeikasgassen in de atmosfeer weer teruggekaatst

Broeikasgassen

CO2

Waterdamp

lachgas

Methaan (koeienscheten)

+ 15 graden
Zonder broeikaseffect -18 graden

Natuurlijk broeikaseffect

Zonder het natuurlijk broeikaseffect zou het op de aarde -18 graden zijn. 

Door het natuurlijk broeikaseffect is het gemiddeld +15 graden.

Door het natuurlijk broeikaseffect is leven op aarde mogelijk!

Versterkt broeikaseffect

Vooral door de verbranding van fossiele brandstoffen komen er meer broeikasgassen in de atmosfeer.

Door toename van de hoeveelheid broeikasgassen krijg je een versterkt broeikaseffect. 

Er wordt meer warmte teruggekaatst -> de aarde warmt dus op. De afgelopen 100 jaar gemiddeld 1°C (in Nederland 1,7°C).

Klimaatverandering

De opwarming van de aarde leidt tot het stijgen van de zeespiegel omdat het zuidpoolijs smelt en warm water meer ruimte inneemt dan koud water.

Klimaatverandering

In sommige gebieden heeft de klimaatveranderingen meer gevolgen dan in andere. Er komen meer tropische stormen bijvoorbeeld.

Klimaatverandering

Woestijnen worden groter.

Klimaatverandering

Verzilting: vermindering van de hoeveelheid zoet water en zeewaterstijging leidt tot verzilting van rivieren en daardoor landbouwgrond.

Gevolgen

Voedselketens kunnen in gevaar komen.

Als het seizoen van organismen die voedsel zijn voor anderen niet meer aansluit op het seizoen dat het meeste voedsel nodig is.

Gevolgen

Blauwalg groeit beter bij hogere temperaturen.

Deze algen vergiftigen 

o.a. zwemwater.

Gevolgen

Warmer weer -> meer hittegolven -> meer sterftes agv hitte bij ouderen

Warmer weer -> meer teken -> vaker ziekte van lyme (wordt overgedragen door teken)

Verzilting - overtromingen -> minder landbouwgrond -> minder voedsel

Op welke manier zou jij elektriciteit kunnen besparen?

Begrippen BS 5

milieuproblemen

uitputting

vervuiling

mineralen

monocultuur

stikstof

luchtvervuiling

bodemvervuiling

watervervuiling

chemische gewasbescherming

fossiele brandstoffen

broeikasgassen

(versterkt) broeikaseffect

klimaatverandering

blauwalg

zeespiegelstijging

verzilting

Op welke manier zou jij brandstof kunnen besparen?

Doel BS 5 

* Je kunt enkele oorzaken en gevolgen van uitputting en vervuiling beschrijven

* Je kunt enkele oorzaken en gevolgen van klimaatverandering beschrijven

Bs. 6 Duurzaamheid

Leerdoelen Bs. 6 

1. Je kunt de ecologische voetafdruk van Nederland vergelijken met die van andere landen

2. Je kunt uitleggen wat duurzaamheid is

3. Je kunt aangeven wat duurzame oplossingen voor milieuproblemen in Nederland kunnen zijn

Duurzaamheid

- Niet meer stoffen uit het milieu halen dan het milieu kan aanvullen

   - Niet meer stoffen toevoegen aan het milieu dan het milieu kan verwerken

Duurzame energie

Windenergie

Zonne-energie

Bodemwarmte

Biobrandstoffen (biomassa)

Duurzame grondstoffen

Hergebruik

Voorwerp opnieuw gebruiken

Recycling

Als grondstoffen gebruikt voor nieuwe producten

Voedselafdruk

Het stuk aarde dat nodig is om jou van voedsel te voorzien.

Welke voedingsmiddelen zorgen voor een grotere voedselafdruk?

Ecologische voetafdruk

Land- en wateroppervlak wat nodig is voor jouw consumptie en afval

1 ha = 100x100 m  is 2 voetbalvelden

pp 1,7 ha   Nederlander 6,3 ha