Zinsontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo
• Leerjaar 1,2

Zinsontleding

Nederlands

Zinsdelen

Je ontleedt zinnen altijd in een vaste volgorde.

Eerst zoek je de persoonsvorm (pv), dan het gezegde (wg), dan het onderwerp (ow) en daarna het lijdend voorwerp (lv). Tot slot zoek je het meewerkend voorwerp (mv).

Persoonsvorm

Geef de persoonsvorm van de volgende zinnen.

Waarom wandelt Elise de avondvierdaagse?

Sam is vandaag tot 14:05 naar school geweest.

In zijn jas heeft Job een scheur.

Soms rijdt mijn broertje door een rood verkeerslicht.

Zinsdelen

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Voorbeeld

Vorig jaar | heb | ik voor mijn vrienden een damtoernooi | georganiseerd. |

Ik | heb | vorig jaar voor mijn vrienden een damtoernooi | georganiseerd. |

Voor mijn vrienden | heb | ik vorig jaar een damtoernooi | georganiseerd. |

Een damtoernooi | heb | ik vorig jaar voor mijn vrienden | georganiseerd. |

Werkwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Onderwerp

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm?
3. Het antwoord op die vraag = het onderwerp

Lijdend voorwerp

Even opfrissen

- Persoonsvorm (PV): 

tijdproef

- Werkwoordelijk gezegd (WWG): 

PV + alle werkwoorden in de zin

- Onderwerp (OND): 

vraag WIE of WAT + wwg

• Wat gebeurt er?
• Wie doet er iets?
• Wat/wie is nodig bij de handeling?
  

Wat zie je?

Maak een zo kort mogelijke zin bij de foto.

• Wat gebeurt er?
• Wie doet er iets?
• Wat/wie is nodig bij de handeling?

Wat zie je?

Maak een zo kort mogelijke zin bij de foto.

Lijdend voorwerp

Je moet twee dingen weten:

• Wie/wat doet er iets? (onderwerp)
• Wat doet diegene?

(pv + werkwoordelijk gezegde)

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

Wat is het lijdend voorwerp?
'De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.'

1. De jongens
2. sneeuwballen
3. het schoolplein
4. Er is geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?
'Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.'

1. Razend
2. de leraar
3. een krijtje
4. het lokaal

Wat is het lijdend voorwerp?
'Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.'

1. Peter
2. gisteren
3. zijn scooterrijbewijs
4. Er is geen lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Zinsdelen

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
  
• Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp (mv)

Werkt mee aan een handeling: het meewerkend voorwerp krijgt of ontvangt iets

Meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp?

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Opdrachten deze week:

1. Lijdend voorwerp: maak opdracht 4 en 5 (blz. 80-81)
   
2. Meewerkend voorwerp: maak opdr. 3, 4 en 5 (blz. 106-107)