Paragraaf 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Paragraaf 2

Rivieren van ijs

> Ga rustig zitten

> Chromebook op tafel

> Telefoon in de tas

Eerst dit

Jullie hebben de starttoets van vorige week terug gekregen in LessonUp.

Staat er bij reactie op de laatste vraag:

'Je mag zelfstandig aan de slag'

Dan mag je tijdens de klassikale uitleg alvast aan het werk (hoeft niet!)

Neem zelfstandig de gedeelde LessonUp door en maak de opdrachten die bij het huiswerk in Magister staan. Je doet dit in stilte.

Hoe is dit dal ontstaan -

door een rivier of een gletsjer?

Dit dal is ontstaan door de rivier die er doorheen loopt. Het water van de rivier heeft door de jaren heen een dal in de vorm van een V uitgesneden tussen deze bergen.

Bij een gletsjerdal, zie je dat het dal veel breder is.

Wat leer je?

1. Je weet welk effect een gletsjer heeft op het landschap er omheen

2. Je weet hoe de Alpen eruit zagen tijdens en na de ijstijd

3. Je weet wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn

4. Je kan de onderdelen van een gletsjer aanwijzen en benoemen

Gletsjers

Een dik pak ijs dat is ontstaan uit bevroren lagen oude sneeuw (firn).

Gletsjers liggen in de dalen (niet op de steile toppen) van een berg.

Zo'n dal met een gletsjer heet een firnbekken.

IJstijd: tijdens & na

IJstijd (glaciaal): een heel koude periode voor de wereld.

Veel gletsjers in de Alpen. Deze vormden het landschap door erosie.

Nu: gletsjers zijn weg, maar de vorm van het landschap blijft over.

Een gletsjer is breed en schuurt dus ook een breed dal uit. Het dal krijgt de vorm van een U; een U-dal.

Anders bij een rivier, die een veel smaller dal maakt: een V-dal.

U-dal of V-dal?

1. U-dal
2. V-dal

Je ziet een breed uitgesleten dal. Dit is gemaakt door een gletsjer en is dus een U-dal.

Oud gebergte of jong gebergte?

1. Oud
2. Jong

Deze bergen zijn steil, hebben spitse toppen, en zijn erg hoog. Het gebergte bestaat nog niet lang genoeg om gekrompen te zijn; het is een jong gebergte.

Erosie of verwering?

1. Erosie
2. Verwering

Het gesteente valt uit elkaar als gevolg van plantengroei. Dit is verwering.

Een gletsjer neemt door erosie aan alle kanten veel puin mee.

Een berg puin die door een gletsjer ontstaat, heet een morene.

Je vindt ze aan de zijkant, het eind, en onder de gletsjer.

De gevolgen van een gletsjer zie je ook lang na de ijstijd terug.

In de vorm van dalen, rivieren, maar ook watervallen.

Hier: gletsjer heeft het zo geërodeerd dat er een plek ontstaat waar het water valt.

Eind van de gletsjer (bij de gletsjerpoort) wordt het ijs water - begin van een rivier.

Begin van een rivier = bovenloop.

Het water stroomt heel snel en er vindt dus veel erosie plaats.

Bij welk cijfer zie je een morene?

1. 2
2. 3
3. 5

Sleep het raketje naar de bovenloop van de rivier.

Aan de slag

Maken: paragraaf 2.2 (Rivieren van ijs)

Overslaan: 2, 7

Klaar?

Ga naar 'Leeroverzicht'

Lees de doelen onder het kopje 'Theorie'

Geef voor jezelf antwoord op deze doelen

(typen/schrijven)

Kijk deze video's voor herhaling over:

- U-dalen en V-dalen

- Gletsjers

- Graaf Geo - Rivieren

Snel klaar?

Maak Keuzemenu A:

Gletsjerwandeling