Festo testbank solarbasic

• Techniek
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Groene machinepark

Festo testbank 

Solarbasic 

klas 3

Informatie behorende bij deze lesopdracht:

• Benodigde materialen: Testbank Solarbasic van Festo, multimeter, accupaket van Festo en lampen set van Festo

• Benodigde software programma('s):  Geen programma' nodig.

• Waar zijn de benodigde materialen / programma's te koop ( link om te bestellen): https://www.festo.com/nl/nl/

• Geschatte uren voor deze lesopdracht: maximaal 4 lesuren van 45 minuten.

• Aantal leerlingen die aan deze opdracht kunnen werken: 2 leerlingen per set.

Wat weet je al over het onderwerp?

• 
  
  

Theorie

• wat is een PV paneel
• hoe kan een PV paneel energie opwekken
• constructie van een PV paneel
• omvormer
• effect van licht
• effect van schaduw
• effect van tempratuur
• opgewekte energie opslaan
• salderen
• stoom en Spanning
• multimeter
• serie en parrallel schakeling
• diode

Praktijkopdracht

• opdracht 1 & 2 meten van spanning upper en lower moduul
• opdracht 3 & 4 meten van spanning in serie en parrallel geschakeld
• opdracht 5 & 6 meten van stroom upper en lower moduul
• opdracht 7 & 8 meten van stroom in serie en parrallel geschakeld
  
• opdracht 9 & 10 meten van  spanning met kunstmatig licht
  
• opdracht 11 & 12 meten van stroom met kunstmatig licht
• opdracht 13 de hoek van de zon op het PV paneel
• opdracht 14 heeft de tempratuur ook invloed
• opdracht 15 energie uit zonnepaneel opslaan in batterij
• opdracht 16 energie uit de batterijen gebruiken
• compententies
• toegepast rekenen (GL/TL)
• LOB
• huiswerkopdracht
• zelf een zonnecel bouwen
• begrippenlijst

Inhoudsopgave

Nu onze energiebronnen in de aarde opraken zijn we op zoek gegaan naar nieuwe energiebronnen. Denk aan wind, zonne en water energie. We leren nog steeds iedere dag vernieuwingen en verbeteringen aan te brengen aan deze nieuwe energiebronnen.  Welke effect heeft dit op onze leefomgeving en hoe leren we omgaan met deze nieuwe energie. In deze nieuwe markt van energie is veel ontwikkeling en werkgelegenheid voor toekomstige generatie jongeren. in deze les gaan we dieper in de materie van zonnecellen. Wat is een zonnecel, hoe wekt een zonnecel energie op. Wat kan je met deze opgewekte energie doen.  Je leert in deze les ook metingen te verrichten om te kunnen bepalen wat de beste omstandigheden zijn om energie met een zonnecel op te wekken. 

Inleiding

Tijdens deze les ga je het volgde leren:

• Wat is een zonnecel
• Hoe wek je energie op met een zonnecel
• Metingen uitvoeren
• Heeft weersinvloeden invloed op de zonnecel
• opslaan van energie
• verbruik van energie

Doelstellingen

Aan deze competenties ga je werken:

K 2.9 Materialen en middelen inzetten

K 2.11 Onderzoeken

K 2.16 Instructies n procedures opvolgen 

 

Competenties

Een fotovoltaïsche (PV) paneel is een apparaat dat elektrische energie produceert wanneer het belicht wordt door een lichtbron. Door PV-panelen buitenshuis te plaatsen, is het mogelijk om het zonlicht (een bron van hernieuwbare energie) te gebruiken om direct elektrische energie op te wekken. Buiten geïnstalleerde PV panelen voor het opwekken van elektrische energie uit zonlicht worden meestal aangeduid als zonnepanelen.

Elk PV-paneel bestaat uit meerdere PV-cellen die zodanige met elkaar verbonden (pv moduul) zijn dat een specifieke spanning en stroom waarde verkregen wordt. Een PV-cel is gemaakt van dun plakje silicium om zo de oppervlakte te vergroten, waardoor de PV-cel meer licht kan opvangen.

Wat is een PV paneel

Zonnestroom wordt opgewekt door zonnecellen, die samen een zonnepaneel vormen. Elke zonnecel is opgebouwd uit flinterdunne laagjes halfgeleidend materiaal waartussen – onder invloed van zonlicht – een spanningsverschil ontstaat.

Als zonlicht invalt in de cel, staat een lichtdeeltje (foton) zijn energie af aan een negatief geladen deeltje (elektron) uit het materiaal van de zonnecel, dat hierdoor losraakt en zich vrij gaat bewegen. Een in het materiaal aangebracht elektrisch veld (de zogenaamde p-n overgang) trekt de elektronen naar de voorzijde van de zonnecel.

De elektronen laten een positief geladen materiaal met lege plaatsen (gaten) achter. De achterzijde van de zonnecel is daardoor positief geladen. Wanneer de voor- en achterzijde van de zonnecel buitenom met elkaar worden verbonden, gaat een elektrische stroom lopen.

Hoe kan een pv paneel energie opwekken

Fotovoltaïsche (PV) panelen bestaan meestal uit verschillende PV-modules vastgemaakt aan een gemeenschappelijk frame, elektrisch onderling verbonden, en bedekt met transparant materiaal (glas, transparante epoxy, enz.) om het licht te laten en de PV-modules te beschermen tegen het weer (regen en hagel in het bijzonder). 

Constructie van een pv paneel

De stroom die opgewekt wordt door het zonnepaneel noemen we gelijkstroom maar uit het stopcontact in een woning komt wisselstroom. De meeste apparaten werken dan ook op wisselstroom. Daarom is een omvormer nodig: die zet de gelijkstroom van het zonnepaneel (12-37 Volt) om in wisselstroom (230 Volt). Zo wordt de zonne-energie bruikbaar. De omvormer is dus de schakel tussen uw zonnepanelen en uw stopcontact.

Omvormer

Op een PV paneel moet licht schijnen om energie op te kunnen wekken. De hoeveelheid licht heeft invloed op de opbrengst van de opgewekte energie. We spreken dan over bestralingssterkte. Omdat de zon onder een bepaalde hoek op de PV panelen schijnt heeft dit ook invloed op de opbrengst van opgewekte energie. In Nederland is de hoek van de Zonnepaneel gemiddeld 15 graden ten op zichten van de zon.

Effect van licht

Wat is een PV paneel?

1. Is een apparaat dat elektrische stroom opwekt
2. Is een deel van de zonnepaneel
3. Dit is de constructie van het zonnecel
4. Dit is een cel van het paneel

Welle hernieuwbare bron gebruiken we om de elektriciteit op te wekken?

1. kernenergie
2. Waterenergie
3. Windenergie
4. Zonne-energie

Waarvan is een pv cel gemaakt

1. Dun plakje goud
2. Dun plakje silicium
3. Dun plakje zilver
4. Dun plakje natrium

Waarom zit er een beschermlaag over het zonnepaneel?

1. Voor optimale energieopwekking
2. Voor de stevigheid
3. Tegen weersinvloeden
4. Weerkaatsing van het licht

Wat voor soort stroom wekt een zonnepaneel op?

1. Krachtstoom
2. Laagspanning
3. Gelijkstroom
4. Wisselstroom

Heeft de bestralingssterkte invloed op de opbrengst?

Wat is de functie van een omvormer?

Om het maximale rendement uit een zonnepaneel te halen is het belangrijk dat deze de maximale lichtbestraling kan krijgen. Een bewolkte dag geeft dus minder bestraling op het zonnepaneel waardoor er minder energie word opgewekt. Ook moet je na denken waar je het zonnepaneel plaatst. 

Je moet bij het plaatsen van een zonnepaneel rekening houden met.

• Staan er bomen in de omgeving, als de zon draait veranderd de schaduw plek van de boom die dan op het zonnepaneel kan komen te liggen.
• Hoe zet je de zonnepanelen neer ten opzicht van de zon. bijvoorbeeld hoe staat het dak van het huis gericht op de zon, zuid   west.

Effect schaduw

Zonnepanelen hebben een zogenaamde ‘negatieve temperatuurcoëfficiënt’ voor vermogen, wat betekent dat ze bij hogere temperaturen minder vermogen produceren, en bij lagere temperaturen juist méér. Het gevolg is, dat veel zonnepanelen systemen op hete zomerdagen minder hoge pieken in hun vermogen bereiken dan op koude, maar zonnige, lentedagen.

Aangezien zonnepanelen in de zon liggen en energie van de zonnestralen opnemen, worden ze een stuk warmer dan je zou denken. De temperatuur van zonnepanelen in de zon loopt al snel op tot 20 tot 30 graden hoger dan de omgevingstemperatuur. Op een zomerdag met temperaturen van 25 graden, kunnen zonnepanelen wel 50 graden of meer worden.

Een beetje ruimte onder de zonnepanelen overlaten voor meer ventilatie is meestal voldoende. Sommige fabrikanten hebben ingenieuze systemen bedacht om panelen nog verder te koelen, bijvoorbeeld met water. Vaak wegen de extra kosten en complexiteit echter niet op tegen de verwachte toename in opbrengst.

Effect tempratuur

Wanneer stroom wordt opgewekt met PV-panelen, is elektrische energie alleen beschikbaar tijdens zonnige periodes. Om continue en betrouwbare energievoorziening te garanderen, is een aantal middelen nodig om elektrische energie op te slaan wanneer deze beschikbaar is. Dit is waarvoor we batterijen gebruiken, ze slaan overtollige elektrische energie opgewekt tijdens zonnige periodes op. De energie die tijdens zonnige periodes in batterijen wordt opgeslagen kan daarna worden gebruikt worden om een ononderbroken energievoorziening te realiseren. In het kort, worden de batterijen geladen tijdens zonnige periodes en ontladen tijdens bewolkte periodes of bij nacht. Lood-zuur batterijen worden vaak gebruikt voor het opslaan van elektrische energie opgewekt door PV-panelen.

 

 Een PV-module aangesloten op een 12-V lood-zuur batterij. Wanneer de PV-module is belicht, produceert het een stroom die door de batterij stroomt. De stroom gaat via de positieve aansluiting van de batterij naar de negatieve aansluiting van de batterij, waardoor de batterij opgeladen wordt. De waarde van de laadstroom, bij een bepaalde zonsterkte, is afhankelijk van de batterijspanning (die bepaald word door het ladingspercentage van de batterij), 

Opgewekte energie opslaan

De opgewekte stroom door de zonnepanelen kunnen we terug leveren aan de energiemaatschappij. Dit heeft financieel een lager rendement. Tot 2029 kunnen we nog salderen. Dit betekend dat je het verbruikte stroom - opgewekte stroom en het verschil daarvan of bij moet betalen of nog geld terug kan krijgen. De geleverde stroom is duurder dan de opbrengst van de terug geleverde stroom.  

voorbeeld 1: Je verbruikt 3500 Kw en je werkt met de zonnepanelen 2500 Kw op.

3500 - 2500 = 1000 Kw geleverd door energiemaatschappij * € 0,39 = te betalen € 390

voorbeeld 2:Je verbruikt 2750 Kw en je wekt met zonnepanelen 4500 Kw op.

2750 - 4500 = terug leveren 1750 Kw * € 0.05 = € 87,50

Conclusie is dat je voor de terug geleverde stroom minder terugkrijgt. Dus is het verstandig om de opgewekte stroom op te slaan in batterijen. Nu is de aanschaf van batterijen nog duur maar als het salderen in 2029 word afgeschaft is het interessanter om je opgewekte stroom te gaan opslaan in baterijen. Je kan de opgewekte stroom overdag dan ook zelf s'avond / s'nachts gebruiken.

 

Salderen

Zie op volgde slide het filmpje wat verschil is tussen stoom en spanning is.

Stroom & Spanning

Zie op volgde slide het filmpje hoe een multimeter werkt. 

Multimeter

0

Hoe kan je de opgewekte energie ook s'nachts gebruiken?

Waar hou je rekening mee met het plaatsen van een zonnepaneel?

1. Hoe warm het zonnepaneel kan worden
2. Schaduweffecten op het zonnepaneel
3. De afstand van het zonnepaneel tot de zon
4. Als je voldoende zonnepanelen plaats hoef je nergens rekening mee te houden

Wat is salderen?

Wat is een multimeter?

Zie op volgde slide het filmpje wat verschil is tussen serie en een parralle schakeling

Serie en parrallel schakeling

Een Diode een halfgeleider met 2 aansluitpunten dat zich gedraagt als een schakelaar zonder bewegende delen. De twee aansluitpunten (of elektroden) worden de anode (a) en de kathode (K) genoemd. De stroom kan maar 1 richting op stromen, met de punt mee.

Diode

Wat heb je nodig voor de praktijkles:

• testbank solar Festo
• 2 multimeters
• batterijpakket 
• lampen set
• zwarte aansluitdraadjes
• vraag aan je leraar of hij de tempratuurmeter wilt aan zetten

Praktijkopdracht

Opdracht 1 Meten van spanning upper moduul

We gaan de spanning meten van 1 pv module. Sluit de draden aan op de multimeter en upper module. Lees de multimeter af in volt, symbool V

• Stop de stekkers in de juiste opening van de multimeter om spanning te kunnen meten. Draai de schakelaar op volt, zie afbeelding.
• Sluit de rode meetstift op de plus van de upper module en de zwarte meetstift op de min, zie afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 1. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V

Opdracht 2 Meten van spanning lower moduul

We gaan de spanning meten van 1 pv module. Sluit de draden aan op de multimeter en lower module. Lees de multimeter af in volt, symbool V

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de -, zie afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 2. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V

Wat is je opgevallen bij de meetresultaten van de upper en lower module?

1. De meet waarden zijn behoorlijk verschillend
2. De meetwaarden zijn na genoeg gelijk

Opdracht 3 Meten van spanning in serie geschakeld 

We gaan de spanning meten van 2 pv module in serie aangesloten. 

• Sluit een zwarte draad op de + van de upper module en de andere uit einde van de draad op de - van de lower module, zie eerste afbeelding.

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de - van de upper module, zie tweede afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 3. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V

Opdracht 4 Meten van spanning in parallel geschakeld 

We gaan de spanning meten van 2 pv modulen in parallel aangesloten. 

• Sluit een zwarte draad op de + van de upper module en de andere uit einde van de draad op de + van de lower module, zie eerste afbeelding.

• Sluit een 2e draad op de - van de upper module en de andere uiteinde van de draad op de - van de lower module.

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de - van de upper module, zie tweede afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 4. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V

Opdracht 5 Meten van stroom upper moduul

We gaan de stroom meten van 1 pv module. Sluit de draden aan op de multimeter en upper module. Lees de multimeter af in ampère, symbool A

• Stop de stekkers in de juiste opening van de multimeter om stroom te kunnen meten. Draai de schakelaar op ampère, zie afbeelding.
• Sluit de rode meetstift op de + van de upper module en de zwarte meetstift op de -, zie afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 5. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A

Opdracht 6 Meten van stroom lower moduul

We gaan de stroom meten van 1 pv module. Sluit de draden aan op de multimeter en lower module. Lees de multimeter af in ampère, symbool A

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de -, zie afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 6. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A

Opdracht 7 Meten van stroom in serie geschakeld 

We gaan de stroom meten van 2 pv module in serie aangesloten. 

• Sluit een zwarte draad op de + van de upper module en de andere uit einde van de draad op de - van de lower module, zie eerste afbeelding.

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de - van de upper module, zie tweede afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de stroom, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 7. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A

Opdracht 8 Meten van stroom in parallel geschakeld 

We gaan de stroom meten van 2 pv modulen in parallel aangesloten. 

• Sluit een zwarte draad op de + van de upper module en de andere uit einde van de draad op de + van de lower module, zie eerste afbeelding.

• Sluit een 2e draad op de - van de upper module en de andere uiteinde van de draad op de - van de lower module.

• Sluit de rode meetstift op de + van de lower module en de zwarte meetstift op de - van de upper module, zie tweede afbeelding.

• Lees de multimeter af en noteer de spanning, 2 cijfers achter de punt. 

Opd 8. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A

Wat is je opgevallen bij de meetresultaten van de upper en lower module?

1. De meet waarden zijn behoorlijk verschillend
2. De meetwaarden zijn na genoeg gelijk

Waarom is bij parallelle schakeling de meetresultaten van de upper en lower module bijna gelijk?

1. De meet waarden zijn behoorlijk verschillend
2. De meetwaarden veranderen niet, hoeveel PV module je ook aansluit
3. De stroom word evenredig groter met het aantal aangesloten PV module
4. De meetwaarden zijn altijd gelijk

Opdracht 9.1 Meten van spanning met kunstmatig licht

We gaan de meet opdrachten nog een keertje uitvoeren maar dan onder andere omstandigheden. 

We gaan kunstmatig zonlicht gebruiken door de lamp op het teststation aan te zetten, zie afbeelding welke schakelaar je op I moet zetten. Let op de lamp word heet!!! 

• Zet de lamp aan, en draai de draaiknop helemaal op de min
• Meet de spanning van de upper module
• Meet de spanning van de upper en lower module in serie
• Meet de spanning van de upper en lower module in parallel 
• Noteer je resultaten op een kladpapier

Opdracht 9.2 Meten van spanning met kunstmatig licht

foto's van de opdrachten.

Opd 9. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V met kunstlicht, met de draaiknop op de min stand

Opdracht 10.1 Meten van spanning met kunstmatig licht

We gaan de meet opdrachten nog een keertje uitvoeren maar dan onder andere omstandigheden. 

We gaan kunstmatig zonlicht gebruiken door de lamp op het teststation aan te zetten, zie afbeelding welke schakelaar je op I moet zetten. Let op de lamp word heet!!! 

• Zet de lamp aan, en draai de draaiknop helemaal op de plus
• Meet de spanning van de upper module
• Meet de spanning van de upper en lower module in serie
• Meet de spanning van de upper en lower module in parallel 

Opdracht 10.2 Meten van spanning met kunstmatig licht

foto's van de opdrachten.

Opd 10. Hoeveel spanning heb jij gemeten in V met kunstlicht, met de draaiknop op de plus stand

Opdracht 11.1 Meten van stroom met kunstmatig licht

We gaan de meet opdrachten nog een keertje uitvoeren maar dan onder andere omstandigheden. 

We gaan kunstmatig zonlicht gebruiken door de lamp op het teststation aan te zetten, zie afbeelding welke schakelaar je op I moet zetten. Let op de lamp word heet!!! 

• Zet de lamp aan, en draai de draaiknop helemaal op de min
• Meet de spanning van de upper module
• Meet de spanning van de upper en lower module in serie
• Meet de spanning van de upper en lower module in parallel 
• Noteer je resultaten op een kladpapier

Opdracht 11.2 Meten van stroom met kunstmatig licht

foto's van de opdrachten.

Opd 11. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A met kunstlicht, met de draaiknop op de min stand

Opdracht 12.1 Meten van stroom met kunstmatig licht

We gaan de meet opdrachten nog een keertje uitvoeren maar dan onder andere omstandigheden. 

We gaan kunstmatig zonlicht gebruiken door de lamp op het teststation aan te zetten, zie afbeelding welke schakelaar je op I moet zetten. Let op de lamp word heet!!! 

• Zet de lamp aan, en draai de draaiknop helemaal op de plus
• Meet de spanning van de upper module
• Meet de spanning van de upper en lower module in serie
• Meet de spanning van de upper en lower module in parallel 
• Noteer je resultaten op een kladpapier

Opdracht 12.2 Meten van stroom met kunstmatig licht

foto's van de opdrachten.

Opd 12. Hoeveel stroom heb jij gemeten in A met kunstlicht, met de draaiknop op de plus stand

Je heb nu metingen uitgevoerd met kunstlicht (de zon) Welke conclusie kan je hieruit trekken?

Opdracht 13 De hoek van de zon op het PV paneel

Onderzoek nu in je groepje of de stand van de zon invloed heeft op de opbrengst van het PV paneel.

Gebruik hierbij een statief.  Noteer je resultaten op kladpapier.

PV paneel loskoppelen van de testbank: Draai de 2 blauwe knoppen van het pv paneel naar links en recht. Als je klaar bent draai de knoppen weer vast, zie afbeelding.

Let op dat je het paneel niet laat vallen.

Noteer je onderzoeksresultaat van de hoek op het PV paneel.

Wat voor invloed heeft bewolking op een zonnepaneel?

Wat voor invloed heeft de schaduw van een boom op een zonnepaneel?

Welke conclusie kan je trekken hoe en waar je een zonnepaneel moet plaatsen?

Opdracht 14 Heeft de tempratuur ook invloed?

Onderzoek nu in je groepje of de tempratuur van de zon ook invloed heeft op de opbrengst van het pv paneel. Zet hiervoor de lamp weer aan en kijk naar de tempratuurmeter achter op het PV paneel. Deze mag niet hoger worden dan 30 graden anders verband het PV paneel van de testbank.

Als de tempratuurmeter 30 graden heeft bereikt zet dan de ventilator aan en kijk wat er weer gebeurd.

Noteer je resultaten eerst op kladpapier.

Noteer je onderzoeksresultaat van de tempratuur op het PV paneel.

Opdracht 15.1 Energie uit zonnepaneel opslaan in batterij

We kunnen de opgewekte energie terug leveren aan de energiemaatschappij maar je kan deze ook opslaan in een batterij. We gaan nu de zonnepaneel aansluiten op de batterij.

• Sluit een zwarte draad op de + van de upper module en de andere kant aan op de ingang van de eerste diode.
•  Sluit een 2e draad op de uitgang van de eerste diode en de andere kant op de + van battery 2.
• Sluit een 3e draad aan op de - van battery 2 en de andere kant op de - van de lower moduul.
• Verbind met een 4e draad upper moduul aan op de lower moduul. 
• zie ook onderstaande afbeeldingen.

Opdracht 15.2 Energie uit zonnepaneel opslaan in batterij

• Zet de lamp van de testbank aan op volle sterkte. 
• Zet de zwits schakelaar op battery 2.
• Druk op de zwarte knop op de battery voltage en lees het voltage af.
• Kijk wat er gebeurt met het voltage op het display.

Wat heb je waargenomen bij let opslaan van de energie in de batterij?

Opdracht 16.1 Energie uit batterijen 1 gebruiken 

• Sluit een rode stroomdraad op batterij 1 op de + en de andere kant van de draad op de + van de lampen     set.

• Sluit een blauwe stroomdraad op batterij 1 op de - en de andere kant van de draad op de - van de lampen   set.

• Zet schakelaar S1 op I en kijk wat er gebeurt.
• Zet schakelaar S1 weer op 0 en zet S2 op I en kijk wat er gebeurt.
• Zet schakelaar S1 en S2 op I en kijk wat er gebeurt.

Schakelaar S1 op I en S2 op 0

1. Lamp S1 brand niet
2. Lamp S1 brand flauw
3. Lamp S1 brand fel
4. Lamp S1 en S2 branden

Schakelaar S2 op I en S1 op 0

1. Lamp S2 brand niet
2. Lamp S2 brand flauw
3. Lamp S2 brand fel
4. Lamp S1 en S2 branden

Schakelaar S1 op I en S2 op I

1. Lamp S1 brand niet
2. Lamp S2 brand
3. Lamp S1 brand fel
4. Lamp S1 brand en S2 brand niet

Opdracht 16.2 Energie uit batterijen 1 & 2 in serie geschakeld

• Sluit een rode stroomdraad op batterij 1 op de + en de andere kant van de draad op de + van de lampen set. 
• Sluit een blauwe stroomdraad op batterij 2 op de - en de andere kant van de draad op de - van de lampen set.
  
• Sluit een rode stroomdraad op batterij 1 op de - en de andere kant van de draad op de + van batterij 2

• Zet schakelaar S1 op I en kijk wat er gebeurt.
  
• Zet schakelaar S1 weer op 0 en zet S2 op I en kijk wat er gebeurt.
  
• Zet schakelaar S1 en S2 op I en kijk wat er gebeurt.

Schakelaar S1 op I en S2 op 0

1. Lamp S1 brand niet
2. Lamp S1 brand flauw
3. Lamp S1 brand fel
4. Lamp S1 en S2 branden

Schakelaar S2 op I en S1 op 0

1. Lamp S2 brand niet
2. Lamp S2 brand flauw
3. Lamp S2 brand fel
4. Lamp S1 en S2 branden

Schakelaar S1 op I en S2 op I

1. Lamp S1 brand niet
2. Lamp S2 brand niet
3. Lamp S1 brand flauw
4. Lamp S1 en S2 branden

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.9 Materialen en middlen inzetten

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.11 Onderzoeken

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.16 Instructies en procedures opvolgen

Toegepast rekenen

Laat bij je antwoord altijd de berekening zien

In versteren in zonnepanelen

Je wilt weten in hoeveel jaar je de investering in 8 nieuwe zonnepanelen heb terugverdiend. 

Gegevens:

Investering zonnepanelen € 6.500

De zonnepanelen leveren gem. per jaar 5000 Kw op

Je verbruikt per jaar 3200 Kw aan stoom

Stoom kost € 0,35 per Kw

Aan terug geleverde stoom verdien je € 0,05 per Kw.

In hoeveel jaar verdien je de zonnepanelen terug?
Stap 1 Salderen
Stap 2 Hoeveel betaalde je normaal voor je energie verbruik
Stap 3 Wat verdien je aan de terug geleverde stroom
Stap 4 verbruikskosten stroom + terug geleverde stroom = opbrengst
Stap 5 Kosten zonnepanelen : opbrengst stroom

Bekijk op de volgende slide het filmpje en kijk goed welke beroepen er allemaal in zitten verwerkt.

LOB

Welke beroepen heb je allemaal kunnen zien in het filmpje

Sleep de afbeelding naar de juiste naam, je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 

Test station 

Ventilator

Bouwlamp

Multimeter

Lampenset

PV paneel

Parallel geschakeld

Serie geschakeld

Cel

Voltmeter

Zonlicht

Batterijpaket

Amperemeter

A	Ampere Een ampère is de constante stroomsterkte symbool A
B	Belicht licht schijnen op iets
	Bestralingsterkte is het vermogen per oppervlakte van invallende licht straling op een oppervlak
C	Continue doorgaan / doorzetten
	Constructeur is verantwoordelijk voor het maken van een ontwerp en de berekeningen voor bouwkundige constructies
	Constructie Een constructie is het geheel dat ontstaat door een aantal losse onderdelen samen te voegen tot één stevig geheel
D	Diode Een diode is een halfgeleidercomponent die een soort eenrichtingsschakelaar voor stroom vormt
E	Elektron i s een negatief geladen elementair deeltje, dat gebonden kan zijn, bijvoorbeeld in een atoom, of zich vrij in de ruimte kan bevinden.
	Energie Je kunt energie omschrijven als de potentie om te bewegen, te verwarmen of anderszins arbeid te doen

Begrippenlijst

E	Energiebron een stof die energie bij zich draagt. Aardgas, benzine, voedsel enz
	Energiemaatschappij een energiemaatschappij verkoopt energie aan klanten en verschillende bedrijven
F	Fotovoltaische zonnestroominstallatie zet zonlicht om in elektriciteit.
	Frame onderdeel dat iets stevigheid geeft
G	Geinstaleerd aanbrengen, instellen en klaarmaken voor gebruik
H	Halfgeleide een stof die de elektriciteit slecht of alleen in bepaalde omstandigheden geleidt
I	Inverstering opoffering in geld, tijd of mankracht ten behoeve van een doel dat pas op lange termijn wordt behaald
J
K	Kunstmatig door menselijk, moedwillig ingrijpen tot stand gekomen
L	Laadstroom Dat betekent dat het de stroom rechtstreeks naar de accu van bijvoorbeeld een auto kan leiden

L	Leefomgeving de omgeving waarin er geleefd wordt door mens of dier
	Lower beneden
M	Meetstift de pen van het meetsnoer van een meetapparaat
	Multimeter een meetinstrument waarmee u twee of meer elektrische waarden kunt meten
N
O	Omgevingstempratuur omgevingstemperatuur is de luchttemperatuur van een omgeving of object
	Omvormer elektronisch apparaat dat de invoerspanning van een bepaalde spanning naar een andere spanning kan omvormen
	Overtollige meer dan nodig is
P	Parrallel Zich uitstrekkend in dezelfde richting en overal met gelijke afstand
	PV panel is een andere benaming voor zonnepanelen
Q

R	Rendement is het verlies of de winst op een investering over een bepaalde periode
S	Salderen levert u zelf energie aan het openbare net? Dat trekt uw leverancier van de door hem geleverde energie af
	Schaduw ontstaat als het licht van een lichtbron geheel of gedeeltelijk wordt tegengehouden door een object
	Serie de stroomsterkte door elk van de componenten is hetzelfde, de spanning op de verschillende componenten tellen bij elkaar op
	Silicium chemisch element (Si) met halfgeleidende eigenschappen, vormt de basis voor vrijwel alle elektronische componenten en komt veel voor in de natuur
	Spanning spanning kan het makkelijkst begrepen worden door het te zien als de 'kracht' waarmee de stroom door de draad 'geduwd'
	Statief het is een driepoot waarop bijvoorbeeld een camera gemonteerd kan worden.
	Stroom stroom is de hoeveelheid elektrische lading die ergens doorheen stroomt (bijvoorbeeld door een draad)

T	Teststation een omgeving waar onderzoeken of proeven worden uitgevoerd.
	Transparant dat je doorzichtig bent, helder of dat je door bepaalde materialen heen kan kijken
U	Upper bovenste
V	Ventilatie ventilatie in een ruimte houdt in dat er continu verse lucht wordt binnengelaten en dat stofdeeltjes, vocht en ongewenste geuren worden afgevoerd
	Volt elektrische spanning V
W	Weersinvloed de wind, regen en de zichtomstandigheden zijn bepalend
X
Y
Z	Zonnecel een zonnecel wordt ook wel fotovoltaïsche cel (PV-systeem) genoemd. dit type zonnecel vangt zonlicht op en zet deze zonne-energie om in elektriciteit.

Techniek

Controleer of je alle vragen en opdrachten heb gemaakt 

Festo testbank 

Solar basic