Thema 4 les 1 Eise Eisinga .

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Wat zie je hier?

1700-1800

De tijd van pruiken en revoluties

thema 4, les 1

Tijdbalk

Tijd van pruiken en revoluties 1700 - 1800

Wat ga je leren in deze les?

• Wat is een planetarium?
  
•  Wie was Eise Eisinga?
• Waarom bouwde Eise Eisinga een planetarium?

planetarium

Gebouw  waarin de sterrenhemel en de planeten zijn nagemaakt.

Het oudste, nog werkende planetarium van de wereld staat in Franeker.

Het planetarium

Een planetarium is een nagebouwd model van de zon en de planeten. 

Het wordt gebruikt om uit te leggen hoe deze zelf bewegen en hoe ze draaien om de zon.

Een Planetarium zag er vroeger vaak zo uit. In het midden zie je de zon, met op verschillende afstanden de planeten eromheen. Eise maakt ook een planetarium, maar dan eentje in zijn plafond!

00:41

Waarom gingen de kinderen vroeger niet naar school?

1. Er waren nog geen scholen!
2. Niemand kon lezen of schrijven.
3. Ze moesten werken en geld verdienen
4. Ze hadden gewoon geen zin in school.

01:03

Waar schreef Eise Eisinga boeken over? Kies 1 onderwerp dat je net hebt gehoord.

1. Sterrenkunde
2. Geschiedenis
3. Aardrijkskunde
4. Wiskunde

01:13

Wat zei de dominee in Friesland dat er zou gaan gebeuren?

1. De maan zou verdwijnen.
2. De maan zou botsen met vier planeten.

01:24

Waar bouwde Eise Eisinga het zonnestelsel na?

1. In het stadhuis
2. In zijn schuur
3. In het huis van een vriend
4. In zijn huis

01:36

Werkt het planetarium in Franeker
nu nog steeds?

1. Ja, het werkt nog steeds prima.
2. Nee, het is oud en nu kapot.

Leni, Noa en Ibrahim mogen met hun werkblad op de gang verder werken.

Wie was die Eise Eisinga?

Eise was heel slim en zijn ouders wisten dat. Dus mocht hij één keer per week naar Franeker lopen om daar les te krijgen in wiskunde en sterrenkunde. 

Eise werd geboren in 1744 in Dronrijp. 

Wat deed Eise Eisinga?

De vader van Eise was wolkammer. Als je vader wolkammer was kon je tot je 12e naar school. Daarna moest je het vak van je vader leren. Zo ging dat ook bij Eise. 

Een wolkammer kreeg de wol van de schapen binnen en waste, kamde en verfde de wol. Daarna konden mensen het spinnen en de draden gebruiken om er kleding van te maken. Op de afbeelding zie je twee mannen aan het wolkammen.

Wat deed Eise Eisinga voor zijn beroep?

1. schaapherder
2. wolkammer
3. professor

Welk woord past het beste in de zin?

De vader van Eise had geen                  om Eise te laten studeren

zin

geld

tijd

Het planetarium

 Het planetarium van Eise ziet er ongeveer zo uit:

Het planetarium

De planeten in het planetarium draaien net zo snel (of langzaam) om de zon als in het echt. Eén kleine klok zorgt ervoor dat alles kan bewegen.

Welke grote, gouden bol zien we hier in het midden hangen?

Hoe noemen we die?

Het planetarium

Het duurt zes jaar om het hele planetarium te bedenken en bouwen. En nog eens een jaar om het te schilderen. 

In 1781 is het planetarium af. 

Wat is een planetarium?

1. een model van een planeet
2. een model van het zonnestelsel
3. een kaart van het zonnestelsel

Hoe lukte het Eise Eisinga om het planetarium te bouwen?

1. Hij kreeg veel hulp van professoren.
2. Hij was heel goed in wiskunde en las veel boeken.
3. Hij leerde dat op de universiteit.
4. Zijn vader hielp hem ermee.

Zet in de juiste volgorde:

1. Hier begon Eise Eisingsa mee.

2. Dit deed Eise daarna.

3. Dit deed Eise als laatste.

Hij bouwt het in zijn eigen huis (en zijn vrouw was daar niet blij mee).

Hij leerde zichzelf vanalles over wiskunde en sterrenkunde.

Hij bedacht een planetarium om de mensen gerust te stellen....

Hoe oud is het planetarium van Eise Eisinga ongeveer??

1. 170 jaar
2. 200 jaar
3. 220 jaar
4. 240 jaar

Eise wilde de mensen geruststellen.

Waarom had hij daar een planetarium voor nodig?

Je mag even met je maatje overleggen.

Wat heb jij vandaag geleerd over Eise Eisinga?

Noem 2 of meer dingen en bespreek dit met je maatje. 

Ik draai zo aan het rad en vraag dan wat jouw maatje heeft geleerd in deze les.

Heb je nog vragen over deze les?
Welke?

Ik vond deze les:

😒🙁😐🙂😃