4.4 Stoffen veranderen door ontleden

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.4 Stoffen veranderen door ontleden

Vorige les

• Reactieschema's (stofnamen)                 reactievergelijking (symbolen)
• Reactievergelijkingen kloppend maken
• Coefficienten en indexen

Molecuulformule

Molecuulformule

O​2​​

Wat is in deze formule de coëfficiënt

1. 4
2. 2
3. 6
4. 2 en 6

Wat is in deze formule de index van zuurstof

1. 4
2. o
3. 6
4. 1

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie want kleinst mogelijke bouwsteen

 

            - Er kunnen geen atomen verdwijnen of uit het niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

•  Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal

Wet van atoombehoud

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie want kleinst mogelijke bouwsteen

 

            - Kunnen geen atomen verdwijnen of uit niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

•  Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal
  

Wet van atoombehoud

• Er kunnen geen atomen overblijven of verdwijnen bij een chemische reactie want kleinst mogelijke bouwsteen

 

            - Kunnen geen atomen verdwijnen of uit niets ontstaan

            - Links en rechts van pijl zijn evenveel atomen per soort

            - moleculen veranderen wel

• Reactievergelijking = kloppend reactieschema in formuletaal
  

Wet van atoombehoud

2H​2​​O−>2H​2​​+O​2​​

Reactievergelijking Kloppend maken

Wet van atoombehoud:

1. omzetten naar molecuulformules  
   
2. fases noteren bij de vergelijking
   
3.  Atomen links en rechts tellen
4.  Coëfficiënten aanpassen
5.  Controleren (aantal atomen links = aantal atomen rechts?)

2. Atomen tellen (links en rechts)

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

2. Atomen tellen (links en rechts)

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

1

4

2. Atomen tellen

                    CH4 (g)                              C (s) + H2 (g) 

 

C

H

1

1

4

2

3. Coëfficiënten aanpassen

                    CH4 (g)                              C (s) +  2 H2 (g) 

 

C

H

1

1

4

2

4

Wat moet het coëfficiënt worden op de rode streep om zuurstof kloppend te maken voor de reactie?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

maak reactie kloppend:

Cu(s)+O​2​​(g)−>CuO(s)

1. Cu(s)+O​2​​(g)−>2CuO(s)
2. Cu(s)+O(g)−>2CuO(s)
3. 2Cu(s)+O​2​​(g)−>2CuO(s)
4. 2Cu(s)+3O​2​​(g)−>6CuO(s)

Leerdoelen 4.4

1. Je kunt drie typen ontledingsreacties benoemen en aangeven welk soort  energie nodig is voor elk type.
2. Je kunt voorbeelden geven van ontledingsreacties.
3. Je kunt zuivere stoffen ontleden in ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen.
4. Je kunt op basis van een formule van een stof aangeven of deze een ontleedbare stof is of niet.

ontleedbare stoffen en niet-ontleedbare stoffen

Molecuulformules: alleen in paren !

• Cl₂ara F₂ietst N₂ooit I₂n H₂aar O₂nder Br₂oek.
  

Chloor, fluor, Stikstof, Jood, waterstof, Zuurstof en broom.

wel ontleedbaar

niet ontleedbaar

NaCl

H₂O

Cl₂

Ag

C₆H₁₂

K

Niet ontleedbaar

Ontleedbaar

Wat is een verbinding?

1. Molecuul dat bestaat uit één atoomsoort
2. Molecuul dat bestaat uit verschillende atoomsoorten

Welk van de onderstaande stof kun je ontleden?

1. Co
2. CO
3. Au
4. I​2​​

Hoeveel verschillende stoffen
staan er op de afbeelding?

Hoeveel verschillende
atoomsoorten staan er
op de afbeelding?

Ontleden

Om een stof te kunnen ontleden heb je energie nodig.

Er zijn drie soorten energie die we gebruiken om stoffen te ontleden.

• Thermolyse: ontleden dmv warmte.

• Elektrolyse: ontleden dmv elektrische stroom

• Fotolyse: ontleden dmv licht

Thermolyse: Ontleden door warmte

• Bij thermolysereacties ontstaan vaak gassen die je kunt ruiken. Je ruikt dan een schroeilucht of een brandlucht. Dat gebeurt bij het verhitten van suiker uiteindelijk ook.

Thermolyse: Ontleden door warmte

• Bij thermolysereacties ontstaan vaak gassen die je kunt ruiken. Je ruikt dan een schroeilucht of een brandlucht. Dat gebeurt bij het verhitten van suiker uiteindelijk ook.

Het bijbehorende reactieschema is:

Fotolyse: Ontleden door licht

• Zilverchloride kun je ontleden door licht. Als er licht op valt, dan ontleed zilverchloride in zilver en chloor.

Het bijbehorende reactievergelijking is:

Fotolyse: Ontleden door licht

• Zilverchloride kun je ontleden door licht. Als er licht op valt, dan ontleed zilverchloride in zilver en chloor.

Het bijbehorende reactievergelijking is:

• Een voorbeeld van deze reactie 

vindt plaats bij zwart-wit fotografie.

Fotolyse van zilverchloride

• Voor: witte vaste stof
• Na: met licht is het donkerder geworden.
• Reactieschema:  zilverchloride                      zilver + chloorgas

Ontleden door elektrische stroom

• Water kun je ontleden door er elektrische stroom doorheen te leiden. Je maakt daarbij gebruik van het Toestel van Hoffmann.

Ontleden door elektrische stroom

• Water kun je ontleden door er elektrische stroom doorheen te leiden. Je maakt daarbij gebruik van het Toestel van Hoffmann
• De bijbehorende reactievergelijking is:

• waterstof en zuurstof zijn niet ontleedbare stoffen, ze bestaan uit 1 atoomsoort / element.

 Sleep de juiste omschrijving naar het juiste begrip

Elektrolyse

Fotolyse

Thermolyse

Ontleden door licht

Ontleden door warmte

Ontleden door elektrische stroom

Houtskool wordt gemaakt door hout te verhitten zonder toevoeging van zuurstof.
Dit is een voorbeeld van:

1. verbranding
2. thermolyse
3. elektrolyse
4. faseverandering

Maak de reactievergelijking kloppend:

Samenvatting

Ontledingsreacties: Thermolyse