Mediawijsheid: Nepnieuws?!

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Welkom!

Ga op je plek zitten

doe je telefoon in de telefoontas,

pak je ipad en boek alvast voor!

Log in op lessonup en volg de les

Mediawijsheid

Nepnieuws?!

Lesplanning 

Aanwezigheidscontrole

Mededelingen: 

Uitleg: Nepnieuws?!

Lesdoelencheck

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Door wie wordt het nieuws gecheckt?
2. Wat is deepfake?
3. Wat is het doel van clickbait?
4. Hoe herken je nepnieuws?

Weet jij het?

Klassikaal: We gaan een korte quiz spelen om te kijken of jullie weten wat echt of nep is.

www.volkskrant.nl

Werk genoeg!

Het is een behoorlijke klus om alle berichten die binnenkomen bij redacties van kranten, nieuwsprogramma’s en websites te controleren. 

Dit wordt gedaan door journalisten en

factcheckers (= feitencontroleurs). Zij proberen te achterhalen of het bericht klopt voordat het in de krant of op het journaal wordt gepubliceerd. 

Vertel: Het is een behoorlijke klus om alle berichten die

binnenkomen bij redacties van kranten, nieuwsprogramma’s en

websites te controleren. Dit wordt gedaan door journalisten en

factcheckers (= feitencontroleurs). Zij proberen te achterhalen

of het bericht klopt voordat het in de krant of op het journaal

wordt gepubliceerd. Dat moet natuurlijk wel zo snel mogelijk

gebeuren, anders is het geen nieuws meer. En daardoor gaat

het ook wel eens mis, om nieuwsberichten zo snel mogelijk

aan de mensen door te kunnen geven, glipt er wel eens een

nepbericht tussendoor.

Er zijn trouwens ook al computers die fake news van echt nieuws

kunnen onderscheiden, maar of we daar nou blij van worden?

Nepnieuws 1: Voor de grap

Waarom zouden ze op deze manier

nepnieuws verspreiden?

Vertel: De eerste vorm van nepnieuws is die van satire, iets voor

de grap verkeerd als nieuws brengen. In Nederland is De Speld

een bekend online nieuwsmagazine dat satirische berichten

plaatst. Ze zijn vergelijkbaar met het Amerikaanse The Onion

(De Ui).

Vraag aan de klas: Waarom zouden ze op deze manier

nepnieuws verspreiden? Antwoorden: Voor vermaak of om

gedrag van bijvoorbeeld politici te bekritiseren.

Een andere vorm van nepnieuws voor de grap zijn

1-aprilgrappen. Het jeug

Nepnieuws 2: Dingen die niet kloppen

Waarom zou deze verkeerde informatie op Twitter worden gezet?

Vertel: Deze vorm gaat over nieuws dat gewoon niet klopt.

Er worden foto’s of video’s bewerkt of er worden dingen

geschreven die niet waar zijn. Klik op de bijbehorende link

en vertel vervolgens: Je ziet hier een bericht dat op Twitter

werd gezet nadat er in een café in Groningen iets ergs was

gebeurd. Het bleek niet te kloppen, de dader was een blanke

man uit Nederland en geen gekleurde man. Vraag aan de klas:

Waarom zou deze verkeerde informatie op Twitter worden

gezet? Antwoord: Bijvoorbeeld het in een kwaad daglicht zetten

van buitenlanders. Bijvoorbeeld door mensen die vinden dat er

teveel buitenlanders in Nederland zijn.

Vertel: Een vorm van nepnieuws dat gewoon niet klopt is

deepfake. Het is een redelijk nieuwe techniek die wordt gebruikt

om video’s te veranderen zodat het lijkt of iemand iets zegt

terwijl die persoon dat helemaal niet gezegd heeft. Best een

beetje griezelig natuurlijk! Kijk maar eens naar het filmpje van

Arjen Lubach. Dit lijkt best grappig, maar het kan natuurlijk

helemaal verkeerd gebruikt worden, bijvoorbeeld door politici

iets te laten zeggen waardoor ze ruzie kunnen krijgen met

andere mensen of landen. Wie herken je allemaal in het filmpje?

Antwoorden: Lubach, Thierry Baudet, Koning Willem Alexander,

Martien Meiland en Yvon Jaspers.

Wie herken je in het filmpje?

Deepfake 

Het is een redelijk nieuwe techniek die wordt gebruikt

om video’s te veranderen zodat het lijkt of iemand iets zegt

terwijl die persoon dat helemaal niet gezegd heeft. Best een

beetje griezelig natuurlijk!

Deepfake herkenen

1. Beelden vertraagd af te spelen. 

2. Een onnatuurlijke manier van bewegen.

3. Ogen die niet knipperen, 

4. Mondbewegingen die niet overeenkomen met wat er gezegd wordt

5. Ga na of je het filmpje ergens anders kan terugvinden. Als het om écht nieuws gaat, zullen andere, betrouwbare nieuwsmedia de beelden ook delen.

Clickbaits = klikaas 

“Wow, dit meisje van 15 verdient miljoenen met haar mobiel! Hoe ze dit doet zal je verbazen!”

“Dit is bizar! Deze man is 20 kg afgevallen, zonder moeite! Zijn methode is verbluffend!”

“Wat je hier ziet is onmogelijk! Deze vrouw vindt een koffer met geld. Wat er daarna gebeurt geloof je niet!”

Wel eens tegen gekomen?

Wel eens op geklikt? 

Wat gebeurde er?

Vertel: Een ander bekend verschijnsel, en ook een soort van

nepnieuws zijn clickbaits oftewel klikaas. Dit zijn links naar een

artikel, met een sensationele titel die er voor zorgt dat je heel

erg nieuwsgierig wordt, waardoor je al snel geneigd bent om

op deze link te klikken. Het doel is bereikt: je bezoekt de site

waardoor de eigenaar van die site reclame-inkomsten ontvangt.

Facebook kan inmiddels bepaalde soorten clickbaits herkennen

en verwijderen. Maar herken jij ze ook? In je lesbrief staan drie

gewone links. Kies er één uit en maak daar een sensationele

clickbait van.

Hoe herken je nepnieuws?

We gaan zo een filmpje kijken. Hierin is te zien hoe je zelf kan onderzoek wat echt of nep is.

Vul in het woordweb in hoe je dat kun doen. haal de antwoorden uit het filmpje

Laat het filmpje zien tot 2.32 min.

Hoe onderzoek jezelf of iets nep of echt is?

Lesdoelencheck

1. Door wie wordt het nieuws gecheckt?
2. Wat is deepfake?
3. Wat is het doel van clickbait?
4. Hoe herken je nepnieuws?

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃

Wat heb je geleerd deze les?