les 12

les 12

Delier in de palliatieve fase

Richtlijn oktober 2022

Kenmerken delier

1. Bewustzijnsstoornis met verminderde aandacht
2. Verstoorde cognitieve functies en/of waarneming
   
3. Acuut ontstaan en wisselend over de dag aanwezig
   
4. Onderliggende lichamelijke oorzaak 
   

Een delier is een acuut optredende verwardheid met onderliggend een kwetsbaarheid (kwetsbaar brein) en een lichamelijke (metabole) oorzaak.

Risico/ uitlokkende factoren delier

Uit onderzoek blijkt het ontstaan van een delier altijd een combinatie van een aanwezige kwetsbaarheid met een uitlokkende factor (risico factor) te zijn.

Niet iedereen met de aanwezige kwetsbaarheid wordt delirant. En niet iedere uitlokkende factor zorgt individueel voor het delier 

Risico/ uitlokkende factoren delier

• Polyfarmacie; soort en hoeveelheid
•  Metabole ontregeling: koorts, hypoxie, glucose / calcium/ natrium
• verstoorde nier- / leverfunctie
  
• operatie, trauma, pijn 
  
• gebruik van lijnen; infuus, CAD, drains, pompen
  

* urine retentie of obstipatie

* acute verandering van omgeving

MBT polyfarmacie;

soort > opiaten, dexa, prednison

hoeveelheid > 3 soorten

Hyperactief delier

Motorische onrust, afwerend /agressief gedrag, verbale agressie

Stil delier

Apathie, angst, zwijgend/ ogen dicht > afsluiten van omgeving

Beide vormen van delier komen voor, zijn even ernstig en kunnen elkaar ook afwisselen gedurende de dag

Hallucinaties

Waarnemingsstoornis

Beide vormen kunnen gepaard gaan met het zien of horen van dingen die er niet zijn 

OF het anders interpreteren van zaken die er wel werkelijk zijn of gehoord worden.

Dit kan het delier voor de patiënt heel beangstigend maken en voor de naasten heel erg ingrijpend zijn.

Verpleegkundige interventies

Rooming-in (Gast) 

Creëer een herkenbare en veilige omgeving voor de patiënt;

De familie die aanwezig is om de verpleging te ondersteunen registreren als GAST

Wanneer familie niet ingezet kan worden overleg dan met de leiding of een medisch student 's nachts een optie is. 

Medische behandeling 

Eerste doelstelling van de medische behandeling is het onderliggende probleem behandelen.

Vervolgens volgt de behandeling van het delier.

Medicatie bij delier

Geef haldol op vaste tijden en op tijd -> 20 uur = voor de nacht

De benzodiazepines zijn effectief als rescue medicatie; lorazepam, oxazepam of midazolam

Doel

Het doel van deze scholing is het verbreden van de kennis in de palliatieve zorg zodat deze toegepast kan worden in de praktijk.

- Herkenning van de verschillende fases zodat hierop geanticipeerd kan worden.

- Het toepassen van presentie 

- Kennis over gebruik van morfine

- Kennis over palliatieve sedatie en euthanasie

Morfine 

feiten en fabels

• Morfine werkt niet verslavend
• Van morfine heb je steeds meer nodig
• Morfine werkt levensbekortend
• Morfine veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden
• Van morfine wordt je suf

De Stervensfase

De laatste 72 uur van iemands leven. Duurt in principe niet langer dan 3 dagen.

Symptomen Stervensfase

Niet of nauwelijks meer eten en drinken

Ernstige vermoeidheid en verzwakking leidend tot volledige bedlegerigheid

Verminderde urineproductie

Snelle, zwakke pols

Koud aanvoelende, soms cyanotische extremiteiten, lijkvlekken

Spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt)

Vervolg Symptomen Stervensfase

Verminderd bewustzijn, vaak tot uiteindelijk volledig verlies van    

            bewustzijn enkele uren voor het overlijden

Toenemende desoriëntatie, soms gepaard gaand met      

             hallucinaties en terminale onrust 

            (‘terminal restlessness' =  terminaal delier)

Hoorbare, reutelende ademhaling

Onregelmatige ademhaling kort voor overlijden 

            (Cheyne-Stokes- ademhaling)

 Zorgpad Stervensfase

Vanuit het kwaliteitskader

*zorgdossier

*checklist

*evaluatie-instrument

Verdieping vind plaats in een andere module/scholing