Hst. 1 - Zouten

• Chemie Operator C
• MBO
• Studiejaar 3

Anorganische Chemie 2

Waar hebben we het in de vorige les over gehad?

• Zuur/Base-koppels
  
  
• Veilig werken met zuren en basen

Vragen?

Wat heb je nodig?

Scheikunde voor mechanische operator C deel 2

Hst. 1 Zouten

• Waarom… zouten?
  
  
• Wat zijn zouten?
  
  
• Welke zouten zijn goed oplosbaar in water?
  
  
• Wat gebeurt er als je twee zoutoplossingen mengt?
  
  
• Wat is kristalwater?

 

Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk kan de student:

• Uitleggen wat zouten zijn en enkele toepassingen van zouten noemen;
  
• Uitleggen waarom sommige zouten oplosbaar zijn in water en andere zouten niet;
  
• Met behulp van de oplosbaarheidstabel bepalen of een zout oplosbaar is;
  
• Voorspellen of er een neerslag ontstaat als je twee zoutoplossingen bij elkaar voegt;
  
• Uitleggen wat kristalwater is en wat elektrolyten zijn.

Wat weten we al...?

• Zouten zijn vaste stoffen en opgebouwd uit positieve en negatieve ionen
  
  
• Sterke basen zijn vaak zouten
  
  
• Zouten die uit zuurstof en metalen bestaan noemen we Metaaloxiden
  
  
  
• Metaaloxides van de zeer onedele metalen zijn sterke basen

Met welke zouten hebben jullie op je werk/stage te maken?

Waarom zouten?

• Zouten zijn een klasse van stoffen die veel gebruikt worden:
  
  
• Dagelijks leven:

• Procesindustrie:

• Fluor in tandpasta (Natrium- of kaliumfluoride)
• Keukenzout (Natriumchloride)
• Baking soda (Natriumcarbonaat)
• Badzouten (Mix van zouten, Magnesiumsulfaat)
• Salmiak (Ammoniumchloride)
• Gips (Calciumsulfaat)

• Grondstof
• Hulpstof
• Eindproduct
• Afvalproduct

Wat zijn zouten?

• Een zout is opgebouwd uit positieve (+) en negatieve (-) ionen
  
  
  
  
• In de formule van een zout vind je de verhouding tussen de in het     zoutkristal aanwezige positieve en negatieve ionen.

• Het zoutmolecuul is neutraal.

Geef de formule van het zout dat is opgebouwd uit de volgende ionen.

Geef de formule van het zout dat is opgebouwd uit de volgende ionen.

Geef de formule van het zout dat is opgebouwd uit de volgende ionen.

Gemeenschappelijke eigenschappen

• Alle zouten hebben een ionenrooster;
  
• Alles zouten hebben een hoog smeltpunt;
  
• Een aantal zouten is oplosbaar in water;
  
• Als zouten oplossen in in water geleiden ze elektrische stroom;
  
• Gesmolten zouten geleiden de elektrische stroom.

Suiker lost op in water. De oplossing geleidt geen elektrische stroom.
Is het een zout?

Ja

Nee

Zilverbromide lost slecht op in water. De oplossing geleidt elektrische stroom enigszins. Het smeltpunt is 430 °C.
Is het een zout?

Ja

Nee

Welke zouten zijn goed oplosbaar in water?

• Oplosbaarheid van een zout is afhankelijk van;
  
  - Elektrostatische kracht: de kracht die ionen aan elkaar bindt.
  
  - Dipoolkracht: de kracht waarmee water aan een zoution trekt

Welke zouten zijn goed oplosbaar in water?

• Goed oplosbaar - Dipoolkrachten > Elektrostatische krachten
  
  
• Slecht oplosbaar - Dipoolkrachten < Elektrostatische krachten
  
  
• Oplosbaarheid neemt af naarmate de + of – lading van een ion toeneemt. (1+>2+>3+>4+ of 1->2->3->4-)
  
  
• Ionisatievergelijking

Oplosbaarheidtabel

• Moet je onthouden welke zouten goed oplossen?
  
  
  
  
  
  
  
• VAPRO - Tabellenboek Niv. I, II en III (Tabel 70, blz 106) 

Geef de ionisastie-vergelijking van:

Goed oplosbaar

Slecht oplosbaar

AgNO3

Ag2SO4

PbSO4

PbCl2

(NH₄)₂SO₄

NH4NO3

FeI2

Enkele vuistregels voor oplosbaarheid

• Alle nitraten zijn oplosbaar;
• Alle K+, Na+ en NH4+ zouten zijn oplosbaar
  
• Bijna alle chloride, bromiden en jodiden zijn oplosbaar, behalve in combinatie met
• Bijna alle sulfaten zijn oplosbaar, behalve
  
  
• Zouten die ontleden of reageren met water lossen niet op.
  
• Alle andere zouten zijn slecht oplosbaar
  

Ag+, Hg+, Hg2+, Pb2+

BaSO4, CaSO4, Ag2SO4, PbSO4 ,Hg2SO4

Welke zouten zijn goed oplosbaar in water?

• Zouten worden door hun positieve en negatieve ladingen vallen onder de categorie ionogene stoffen.
  
  
• Polaire stoffen?
  
• Apolaire stoffen?
  
  
• Zouten lossen vanwege de dipoolkrachten op in polaire stoffen, bij apolaire stoffen zijn deze dipoolkrachten niet aanwezig. Zouten lossen niet op in apolaire stoffen.

Welke zouten zijn goed oplosbaar in water?

• Zouten in oplossing of in vloeibare vorm (gesmolten zouten) zijn in staat om een elektrische stroom te geleiden.
  
  
• Vloeistoffen die stroom geleiden noemen we een Elektrolyt
  
  
• Zuiver water bevat nauwelijks ionen en zal dus ook nauwelijks stroom geleiden.
  

 

Wat gebeurt er als je twee zoutoplossingen mengt?

Wanneer we twee verschillende zoutoplossingen met elkaar mengen ontstaan een aantal mogelijke combinaties tussen de positieve en negatieve ionen .

• Naast het oorspronkelijke Na₃PO₄ en CaCl ontstaat er ook:
  - NaCl                           (goed oplosbaar)
  - Ca₃(PO₄)_{2                 (slecht oplosbaar)                   Neerslag}

 

Wat er gebeurt er als ik een oplossing van BaCl2 en K2SO4 meng?

Wat er gebeurt er als ik een oplossing van Zn(NO3)2 en KI meng?

Wat is kristalwater?

• Water dat chemisch gebonden is aan een zout noem je kristalwater. 
  
  
• Kopper(II)sulfaat                                                      
  - Koper(II)sulfaat pentahydraat                                 CuSO4 * 5 H2O  
  - Koper(II)sulfaat anhydraat                                      CuSO4
  
• Stoffen die makkelijk water uit de lucht opnemen zijn hygroscopische stoffen

Geef de molecuulformule van calciumchloride hexahydraat

Wat heb je geleerd?

Zelfstudie

• Zelftoets Hst. 15 (blz 20)
  
  
• Slotopdracht (blz 18)