Rechtsstaat (1)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat als ...

... er geen overheid zou zijn?

... er geen wetten zouden zijn?

... er geen maatschappijleer zou zijn?

... er geen (door de overheid gefinancierde) school zou zijn?

... jij Mark Rutte zou zijn?

Kenmerken rechtsstaat

- Legaliteitsbeginsel

- Beginsel van trias politica

- Beginsel van grondrechten

Dus een staat waarin burgers beschermd worden tegen machtsmisbruik van de overheid en waarin de burgers beschermd worden tegen elkaar. 

Legaliteitsbeginsel

De overheid ... mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd en voor iedereen gelden.

- is gebonden aan wetten (regels).

- kan geen straffen opleggen zonder onafhankelijke rechter.

- moet rekening houden met minderheden.

01:39

4 á 5 biertjes drinken tijdens een toernooi als topsporter is ...

1. geen probleem
2. onverstandig
3. niet toegestaan

03:36

Wat heeft het legaliteitsbeginsel (de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd) met de zaak van Yuri van Gelder te maken?

Trias Politica

Filosoof en grondlegger van de trias politica:

Montesquieu (1689 – 1755).

Scheiding der machten:

• Wetgevende macht (o.a. Parlement)

• Uitvoerende macht (Regering, OM, Politie enz.)

• Rechtsprekende macht (Rechters)

“Scheiding
der machten”

01:12

Vind jij levenslang in dit geval een goede straf?

1. JA
2. NEE, 30 jaar gevangenisstraf is voldoende
3. NEE, de doodstraf is in dit geval beter
4. NEE, omdat ...

02:47

Uitvoerende macht

Wetgevende macht

Rechtsprekende macht

Grondrechten

Rechten die zo fundamenteel zijn voor de vrijheid, de ontplooiing, het welzijn en de bescherming van het individu en groepen, dat ze in de grondwet zijn vastgelegd.

- Gelijkheidsbeginsel (discriminatieverbod)

- Vrijheid van godsdienst, meningsuiting,

vereniging en vergadering

- Persvrijheid

- Recht op privacy

Botsende grondrechten

Bedenk een voorbeeld van hoe vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting met elkaar in botsing kunnen komen.

https:

Rechtsstaat in Syrie?

Ali Ferzat tekent gewoon door ...

- Welk grondrecht staat hier onder druk?

- Is het belangrijk dat er in een samenleving

mensen zijn die politiek getinte cartoons tekenen?

- Wat is de boodschap van de cartoon van Ali Ferzat hierboven?