Samenwerking tussen organismen: Mutualisme, Commensalisme en Parasitisme

Samenwerking tussen organismen: Mutualisme, Commensalisme en Parasitisme

Leerdoel

Aan het einde van deze les weet je wat mutualisme, commensalisme en parasitisme zijn en kun je deze begrippen gebruiken om de samenwerking tussen organismen te beschrijven.

Vertel de leerlingen wat het leerdoel is van de les en wat ze aan het einde van de les moeten weten en kunnen.

Wat weet jij al over de samenwerking tussen organismen?

Wat is samenwerking?

Samenwerking is wanneer twee of meer organismen samenleven en elkaar beïnvloeden.

Vraag de leerlingen om voorbeelden te geven van samenwerking tussen organismen. Bespreek deze voorbeelden in de klas.

Mutualisme

Mutualisme is een vorm van samenwerking waarbij beide organismen voordeel hebben van de relatie.

Leg uit wat mutualisme is en geef voorbeelden van mutualistische relaties, zoals die tussen bijen en bloemen.

Commensalisme

Commensalisme is een vorm van samenwerking waarbij het ene organisme voordeel heeft en het andere organisme geen voordeel of nadeel heeft van de relatie.

Leg uit wat commensalisme is en geef voorbeelden van commensalistische relaties, zoals die tussen haaien en remoras.

Parasitisme

Parasitisme is een vorm van samenwerking waarbij het ene organisme voordeel heeft en het andere organisme nadeel heeft van de relatie.

Leg uit wat parasitisme is en geef voorbeelden van parasitaire relaties, zoals die tussen teken en herten.

Oefening: Herken de relatie

Bekijk de afbeeldingen en bepaal welke vorm van samenwerking er tussen de organismen plaatsvindt.

Laat de leerlingen in groepjes van twee of drie werken en bespreek de antwoorden klassikaal.

Afbeelding 1

Een vogel die op een giraffe zit 

en de parasieten van zijn huid eet.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de vogel en de giraffe.

Waarom eet de vogel parasieten
van de huid van de giraffe?

1. Om de giraffe te helpen
2. Om de parasieten te verjagen
3. Om te spelen
4. Om voedsel te vinden

Wat is de relatie tussen
de vogel en de giraffe?

1. Parasitisme
2. Geen relatie
3. Commensalisme
4. Mutualisme

Afbeelding 2

Een bij die nectar haalt uit een bloem.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de bij en de bloem.

Afbeelding 3

Een krokodil met vogels op zijn rug die de parasieten van zijn huid eten.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de krokodil en de vogels.

Afbeelding 4

Een egel die zich oprolt en beschermt tegen roofdieren.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de egel en de roofdieren.

Interactieve oefening: Sorteer de relaties

Sleep de juiste omschrijving naar de juiste relatie.

Laat de leerlingen individueel werken en bespreek de antwoorden klassikaal.

Afbeelding van Mutualisme

Een bij die nectar haalt uit een bloem.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de bij en de bloem.

Afbeelding van Commensalisme

Een haai met een remora die zich vasthoudt aan zijn huid.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de haai en de remora.

Afbeelding van Parasitisme

Een teek die bloed zuigt bij een hert.

Vraag de leerlingen welke vorm van samenwerking er plaatsvindt tussen de teek en het hert.

Vragen en Samenvatting

Wat heb je geleerd? Noem een voorbeeld van een mutualistische, commensalistische en parasitaire relatie.

Vraag de leerlingen om een korte samenvatting te geven van wat ze hebben geleerd en bespreek de antwoorden klassikaal.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.