VI 2.2 Personen- en familierecht

• Basiskennis recht
• MBO
• Studiejaar 1

Personen- en familierecht

Les 2

Het einde van het huwelijk

Het huwelijk eindigt volgens art. 1:149 BW onder andere door:

• de dood
• echtscheiding (verzoek aan de rechter)

Wat is volgens art. 1:151 BW de enige reden in Nederland voor een echtscheiding?

1. duurzame ontwrichting
2. mishandeling
3. vreemdgaan
4. niet bij elkaar wonen

art.1:151 BW

Gemeenschappelijk verzoek

• De procedure begint met een gezamenlijk verzoekschrift van partijen gezamenlijk met één advocaat;
• Hierin is de echtscheidingsovereenkomst (convenant) opgenomen
• Bij kinderen verplicht: een ouderschapsplan over omgang, opvoeding en de kosten
• De rechter beslist in de vorm van een 'beschikking'
• Inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand
  

Opletten: zonder tijdige inschrijving (binnen 3 maanden) moet de hele procedure weer opnieuw worden gevoerd.

Hoe wordt de brief genoemd waarmee de advocaat de echtscheidingsprocedure begint?

1. beschikking
2. convenant
3. ouderschapsplan
4. verzoekschrift

Op verzoek van één van de echtgenoten

• De advocaat van één van de echtgenoten dient een verzoekschrift in bij de rechtbank.
• De deurwaarder betekent het verzoekschrift bij de andere echtgenoot (levert het daar af)
• De advocaat van de andere echtgenoot kan met een verweerschrift inhoudelijk reageren op het verzoekschrift
• Tijdens een zitting kunnen de advocaten de standpunten toelichten (comparitie)
• De rechter doet uitspraak in de vorm van een 'beschikking'
• De advocaat laat deze beschikking inschrijven bij de registers van de burgerlijke stand, art. 1:163 lid 1 BW --> echtscheiding is echt een feit

Het verzoekschrift, art. 815 Rv

• persoonsgegevens van de echtgenoten
• gegevens advocaten
• ouderschapsplan 
• indien mogelijk: echtscheidingsconvenant met afspraken over:
• verdeling spullen (boedelscheiding)
• partneralimentatie 
• pensioen
• woning

Voor Leontien:

Indien op het tijdstip van indiening van het verzoek tot echtscheiding de duur van het huwelijk langer is dan vijftien jaren, de alimentatiegerechtigde is geboren op of voor 1 januari 1970 én diens leeftijd meer dan tien jaren lager is dan de AOW-leeftijd, eindigt de alimentatieverplichting na tien jaren.  Deze uitzondering vervalt na zeven jaren.

(uit: Advocatenblad, 12 feb 2020).

Ingrid en John (beiden 45 jaar oud) gaan na 10 jaar scheiden. John moet partneralimentatie betalen. Hoe lang zal dat jaar maximaal duren? (Kijk in art. 1:157 lid 1 BW)

1. 5 jaar
2. 10 jaar
3. 12 jaar
4. 15 jaar

John en Ingrid gaan scheiden. Ze willen allebei de antieke klok die ze enkele jaren geleden samen hebben gekocht. Ze komen er niet uit. Wie beslist?

1. John
2. Ingrid
3. de rechter
4. er wordt geloot

Als je er niet uitkomt, kun je zelf van tevoren best loten. De rechter doet dat (officieel) niet.

Stel: John en Ingrid waren in beperkte gemeenschap van goederen getrouwd. De klok stamt uit de erfenis van John's vader. Van wie is de klok nu?

1. Ingrid
2. John

Wanneer is een echtscheiding echt afgerond?

1. echtscheidings-beschikking
2. inschrijving in de burgerlijke stand
3. verweerschrift

Het einde van een geregistreerd partnerschap

Het geregistreerd partnerschap eindigt volgens art. 1:80 c BW net als een echtscheiding en ook nog door:

• inschrijving van een verklaring met wederzijds goedvinden
• omzetting van een partnerschap in een huwelijk (dan zijn de partners dus getrouwd!)

Verklaring wederzijds goedvinden

• Partijen zijn het eens en hebben géén minderjarige kinderen
  
• Laten een ontbindingsovereenkomst opstellen door notaris of advocaat
• De overeenkomst wordt ingeschreven bij de burgerlijke stand 

 Inleiding erfrecht

Inleiding erfrecht

Erfrecht: het recht dat bepaalt wat er met het vermogen van een persoon gebeurt na het overlijden.

1. Wettelijk erfrecht: de overledene heeft niets geregeld, zijn familie erft. 'Het naaste bloed erft'
2. Testamentair erfrecht: de overledene heeft een testament opgesteld bij de notaris, het testament bepaalt wie erft. De wet vult dit aan.

Bloedverwantschap

• Verwantschap in de rechte lijn:
• personen die van jou afstammen (kinderen en kleinkinderen) en personen van die jij afstamt (je moeder en vader, je opa en oma)

Graad van verwantschap

• Wordt bepaald door het aantal geboortes tussen de personen
  
  
• Nel-Hannah (2e graad in de rechte lijn)

Wat is de graad van verwantschap tussen opa Tom en zijn zoon Klaas?

1. 1e graad rechte lijn
2. 2e graad rechte lijn
3. 3e graad rechte lijn
4. 4e graad rechte lijn

Bloedverwantschap

• Verwantschap in de zijlijn:
  
• personen die een gemeenschappelijke voorouder hebben 
• bepalend voor de graad is ook weer het aantal geboortes
• broer en zus: 2e graad in de zijlijn
• neef en nicht: 4e graad in de zijlijn

Wat is de graad van verwantschap tussen jou en je tante?

1. 2e graad rechte lijn
2. 2e graad zijlijn
3. 3e graad rechte lijn
4. 3e graad zijlijn

Bijzonderheden

Je echtgenoot is géén bloedverwant! Hij is gewoon de echtgenoot.

Een aanverwant is een bloedverwant van jouw echtgenoot. Jij hebt dezelfde graad van verwantschap als je echtgenoot, alleen dan niet als bloedverwant, maar als aanverwant.

bijv: Jouw broer is je bloedverwant 2e graad zijlijn, voor je echtgenoot is dat dus de aanverwant 2e graad zijlijn.

Nogmaals de graden van bloedverwantschap

1. Verwanten in de rechte lijn: personen die van jou afstammen of van wie jij afstamt. De graad wordt bepaald door het aantal geboortes tussen de personen.
   
   
2. Verwanten in de zijlijn: personen met een gemeenschappelijke voorouder. De graad wordt bepaald door eerst het aantal geboortes tot de voorouder te tellen en dan naar de verwant toe.

Wat is de graad van verwantschap tussen Elise en haar overgroot-moeder?

1. 1e graad rechte lijn
2. 2e graad rechte lijn
3. 3e graad rechte lijn
4. 4e graad rechte lijn

Wat is de graad van verwantschap tussen jou en de dochter van jouw tante?

1. 1e graad zijlijn
2. 2e graad zijlijn
3. 3e graad zijlijn
4. 4e graad zijlijn

Wat is de graad van verwantschap tussen Senne en haar zus Manou?

1. 1e graad rechte lijn
2. 1e graad zijlijn
3. 2e graad rechte lijn
4. 2e graad zijlijn

Belangrijke begrippen

1. Persoon die overlijdt =  de erflater
2. Persoon die iets erft =  de erfgenaam
3. Het hele vermogen van de erflater =  de nalatenschap

Let op!

1. Alleen personen die leven kunnen zelf erfgenaam zijn.
   
2. Plaatsvervulling: als een erfgenaam is overleden op het moment dat hij zou erven, maar hij heeft kinderen die zijn plaats kunnen innemen, dan komen de kinderen samen in plaats van deze erfgenaam. 
3. De erfgenamen erven ieder eenzelfde deel, dus 'voor gelijke delen'

Sarah en Ibrahim zijn getrouwd en hebben geen kinderen. Ibrahim overlijdt en laat € 50.000 na. Hij heeft ook nog ouders en 2 zussen.
Wie erft er in dit geval?

1. Alleen Sarah erft.
2. Sarah erft de helft, de ouders en zussen van Ibrahim erven samen de andere helft.
3. Omdat zij geen kinderen hebben, erven alleen de ouders en zussen van Ibrahim.
4. Sarah en de zussen van Ibrahim erven samen voor gelijke delen.

Oma Meryem overlijdt. Zij had een dochter, Elif, en een zoon, Illias. Illias is vorig jaar al overleden. Hij heeft 2 zoons, Burak en Mehmet en een weduwe, Imane. Elif heeft een echtgenoot, Mustafa en 3 dochters, Sena, Eliza en Merve. Meryem laat € 300.000 na. Teken eerst de stamboom en beantwoord dan de vraag.

Wie erft er hoeveel?

€ 0

€ 75.000

€ 150.000

€ 100.000

€ 300.000

Elif

Illias

Mustafa

Imane

Sena

Eliza

Merve

Burak

Mehmet

Casus: De familie Stoopjes viert het afscheid van Moeder Annie. Haar kinderen zijn best blij omdat Annie een mooie dood na een vervuld leven had en behoorlijk wat geld heeft nagelaten. Ze plannen al samen een vakantie op Curaçao van de erfenis. Vader Hans is boos. Hij zegt dat de kinderen nog helemaal niks krijgen. Hij mag het lekker zelf allemaal opmaken!
Wie heeft er gelijk? Leg uit!

Vruchtgebruik, bescherming langstlevende echtgenoot

Testamentair erfrecht, art. 4:42 BW ev.

• Erflater kan in een testament iets anders bepalen dan de wet, bijv: de echtgenoot krijgt niets, de kinderen krijgen alles.
• Is nodig als je bijvoorbeeld niet getrouwd bent, maar toch wilt dat je vriendje erfgenaam is, of als je wilt dat je stiefkinderen ook erven.
• Wordt gemaakt door middel van een 'notariële akte', dus bij de notaris. Minimumleeftijd: 16 jaar, art. 4:55 lid 1 BW
• De akte wordt bewaard bij de notaris, in een brandveilige kast.
• De notaris maakt melding hiervan bij het Centraal Testamentenregister (CTR)

Aanvaarden en verwerpen

• Een erfenis kan slecht uitpakken als de erflater veel schulden had. Je moet dus beslissen of je de erfenis wilt aanvaarden of verwerpen.
• Zuiver aanvaarden van een erfenis: dat kan uitdrukkelijk, of door daden van aanvaarding te doen, bijv het huis leegruimen. Dus: opletten!
• Verwerpen van een erfenis: daarvoor moet je een formulier invullen bij de rechtbank.

• Beneficiair aanvaarden (ook via een formulier bij de rechtbank): dan dek je je in tegen eventuele schulden en erf je alleen het uiteindelijke positieve saldo. Er komt wel heel veel administratieve rompslomp bij de kantonrechter bij kijken. 

Suus is enige erfgenaam van haar vader. Ze weet nog niet wat ze moet vinden van de erfenis, maar ze pakt uit het huis in ieder geval al een paar spullen die ze als kind altijd leuk vond.
Wat betekent dit?

1. Zij heeft de erfenis al aanvaard.
2. Ze moet bij de rechtbank doorgeven dat zij behalve deze dingen niets aanvaard.
3. Ze heeft dan de erfenis verworpen.
4. Ze heeft de erfenis beneficiair aanvaard.

Bijzonderheden

• Minderjarige erfgenamen worden extra beschermd: ouders/voogden kunnen alleen beneficiair aanvaarden.
• Als de ouders/voogden de erfenis voor de minderjarige erfgenaam willen verwerpen, dan moeten zij eerst toestemming krijgen van de kantonrechter.
• Nalatenschap bij gemeenschap van goederen: de nalatenschap van de erfgenaam moet eerst worden berekend door het gezamenlijke vermogen van het echtpaar door 2 te delen.

Bas en Naomi zijn in gemeenschap van goederen getrouwd. Hun gemeenschappelijke vermogen is € 100.000. Bas had daarnaast ook eigen vermogen van € 35.000.
Hoe hoog is de nalatenschap van Bas?

1. € 35.000
2. € 85.000
3. € 135.000

Youri is 3 jaar oud als zijn oma, mevrouw Verstappen, overlijdt. Zij heeft hem tot haar enige erfgenaam benoemd omdat zij ruzie had met de moeder van Youri. De ouders van Youri willen niets met mevrouw Verstappen te maken hebben en verwerpen dan ook de erfenis.
Ze willen van jou weten of dit zo kan.

Beneficiair aanvaarden, verwerpen met toestemming kantonrechter