De schreeuw

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

de schreeuw

Edvard Munch: De Schreeuw, 1893

Op een avond wandelde Munch met vrienden terug naar de stad Oslo. Ze bleven staan op een brug. Terwijl zijn vrienden doorliepen bleef Munch staan, aangegrepen door het landschap en de lucht met de ondergaande zon. Hij hoorde en voelde het landschap rondom hem schreeuwen. Hij kreeg een onmachtig en depressief gevoel. Deze gebeurtenis maakte zo veel indruk op hem dat hij deze gebeurtenis later meerdere malen vastlegde op doek. Opvallend is dat de titel van het schilderij niet wijst op de figuur, maar op het landschap. De figuur houdt niet zijn wangen vast ter ondersteuning van het schreeuwen, maar houdt zijn handen op de oren om het "geschreeuw" van het landschap tegen te gaan. Door de golvende lijnen van het schilderij wordt het gevoel van wanhoop versterkt.

Alexander Rodchenko: Advertentie voor uitgeverij Lengiz, 1924

Rodchenko gebruikte zijn fotot van Russische beeldhouwster, regisseuse en schrijfster Lilya Brik in een advertentie voor een Russische uitgeverij.  Ze zegt: Boeken (alstublieft)! In Alle Takken van Kennis.

De compositie met veel diagonale lijnen en geometrische vlakken in primaire en secundaire kleuren is kenmerkend voor het constructivisme. Russische kunstenaars gebruikte deze nieuwe, abstracte beeldtaal om de nieuwe communistische staat te steunen en voorzien van een moderne beeldtaal.

Ossip Zadkine: De verwoeste stad, 1953

Naar verluidt kreeg Zadkine de inspiratie voor het beeld De verwoeste stad toen hij vanuit Parijs onderweg was naar zijn vriend, de arts Hendrik Wiegersma in het Nederlandse Deurne. Toen de trein over het luchtspoor door Rotterdam reed zag hij het weggevaagde centrum van de stad.

Het beeld is van brons en stelt een menselijke figuur voor zonder hart, symbool voor het hart van Rotterdam dat verloren ging door de brand die uitbrak na het bombardement op de Maasbruggen, waar de Nederlandse mariniers de Duitse aanvallers tegen hielden

Psycho', uitgebracht op 16 juni 1960, doorbrak alle taboes en filmconventies.

De douchescène in 'Psycho' is meer dan legendarisch. Met extreme close-ups, geluidseffecten en Dolly Zooms werd Alfred Hitchcock 'Master of Suspense'.

Door de opnamen in extreme close-ups konden de naaktheid en het geweld worden gesuggereerd en gevoeld, maar het was nooit echt zichtbaar. 

Filmposter Scream, 1996

Scream is een Amerikaanse horrorfilm uit 1996 van regisseur Wes Craven en schrijver Kevin Williamson. De film werd in december 1996 uitgebracht en volgt het leven van Sidney Prescott, een middelbaar scholier uit Woodsboro die het doelwit wordt van een mysterieuze moordenaar genaamd Ghostface. 

Scream verwierf internationale faam vanwege zijn openingsscène met Drew Barrymore. De film wordt beschouwd als aanjager van de heropleving van het teen slasher-genre midden jaren 90. Na Scream volgden Scream 2, Scream 3 en Scream 4 en een gelijknamige televisieserie.

Jeroen Henneman: De Schreeuw, 2007

een monument ter nagedachtenis aan regisseur, televisiemaker, columnist en opiniemaker Theo van Gogh. Het monument staat aan de rand van het Oosterpark in Amsterdam, dicht bij de plaats waar Van Gogh op 2 november 2004 door Mohammed Bouyeri werd vermoord.

Het werk toont de spanning en complexiteit van het thema de vrijheid van meningsuiting en hoe Van Gogh de mond werd gesnoerd.

De ontwerper, Jeroen Henneman, zei ter gelegenheid van de onthulling dat hij hoopt dat het beeld passanten herinnert aan het moment van de moord; "aan Theo van Gogh, die schreeuwt om genade."

Na een droomdebuut met Wachstumsschmerzen is het komische duo Rundfunk nu terug met een tweede theatershow. In Todesangstschrei storten Yannick van de Velde en Tom Kalmthout zich op (de angst voor) de dood.

Je hebt je jeugd achtergelaten en alle ellende die daarbij hoort. Je mag eindelijk op eigen benen staan. Maar dan worden je haren dunner en ga je lichamelijk achteruit. Je hebt een nieuwe vijand, een waar je altijd bang voor bent: de dood. En hij komt steeds dichterbij. Dat wordt lachen.

 

Yannick van de Velde en Tom Kalmthout, 2020

Francis Bacon, studie naar Velasquez, 1953

www.google.com

DE OPDRACHT

Maak een werkstuk met het thema: De Schreeuw

Geef een persoonlijke invulling aan dit thema net zoals Munch en andere kunstenaars deden.

Wat is schreeuwen? Wat laat jou schreeuwen? Wat schreeuwt (nu) om aandacht?

Is schreeuwen positief of negatief? Wil je het letterlijk of figuurlijk verbeelden?

Of onderzoek een andere uiting van een emotie zoals: lachen, huilen……

UITWERKING OPDRACHT

Je mag een filmpje, animatie, boek, strip, tekening, schildering, fotoserie of object maken bij het thema.

UITWERKING OPDRACHT

Oriënteren: 

Oriënteer je eerst heel breed op het thema. Wat roept het voor ideeën en beelden bij je op? Formuleer uit al die eerste ideeën een persoonlijk uitgangspunt bij het thema. Maak in deze fase een uitgebreide mindmap en verzamel afbeeldingen ter inspiratie (moodboard)

Onderzoeken: 

Als het uitgangspunt geformuleerd is, onderzoek dan in schetsen en proefjes hoe je dat kunt vormgeven. Weet dat eerste ideeën vaak niet de origineelste zijn. Het zoeken naar meerdere oplossingen/beelden en experimenteren met verschillende materialen helpt je om te komen tot een goed doordacht beeld en laat ruimte voor toeval en nieuwe ontdekkingen.

Uitvoeren: 

Kies je beste idee/schets en voer deze uit tot een eindwerkstuk. De presentatie van dit werkstuk moet passen bij het uitgangspunt.

Presenteren: 

Maak je proces (oriëntatie en onderzoek) inzichtelijk en schrijf een korte toelichting bij je eindwerkstuk en toon dit aan de klas en je docent.

EVALUATIE

Schrijf in je schetsboek een korte evaluatie van de opdracht (maximaal 1 pagina).

• Hoe verliep jouw proces?
• Waarover ben je tevreden?
• Waarover ben je niet tevreden?
• Wat heb je geleerd, of voor het eerst gedaan?

PLANNING

W44    Oriëntatie en onderzoek (mindmap en moodboard)

W45    Formuleren persoonlijk uitgangspunt (schrijven en schetsen)

W46-47  Toetsweek (Leerstof is Cultuur van het Moderne)

W48    Wo. 29 nov. Excursie Mauritshuis en Kunstmuseum, Den Haag (8.30-18.00)

W49    Onderzoek naar aanleiding van je uitgangspunt (schetsen)

W50    Uitvoering eindwerkstuk

W51    Uitvoering eindwerkstuk

W2      Uitvoeren en presenteren eindwerkstuk (evaluatie in schetsboek)

www.avrotros.nl